پیتریازیس روزه آ یک بیماری پوستی شایع است که باعث ایجاد بثورات پوستی در بدن می‌شود. به بثورات پیتریازیس روزه آ، بثورات درخت کریسمس نیز می‌گویند. این بثورات با سایر بثورات متفاوت است زیرا در مراحل مختلفی ظاهر می‌شوند. مراحل پیتریازیس روزه آ شامل یک مرحله اولیه است که اولین لکه ظاهر می‌شود و سپس روزها تا هفته‌ها بعد لکه‌های بیشتری در نقاط مختلف بدن شکل می‌گیرند. بثورات معمولاً شش تا نه هفته طول می‌کشد و بندرت به مدت ۱۲ هفته ادامه می‌یابد. هنگامی که فرد یکبار مبتلا به پیتریازیس روزه آ شود، به ندرت عود می‌کند.
پیتریازیس روزه آ به صورت یک پلاک بدون علامت، بزرگ، صورتی و پوسته پوسته به نام “پچ اولیه” یا مادر شروع می‌شود که اندازه آن ۲-۱۰ سانتی متر است. لکه آغازگر یک پلاک خشک کمی پوسته پوسته تا قرمز است که در قسمت پشت، قفسه سینه یا گردن ظاهر می‌شود و دارای مرز مشخص و پوسته پوسته است. یک تا دو هفته پس از ظاهر شدن پچ اولیه، ضایعات کوچکتری به رنگ گلبهی، در بازوها و پاها ایجاد می‌شود.
مرحله دوم فوران پیتریازیس روزه آ با تعداد زیادی از لکه‌های بیضی شکل، به قطر ۰.۵ سانتی متر(اندازه یک پاک کن مداد) تا ۱.۵ سانتی متر(اندازه یک بادام زمینی) تظاهر می‌کند. این ضایعات منفرد الگوی متقارن “درخت کریسمس” را بر روی قسمت پشت بدن با محور طویلی از لکه‌های بیضی که در مسیر “خطوط Blaschko” (خطوط نامرئی پوستی با منشاء جنینی) قرار دارند، تشکیل می‌دهند. این بثورات معمولاً محدود به تنه، بازوها و پاها است. پیتریازیس روزه آ معمولاً صورت، دست‌ها و پاها را درگیر می‌کند.
علل ایجاد پیتریازیس روزه آ
اولین توصیف پیتریازیس روزه آ در ادبیات پزشکی در سال ۱۸۶۰ اتفاق افتاد و از آن زمان تاکنون هیچ کس مشخص نکرده است که چه عامل عفونی خاصی باعث این بثورات پوستی می‌شود. برخی محققان بر این باورند که پیتریازیس روزه آ ناشی از عفونت ویروسی است، اما علت دقیق بثورات هنوز مشخص نیست.
اخیراً پیتریازیس روزه آ به شدت با ویروسی از خانواده تبخال انسان، به نام ویروس تبخال انسانی ۶ و یا ۷ همراه است(HHV-6 ، HHV-7). پیتریازیس روزه آ با ویروس تبخال دستگاه تناسلی، تبخال دهان یا واریسلا(آبله مرغان) مرتبط نیست. در حالی که نحوه انتقال این بیماری بین افراد نیز ناشناخته است، انتقال از طریق تماس تنفسی مفروض است. به نظر نمی‌رسد که پیتریازیس روزه آ به طور مستقیم با تماس نزدیک در معرض بثورات قابل انتقال باشد. بیشتر افرادی که در معرض کیس شناخته شده پیتریازیس روزه آ قرار گرفتند، دچار بثورات نشدند.
چه افرادی دچار بیماری جوش پولکی می‌شوند؟
- شیوع پیتریازیس روزه آ در اکثر موارد، بین زنان و مردان برابر است.
- این بیماری به طور کلی در کودکان و بزرگسالان بین ۱۰ تا ۳۵ سال مشاهده می‌شود.
- پیتریازیس روزه آ در نژاد خاصی شیوع بیشتری ندارد.
- اکثر مردم فقط یک بار در طول زندگی خود به پیتریازیس روزه آ مبتلا می‌شوند.
