نگاه کلی
فیستول شریانی وریدی یک ارتباط غیرطبیعی بین شریان و ورید است. به صورت معمول، خون از شریان‌ها به مویرگ‌ها و سپس به ورید جریان می‌یابد. مواد مغذی و اکسیژن موجود در خون از مویرگ‌ها به سمت بافت‌های بدن می‌روند.
در یک فیستول شریانی وریدی ویریدی، خون مستقیماً از شریان به داخل ورید سرازیر می‌شود و برخی مویرگ‌ها را دور می‌زند. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد، بافت‌های زیر این مویرگ‌ها خون کم تری دریافت می‌کنند.
فیستول‌های شریانی وریدی معمولاً در پاها ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شوند. فیستول‌های شریانی وریدی غالباً برای استفاده در دیالیز در افراد مبتلا به بیماری‌های شدید کلیوی به‌وسیله جراحی ایجاد می‌شوند.
یک فیستول شریانی وریدی بزرگ و درمان نشده می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. در صورت داشتن فیستول شریانی وریدی برای دیالیز، پزشک وضعیت شما را کنترل می‌کند.
علائم فیستول شریانی وریدی
فیستول‌های کوچک شریانی وریدی در پا، بازو، ریه، کلیه و یا مغز شما اغلب علائمی‌نخواهد داشت و معمولاً به غیر از کنترل و مانیتور توسط پزشک نیاز به درمان خاصی ندارند. فیستول‌های بزرگ شریانی وریدی ممکن است باعث ایجاد علائم و نشانه‌هایی شوند.
علائم فیستول شریانی وریدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- رگه‌های بنفش رنگ و برجسته که می‌توانید از زیر پوست خود مشاهده کنید، و شبیه رگ‌های واریسی است
- تورم در بازوها یا پاها
- کاهش فشار خون
- خستگی
- نارسایی قلبی
فیستول شریانی وریدی در ریه‌های شما (فیستول شریانی وریدی ریوی) یک مسئله جدی است و می‌تواند باعث بروز موارد زیر شود:
- ایجاد رنگ مایل به آبی در پوست
- قاشقی شدن انگشتان
- سرفه خونی
فیستول شریانی وریدی در دستگاه گوارش می‌تواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
اگر هر یک از این علائم و نشانه‌ها را دارید و فکر می‌کنید ممکن است فیستول شریانی وریدی داشته باشید، به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص زودرس فیستول شریانی وریدی ممکن است وضعیت شما را برای درمان آسان تر کند و احتمال ابتلا به عوارضی مانند لخته شدن خون یا در موارد شدید نارسایی قلبی را کاهش دهد.
علل فیستول شریانی وریدی
علل فیستول‌های شریانی وریدی عبارتند از:
کاتتریزاسیون قلبی: فیستول شریانی وریدی ممکن است به عنوان عارضه جانبی روشی به نام کاتتریزاسیون قلبی ایجاد شود. در طول کاتتریزاسیون قلبی، یک لوله نازک و باریک به نام کاتتر وارد شریان یا ورید در کشاله ران، گردن یا بازو وارد شده و از طریق رگ‌های خونی به قلب می‌رسد.
اگر سوزنی که در کاتتریزاسیون استفاده می‌شود در طی عمل از شریان و ورید عبور کند و شریان گشاد شود، می‌تواند یک فیستول شریانی وریدی ایجاد کند که این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد.
جراحاتی که پوست سوراخ شده باشد: ممکن است بعد از آسیب دیدگی پوست ، مانند اصابت گلوله یا زخم چاقو، یک فیستول شریانی وریدی ایجاد شود. اگر زخم شما روی قسمتی از بدن شما باشد که ورید و شریان در کنار هم باشند، این ممکن است اتفاق بیفتد.
فیستول شریانی وریدی به صورت مادرزادی: برخی از افراد با فیستول شریانی وریدی به دنیا می‌آیند. در فیستول‌های مادرزادی شریان‌ها و وریدها به درستی در رحم شکل نمی‌گیرند، اگرچه علت دقیق آن مشخص نیست.
شرایط ژنتیکی: فیستول‌های شریانی در ریه‌ها (فیستول‌های شریانی ریوی) ممکن است در اثر یک بیماری ژنتیکی ایجاد شود (سندرم اسلر وبر رندو، همچنین با عنوان تلانژکتازی هموراژیک ارثی شناخته شده است) که باعث ایجاد رگ‌های خونی غیر طبیعی در تمام بدن، به خصوص در ریه‌ها می‌شوند.
فیستول شریانی وریدی در دیالیز: افرادی که نارسایی کلیه حاد دارند ممکن است یک فیستول شریانی وریدی بوسیله جراحی برای فرد ایجاد شود تا انجام دیالیز آسان تر شود. اگر یک سوزن دیالیز بارها وارد ورید شود، رگ ممکن است آسیب ببیند و از بین برود.
ایجاد یک فیستول شریانی وریدی و اتصال ورید به شریان مجاور، رگ را گشادتر می‌کند و قرار دادن سوزن برای دیالیز را آسان تر می‌کند و باعث می‌شود خون سریع تر جریان یابد. این فیستول شریانی وریدی معمولاً در قسمت جلوی ساعد ایجاد می‌شود.
