سیفلیس یک عفونت منتقله از راه جنسی است که از طریق ارتباط مستقیم با زخم‌های سیفلیس گسترش می‌یابد. این بیماری قابل درمان و تا حدودی قابل پیشگیری است. مردم حداقل از حدود قرن شانزدهم درباره‌ی این بیماری اطلاع داشته‌اند؛ در طی سال‌های ۲۰۰۰، افزایش قابل توجهی در شمار بیماران مبتلا مشاهده شد، به خصوص میان زنان ۲۰ تا ۲۴ سال و مردان ۳۵ تا ۳۹ سال. اگر سیفلیس درمان نشود، ریسک ابتلا به سیفلیس عصبی در بیمار افزایش می‌یابد.
سیفلیس عصبی یا نورو سیفلیس عفونت دستگاه عصبی به خصوص مغز و نخاع می‌باشد که زندگی بیمار را تهدید می‌کند.
علل و ریسک فاکتورهای سیفلیس عصبی
تریپونما پالیدیوم(Treponema pallidum) باکتری عامل سیفلیس و متعاقبا سیفلیس عصبی می‌باشد. سیفلیس عصبی ۱۰ تا ۲۰ سال بعد از ابتلای اولیه به باکتری، ایجاد می‌شود. داشتن بیماری ایدز و سیفلیس درمان نشده از ریسک فاکتورهای بزرگ برای سیفلیس عصبی محسوب می‌شوند.
انواع نوروسیفلیس
حدود پنج نوع مختلف از نوروسیفلیس وجود دارد.
نوروسیفلیس بدون علامت
یکی از شایع‌ترین انواع سیفلیس عصبی می‌باشد. معمولا قبل از این که علائم سیفلیس تظاهر یابند، این نوع نوروسیفلیس اتفاق می‌افتد. در این نوع، شما احساس بیماری نخواهید داشت یا هیچ یک از علائم بیماری عصبی را تجربه نخواهید کرد.
نوروسیفلیس مننژیال
در این نوع معمولا طی چند هفته تا چند سال بعد از ابتلای فرد به سیفلیس، علائم تظاهر می‌یابد. این علائم شامل:
- تهوع
- استفراغ
- سفتی گردن
- سردرد
همچنین ممکن است باعث از دست دادن بینایی یا شنوایی شود.
نوروسیفلیس مننگوواسکولار
این نوع سیفلیس عصبی شدیدترین فرم نوروسیفلیس مننژیال می‌باشد. در این مورد ممکن است بیمار حداقل یک بار سکته کرده باشد. در حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از افرادی که سیفلیس عصبی دارند، این فرم ایجاد می‌شود. سکته ممکن است چند ماه بعد یا حتی چند سال بعد از ابتلای به عفونت، اتفاق بیافتد.
جنون و فلج حاصل در اثر ضایعات سیفلیسی مغز
این فرم ممکن است ده ها سال بعد از ابتلای شما به سیفلیس، تظاهر یابد و می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدتی شود. اما امروزه این فرم از سیفلیس به دلیل پیشرفت در غربالگری و درمان و پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی، بسیار نادر است.
در صورت بروز این فرم، جنون وفلج حاصله ممکن است باعث مشکلات زیادی از جمله موارد زیر شود:
- پارانوریا(جنون ایجاد سوء ظن شدید و هذیان گویی)
- نوسانات خلقی
- تغییر شخصیتی
- مشکلات احساسی
- ضعف عضلات
- ناتوانی در بکار گرفتن زبان
همچنین می‌تواند باعث زوال عقلی شود.
تابس دورسالیس
این فرم از نوروسیفلیس نیز نادر است. این بیماری می‌تواند طناب نخاعی را به صورت تدریجی، سالها (بیست سال یا بیشتر) بعد از ابتلای اولیه به بیماری تحت تاثیر قرار دهد. علائم بیماری شامل:
- مشکل تعادلی
- عدم هماهنگی
- بی اختیاری
- تغییر در راه رفتن
- مشکلات بینایی
- درد شکم و بازو وساق پا
تست‌هایی برای نوروسیفلیس
تست‌های متعددی برای تشخیص نوروسیفلیس وجود دارد.
معاینه‌ی فیزیکی
برای پی بردن به نوروسیفلیس، پزشک ممکن است عضلات شما را در حالت استراحت بررسی کرده و وجود یا عدم وجود عضلات آتروفی شده( از دست دادن بافت ماهیچه‌ای) را تعیین کند.
تست خون
تست خون می‌تواند مرحله‌ی میانی نوروسیفلیس را تشخیص دهد. تست‌های خون متفاوتی وجود دارد که تعیین می‌کنند که آیا شما اخیرا به سیفلیس مبتلا شده‌اید یا این عفونت را در گدشته داشتید.
اسپاینال تپ
اگر پزشک مشکوک به آخرین مرحله‌ی نوروسیفلیس باشد ممکن است درخواست اسپاینال تپ یا پانکچر کمری را بدهد. در این پروسه، نمونه‌ای از مایع اطراف مغز وطناب نخاعی بدست می‌آید. پزشک از این نمونه برای تعیین گستره‌ی عفونت و برنامه‌ریزی برای درمان، استفاده خواهد کرد.