علایم پیتریازیس روزه آ
- بیشتر افراد به جز تظاهرات خود راش، متوجه هیچ علائم دیگری نمی‌شوند.
- خارش خفیف و متناوب در حدود ۵۰٪ از افراد مبتلا گزارش شده است. به خصوص هنگامی که افراد ورزش می‌کنند یا از دوش آب گرم استفاده می‌کنند.
- به نظر می‌رسد خارش با استرس افزایش می‌یابد.
- به ندرت با علائم آنفلوانزا مانند گلودرد، خستگی، حالت تهوع، درد و کاهش اشتها همراه است.
- اکثر افرادی که از نظر سلامتی در شرایط خوبی هستند، علائم دیگری نشان نمی‌دهند.
- چند روز تا چند هفته پس از ایجاد پچ اولیه، ممکن است متوجه لکه‌های پوستی کوچک‌تر در پشت، قفسه سینه یا شکم خود شوید که شبیه به الگوی درخت کاج(درخت کریسمس) است.
زمان مراجعه به پزشک برای جوش پولکی
در صورت بروز مداوم بثورات، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض پیتریازیس روزه آ
این بیماری معمولا عوارضی ندارد. ولی اگر عارضه‌ای رخ دهد، شامل موارد زیر است:
- خارش شدید
- لکه های قهوه ای ماندگار پس از بهبودی بثورات بر روی پوست تیره
تشخیص جوش پولکی
معمولاً پزشک ممکن است تشخیص جوش پولکی را فقط بر اساس ظاهر آن، خصوصاً از شروع یک پچ بزرگ اولیه و ایجاد بثورات متقارن به شکل درخت کریسمس، تشخیص دهد. همچنین پچ اولیه دارای یک حاشیه ریز و یک مرز مشخص دورش به اصطلاح “شبیه یقه” دارد. برای رد سایر انواع اختلالات پوستی، یک پزشک ممکن است پوست را خراشیده و در مقیاس‌های میکروسکوپی را بررسی کند تا عفونتی قارچی که می‌تواند علایم پیتریازیس روزه آ را تقلید کند، تشخیص دهد. همچنین آزمایش خون از جمله معرف سریع پلاسما(RPR) ممکن است برای تشخیص سفلیس ثانویه انجام شود که ممکن است مقلد پیتریازیس روزه آ باشد. در برخی موارد، ممکن است بیوپسی پوست لازم باشد تا سایر اختلالات پوستی را رد کند.
تشخیص‌های افتراقی پیتریازیس روزه آ
اولین لکه وقوع پیتریازیس روزه آ ممکن است از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به ضایعات قارچی(tinea corporis) باشد. پیتریازیس روزه آ همچنین با اگزما و پسوریازیس اشتباه گرفته می‌شود، چون می‌تواند مانند آن‌ها تکه‌های پوسته پوسته ایجاد کند اما در توزیع بثورات مشابه پیتریازیس روزه آ نیستند.
پیتریازیس روزه آ ممکن است به عنوان پسوریازیس، اگزما، عفونت قارچی(tinea corporis)، سفلیس ثانویه، بثورات دارویی (بثورات پراکنده در بدن که معمولاً در اثر واکنش به داروهایی مانند آنتی بیوتیک خوراکی رخ می‌دهد. به شکل یک قطعه کوچک، دایره ای یا لکه بیضی از بثورات پوستی ناشی از مصرف دارو)، پیتریازیس لیکنوئید کرونیکا، پاراپسوریازیس یا لیکن پلان تشخیص داده شود.
درمان بیماری پوستی پیتریازیس روزه آ
پیتریازیس روزه آ معمولاً محدود است و نیازی به درمان ندارد و به طور خود به خود برطرف می‌شود. اگر علائم قابل توجهی ایجاد نشود، درمان لازم نیست. چون معمولاً طی شش تا نه هفته و بدون مداخله پزشکی، به خودی خود پاک می‌شود.