عوامل خطر
جدای از شرایط ژنتیکی یا مادرزادی، ممکن است خطر ابتلا به فیستول شریانی وریدی به دلیل برخی از عوامل افزایش یابد، از جمله:
- کاتتریزاسیون قلبی، به ویژه اگر این عمل در رگ‌های خونی کشاله انجام شود
- فشار خون بالا (فشار خون بالا)
- شاخص توده بدنی بالا BMI))
- برخی داروهای خاص، از جمله برخی از رقیق کننده‌های خون (ضد انعقادها) و داروهای مورد استفاده برای کنترل خونریزی (ضد فیبرینولیتیک)
- سن بالا
- جنسیت زن
عوارض فیستول شریانی وریدی
بدون پیگیری درمان، یک فیستول شریانی وریدی می‌تواند عوارضی ایجاد کند که برخی از آن‌ها می‌توانند جدی باشد از جمله:
نارسایی قلبی: این جدی ترین عارضه فیستول‌های بزرگ شریانی است. از آنجایی که خون بسیار سریع تر از مسیر طبیعی شریان، مویرگ و ورید در یک فیستول شریانی وریدی جریان می‌یابد، قلب شما برای جبران افت فشار خون (به نام نارسایی قلبی با برون‌ده بالا) با شدت بیش تری پمپاژ می‌کند. درنتیجه با گذشت زمان، افزایش شدت پمپاژ قلب می‌تواند عضله قلب را تضعیف کرده و منجر به نارسایی قلبی شود.
لخته شدن خون: فیستول شریانی وریدی در پاهای شما می‌تواند باعث تشکیل لخته شود، که به طور بالقوه منجر به ترومبوز عمقی وریدی می‌شود، که یک شرایط دردناک و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است. در صورت جابه جا شدن لخته و انتفال به ریه‌های شما منجر به آمبولی ریوی می‌شود. بسته به اینکه فیستول در کجا قرار دارد، می‌تواند منجر به سکته شود.
درد پا: یک فیستول شریانی وریدی در پا می‌تواند باعث ایجاد درد و گرفتگی در پا شود یا می‌تواند دردی که از قبل بوده را بدتر کند.
خون ریزی: ناهنجاری‌های شریانی وریدی ممکن است منجر به خونریزی از جمله خونریزی در سیستم گوارشی شوند.
تشخیص فیستول شریانی وریدی
برای تشخیص فیستول شریانی وریدی در بازوها یا پاها، پزشک شما از گوشی پزشکی برای گوش دادن به صدای جریان خون در ناحیه ای که حدس می‌زند ممکن است فیستول وجود داشته باشد، استفاده می‌کند. جریان خون هنگام عبور از فیستول شریانی وریدی صدایی شبیه به کلیک کردن یا زوزه کشیدن ماشین آلات دارد.
اگر پزشک شما به وجود فیستول شک کند، آزمایش‌های دیگری برای تأیید تشخیص خود دستور می‌دهد. این آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
سونوگرافی دوبعدی: سونوگرافی دوبعدی موثرترین و رایج ترین روش برای بررسی فیستول شریانی وریدی در رگ‌های خونی پاها یا بازوها است. در سونوگرافی دوبعدی، ابزاری به نام مبدل بر روی پوست شما در ناحیه مشکوک قرار می‌گیرد.
مبدل، امواج صوتی با فرکانس بالا تولید می‌کند، که پس از برخورد با گلبول‌های قرمز برمی‌گردد. سونوگرافی دوبعدی می‌تواند با اندازه گیری میزان تغییر در سطح موج (فرکانس) سرعت جریان خون را تخمین بزند.
توموگرافی کامپیوتری (CT) آنژیوگرام: سی تی آنژیوگرام به پزشک اجازه می‌دهد تا شریان‌ها را بررسی کند و ببیند جریان خون در حال عبور از مویرگ‌ها هست یا خیر. با تزریق مواد رنگی و اسکن شدن توسط سی تی ، تصاویری از عروق گرفته می‌شود و این تصاویر برای بررسی توسط پزشک به صفحه رایانه او ارسال می‌شوند.
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی MRA) ): اگر پزشک حدس بزند که فیستول شریانی وریدی در عمق پوست بیمار وجود دارد، ممکن است برای بررسی از MRA استفاده کند. این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا بافت‌های نرم بدن را ببیند. این روش از همان تکنیک تصویربرداری تشدید مغناطیسی ( MRI) استفاده می‌کند، اما همچنین شامل استفاده از یک رنگ مخصوص است که به ایجاد تصاویر رگ‌های خونی کمک می‌کند.
در حین MRI یا MRA ، بیمار روی یک میز دراز می‌کشد و به داخل یک دستگاه بزرگ لوله ای که میدان مغناطیسی تولید می‌کند، وارد می‌شود. دستگاه MRI از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از بافت‌های بدن استفاده می‌کند. با استفاده از تصاویر حاصل از این آزمایش، پزشک ممکن است بتواند فیستول شریانی وریدی را مشاهده کند.