عکس برداری
پزشک ممکن است درخواست سی تی اسکن دهد. در این پروسه، با استفاده از اشعه‌ی ایکس، عکس‌های مختلفی از قسمت‌های مختلف بدن با زاویه‌های متفاوت تهیه می‌شود. ممکن است نیاز به عکس ام آر آی باشد. ام آر آی تستی است که در آن، شما درون تیوبی با محتوای مغناطیس قوی دراز می‌کشید. این دستگاه امواج رادیویی را به بدن شما می‌فرستد و به پزشک اجازه میدهد تا جزئیاتی از ارگان‌ها را مشاهده کند. این تست‌ها به پزشک اجازه میدهد تا جهت یافتن شواهدی از بیماری، مغز و طناب نخاعی و ساقه‌ی مغز را به خوبی بررسی کنند.
گزینه‌های درمانی برای سیفلیس عصبی
آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین برای درمان سیفلیس و سیفلیس عصبی استفاده می‌شود. ممکن است به صورت تزریقی یا از طریق دهان مصرف شود. آنتی بیوتیک پرونسید و سفتریاکسون اغلب در کنار پنی سیلین استفاده می‌شوند. بسته به نوع کیس، ممکن است دوره‌ی درمان خود را در بیمارستان بگذرانید.
در طی دوران بهبودی در ماه سوم و ششم به تست خون نیاز خواهید داشت. بعد از آن، تا سه سال بعد از درمان، باید هر سال تست خون دهید. پزشک شما هر شش ماه، سطح مایع ماغزی نخاعی را از طریق اسپاینال تپ کنترل خواهد کرد. سیفلیس عصبی به خصوص در بیماران مبتلا به ایدز بسیار شایع است. زیرا زخم‌های سیفلیسی، ابتلا به عفونت HIV را راحت‌تر می‌کنند. در بعضی موارد ترپونما پالدیوم با HIV مرتبط شده و باعث سخت‌تر شدن درمان نوروسیفلیس می‌گردد.
افراد مبتلا به ایدز و نوروسیفلیس معمولا به تزریق پنی سیلین بیشتری نیاز دارند و شانس کمتری برای بهبودی کامل دارند.
چشم انداز بلند مدت
این که در بلند مدت چه اتفاقی می‌افتد، به نوع سیفلیس عصبی که مبتلا شده‌اید و این که پزشک چقدر زودتر بیماری را تشخیص داده است، بستگی دارد. پنی سیلین می‌تواند عفونت را برطرف کرده و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند. اما نمی‌تواند آسیب‌هایی را که قبلا ایجاد شده، درمان کند. اگر بیماری شما خفیف باشد، ممکن است استفاده از آنتی‌بیوتیک برای بازگشت سلامت کامل شما، کافی باشد.
اگر هر کدام از سه نوع دیگر بیماری را داشته باشید، احتمالا بعد از درمان بهبود نسبی پیدا کنید اما سلامتی کامل خود را باز نیابید.
پیشگیری از سیفلیس
اولین قدم برای درمان نوروسیفلیس پیشگیری از ابتلا به سیفلیس است. از آنجایی که سیفلیس یک بیماری مقاربتی است، بهترین گزینه مقاربت سالم می‌باشد. شما می‌توانید در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید. کاندوم می‌تواند شانس سیفلیس را پایین آورد. اما سیفلیس می‌تواند با لمس ناحیه‌ی تناسلی، غیر از محل تحت پوشش با کاندوم نیز منتقل شود. افراد ممکن است هیچ وقت متوجه نشوند که به سیفلیس مبتلا شده‌اند، زیرا علائم تا سالها تظاهر پیدا نمی‌کند. زخم‌های ابتدایی در محل عفونت، ممکن است چند هفته یا چند ماه بعد از ابتلا به عفونت تظاهر یابند.
اگرچه این زخم‌ها خود به خود بهبود میابند اما بیماری می‌تواند ادامه یابد. بعد ها بثورات خشن، بدون خارش با لکه‌های قهوه‌ای مایل به قرمز ممکن است در محل عفونت یا سایر بخش‌های بدن تظاهر یابد. اگر از لحاظ جنسی فعال باشید، براساس برنامه‌ای منظم برای بیماری‌های مقاربتی، تست دهید.
اگر شما سیفلیس داشته باشید، می‌توانید آن را به افراد دیگر شامل کودکی که هنوز متولد نشده است نیز انتقال دهید. سایر علائم سیفلیس شامل:
- غدد لنفاوی متورم
- سردرد
- از دست دادن موها
- کاهش وزن
- خستگی
- درد عضلانی
اگر هر یک از این علائم را داشتید، برای انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنید. هر چه زودتر تشخیص داده شوید، شانس بالایی برای پیشگیری از سیفلیس عصبی خواهید داشت.