شایعترین علامت بیماری، خارش است که می‌تواند با کرم‌های استروئیدی موضعی بدون نسخه(مانند کرم هیدروکورتیزون) و آنتی هیستامین‌های خوراکی(مانند دیفن هیدرامین [بنادریل]، سیتریزین [Zyrtec]) درمان شود. این‌ها مدت زمان بثورات را کوتاه نمی‌کنند بلکه فقط باعث کاهش خارش می‌شوند. درمان دیگر برای خارش، نور ماوراء بنفش (UVB) یا نور خورشید است. معمولاً بهترین روش برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد و زیاد شدن خارش، کاهش فعالیت بدنی و پرهیز از حمام داغ است.
شواهد محدودی در مورد کاهش مدت زمان بروز پیتریازیس روزه آ با استفاده خارج از برچسب از آنتی بیوتیک اریترومایسین یا داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر(زوویراکس) یا فامسیکلوویر(فامویر) وجود دارد. با این حال، هیچ یک از این داروها ثابت نشده است که به طور قطعی در درمان پیتریازیس روزه آ مؤثر هستند و معمولاً مورد نیاز نیستند.
درمان خانگی پیتریازیس روزه آ
از آنجایی که این بثورات یک اختلال خود محدود شونده به حساب می‌آیند “اکثر بیماران به جای قرار گرفتن در پروتکل درمانی تهاجمی، فقط باید در مورد روند طبیعی بیماری مشاوره بگیرند.” اگر تحمل ندارید یا با بثورات خارش دار دست و پنجه نرم می‌کنید، روش‌هایی برای بهبود طبیعی پیتریازیس روزه آ وجود دارد. اکثر این داروهای طبیعی مؤثر نیز توسط داروهای مرسوم حمایت می‌شوند.
۱. حمام با جو دوسر
به طور کلی، اگر هر نوع بثورات پوستی دارید بهتر است در آب ولرم حمام کنید یا دوش بگیرید. از حمام آب داغ خودداری کنید زیرا می‌تواند علائم را بدتر کند. هنگام حمام ولرم، سعی کنید بلغور جو دوسر را به آب اضافه کنید. این یک درمان طبیعی معمول است که می‌تواند به تسکین بثورات و بهبود علائم کمک کند. تحقیقات علمی نشان می دهد که جو دوسر به طور طبیعی حاوی ترکیباتی به نام اونانترامیدها هستند که دارای اثرات ضد التهابی و ضد خارش قوی هستند.
حدود یک فنجان جو دوسر را به حمام اضافه کنید و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه خیس کنید. همچنین می‌توانید جو دوسر را داخل یک پارچه شستشو یا جوراب زنانه ساق بلند بریزید(مطمئن شوید که انتهای آن را بسته‌اید تا جو بیرون نریزد) و سپس آن را درون آب بگذارید تا حمامتان آرام‌بخش شود.
۲. آلوئه ورا
مانند اکثر بثورات پوستی و خارش، رطوبت به شما کمک می‌کند تا پوست را مرطوب نگه دارید. این کار باعث بهبودی و جلوگیری از خارش می‌شود. یكی از بهترین موارد ترمیم كننده طبیعی پوست، آلوئه ورا است. آلوئه ورا علاوه بر اینکه یک ماده شگفت انگیز مرطوب کننده است، ضد التهاب و تسکین دهنده مراقبت از پوست نیز می‌باشد. آلوئه ورا دارای خاصیت ضد ویروسی ذاتی است. در حقیقت، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان می‌دهد که چگونه آلوئه ورا فعالیت ضد ویروسی اش را در برابر برخی گونه های ویروس تبخال نشان می‌دهد.
آلوئه ورا همچنین دارای ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب است که همگی می‌توانند تقویت خوبی برای سلامت پوست باشند. می‌توانید از برگ تازه گیاه آلوئه ورا استفاده کنید یا ژل خالص آلوئه ورا را خریداری کنید. اگر از برگ تازه استفاده می‌کنید، به راحتی می‌توانید برگ را باز کرده و ژل آن را بیرون آورده و در قسمت بثورات بمالید. برای تأثیرات خنک کنندگی بیشتر، منبع آلوئه ورا خود را قبل از استفاده در یخچال قرار دهید و آن را در صورت نیاز چند بار در روز بمالید.
۳. روغن نارگیل
استفاده از یک مرطوب کننده بر روی بثورات یک توصیه معمول برای خود درمانی است. روغن نارگیل دارای اسیدهای چرب مفید است و این یک انتخاب طبیعی عالی برای جلوگیری از التهاب، خشکی و خارش است. حتی اگر صد درصد مشخص نشده باشد که علت پیتریازیس روزه آ ویروسی است، تحقیقات زیادی برای حمایت از منشا ویروسی در این بیماری پوستی انجام شده است. یک دلیل خوب دیگر برای انتخاب این روغن به عنوان داروی طبیعی برای این بثورات پوسته پوسته، این است که نارگیل دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی قوی شناخته شده است. به سادگی و در صورت لزوم روغن نارگیل را به طور آزادانه در مناطق بثورات بمالید.
۴. نور طبیعی
گاهی اوقات یک روش مرسوم برای درمان، قرار دادن پوست در معرض نور ماوراء بنفش مصنوعی است. اما توصیه مشترک دیگر استفاده از نور طبیعی آفتاب برای کمک به محو شدن بثورات است. قرار گرفتن در معرض خفیف در برابر نور خورشید نیز ممکن است به بهبود سریع تر بثورات کمک کند. برای پنج الی ده دقیقه در روز و به مدت چندین روز هدف گذاری کنید.
۵. خنک نگه داشتن بدن
اجتناب از تمرینات شدید و سایر فعالیتهایی که احتمالاً احساس گرمای بیش از حد در شما ایجاد می‌کنند، می تواند به کاهش علائمی مانند خارش کمک کند. گفته می‌شود علائم خارش در حدود ۵۰ درصد موارد بروز می کند و اغلب توسط ورزش یا دوش آب گرم ایجاد می‌شود. طبق گفته آکادمی پوست آمریکا، در صورت گرمای بیش از حد، بثورات ممکن است رو به وخامت رفته و آشکارتر شوند.
برای خنک نگه داشتن بدن، عاقلانه است که هنگام داشتن این بثورات(یا هر نوع بثورات)، لباس خاصی نپوشید. از پوشیدن هر نوع لباس تنگ و یا ساخته شده از مواد مصنوعی، بپرهیزید. لباس های نخی گشاد و مناسب را برای پوشیدن انتخاب کنید. پوشیدن لباس‌هایی از این دست باعث می‌شود که کمتر احساس خارش داشته باشید و بهبود سریع‌تری را تجربه کنید.
۶. صبوری و تحمل
طبق گفته سازمان ملی بیماری‌های نادر: “بثورات معمولاً در قسمت پشت، سینه و معده قرار دارد و به خودی خود در طی یک تا سه ماه برطرف می‌شود.” در حالی که چهارچوب زمانی برطرف شدن یک مورد از پیتریازیس روزه آ در بین منابع گوناگون، متفاوت است؛ یک چیز واضح و قطعی است و آن این است که این بثورات از نوع خود به خود محدود شونده هستند.
بنابراین سعی کنید صبور باشید زیرا زمان طولانی لازم است تا بثورات به خودی خود برطرف شود. خبر خوب این است که اکثر مردم بیش از یکبار شیوع این بیماری را در زندگی خود ندارند و بنابراین عود نمی‌کند.
بیماری روزه آ در بارداری
اگر پیتریازیس روزه آ در اوایل بارداری رخ دهد، در طی ۱۵ هفته اول، احتمال سقط جنین بیشتر است. علاوه بر این، مادران مبتلا ممکن است مستعد زایمان زودرس باشند. از آنجا که اقدامات بسیار کمی برای جلوگیری از این بیماری و یا درمان آن وجود دارد، مادران مبتلا برای رفع مشکلات احتمالی، تحت نظر قرار می‌گیرند. گاهی اوقات متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، درمان با آسیکلوویر را در نظر گرفته‌اند.
منابع: mayoclinic و draxe و medicinenet