درمان فیستول شریانی وریدی
این امکان وجود دارد که پزشک فقط کنترل و نظارت فیستول شریانی وریدی را پیشنهاد بدهد، به خصوص اگر فیستول کوچک باشد و هیچ مشکل دیگری برای سلامت بدن ایجاد نکند. برخی از فیستول‌های شریانی کوچک به خودی خود و بدون درمان بسته می‌شوند.
اگر فیستول شریانی وریدی شما به درمان نیاز داشته باشد، پزشک ممکن است روش‌های زیر را توصیه کند:
سونوگرافی با هدایت فشرده: اگر فیستول شریانی وریدی در پا باشد و در سونوگرافی به راحتی قابل مشاهده باشد، درمان با این روش ممکن است گزینه مناسبی باشد. در این روش درمانی از یک پروب سونوگرافی برای فشرده سازی فیستول و مسدود کردن جریان خون در رگ‌های خونی آسیب دیده استفاده می‌شود.
این روش فقط حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. اما فقط در حدود ۱ از هر ۳ نفر موثر است.
کاتتر آمبولیزاسیون: در این روش، یک کاتتر به شریانی در نزدیکی محل فیستول شریانی وریدی وارد می‌گردد. پزشکان از اشعه ایکس و روش‌های دیگر تصویربرداری برای هدایت کاتتر به فیستول استفاده می‌کندد و یک سیم پیچ کوچک و یا استنت در محل فیستول برای تغییر مسیر جریان خون قرار می‌دهند. بسیاری از افرادی که با این روش تحت درمان قرار می‌گیرند به مدت ۲۴ ساعت یا کمتر در بیمارستان بستری می‌شوند و بعد از آن می‌توانند تمام فعالیت‌های روزانه خود پس از یک هفته مجددا از سر بگیرند.
عمل جراحی: فیستول‌های بزرگ شریانی که نمی‌توانند با آمبولیزاسیون کاتتر درمان شوند ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. نوع جراحی بسته به اندازه و محل قرارگیری فیستول شریانی وریدی متفاوت است.
آماده شدن برای قرار ملاقات
اگر فکر می‌کنید ممکن است یک فیستول شریانی وریدی داشته باشید، به پزشک مراجعه کنید. در بعضی از موارد ممکن است به متخصص قلب و عروق ارجاع داده شوید.
از آنجا که قرار ملاقات‌ها کوتاه هستند، ، بهتر است که برای ملاقات‌های خود آماده شوید. در اینجا برخی از اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید و بدانید که از پزشک چه انتظاری باید داشته باشید، قرار داده شده است.
آنچه که شما باید انجام دهید
از شرایط و اعمالی که قبل از قرار ملاقات باید انجام دهید، آگاه باشید. در زمان گرفتن نوبت، حتماً سؤال کنید که آیا پیش از قرار ملاقات کاری باید انجام دهید، مثلا تغییر رژیم غذایی. از آنجا که آزمایشات مربوط به فیستول شریانی وریدی معمولاً سونوگرافی است، ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از قرار ملاقات ناشتا باشید.
علائمی را که تجربه می‌کنید بنویسید، از جمله مواردی که فکر می‌کنید با فیستول شریانی وریدی ارتباطی ندارند.
اطلاعات مهم شخصي، از جمله آسيب‌هاي مربوط به آسیب‌های پوستی يا سابقه خانوادگي فیستول شریانی وریدی یا سایر بیماری‌های مربوط به عروق خونی .
لیستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، تهیه کنید.
در صورت امکان با یکی از اعضای خانواده یا دوست خود نزد دپزشک بروید. گاهی اوقات یادآوری تمام اطلاعات در هنگام قرار ملاقات دشوار است و فرد همراه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
سوالات خود را بنویسید
زمان ملاقات شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات به شما کمک می‌کند تا از وقت خود با پزشک بیشترین بهره را ببریدبرخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم من چیست؟
- آیا علت احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
- به چه نوع تست‌هایی نیاز دارم؟
- چه درمانی وجود دارد، و کدام یک را توصیه می‌کنید؟
- میزان مناسب فعالیت بدنی چقدر است؟
- به بیماری دیگری هم مبتلا هستم چگونه می‌توانم به بهترین نحو این دو بیماری را با هم مدیریت کنم؟
- آیا نیاز است فرزندانم یا سایر اقوام وابسته‌ام، غربالگری شوند؟
- آیا بروشوری وجود دارد که بتوانم با خودم به خانه ببرم؟ از چه وب سایت‌هایی می‌توانم کمک بگیرم؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشته باشید
پزشک شما احتمالاً تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخگویی به آن‌ها مانع هدر رفتن وقت می‌شود. سوالات پزشک شامل موارد زیر است:
- از چه زمانی شروع علائم شما شروع گردیده؟
- آیا علائم مداوم و دائمی‌بوده است یا اینکه موقتی و گذرا هستند؟
- علائم شما چقدر شدید هستند؟
- چه چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟
