افت دمای بدن (هیپوترمی)
زمانی که میزان از دست دادن گرمای بدن از میزان گرمای تولیدی توسط بدن پیشی بگیرد، گرمای تولیدی بدن وارد تعادل منفی شده و دمای بدن نیز افت خواهد کرد. دمای نرمال بدن «نورموترمی» نام دارد و افت دمای بدن «هیپوترمی» نام دارد. دمای نرمال بدن انسان حدود ۳۷ درجه سانتی‌گراد است اما دمای اندازه‌گیری شده از بدن را نمی‌توان مستقیماً با این عدد مقایسه کرد؛ بلکه ابتدا باید با توجه به محلی که دما اندازه‌گیری شده دمای به دست آمده را به یک میزان مرجع تبدیل کرد و سپس با ۳۷ درجه سانتی گراد مقایسه کرد. به طور کلی افت دمای بدن به زیر ۳۵ درجه سانتی‌گراد (۹۵ درجه فارنهایت) هیپوترمی نام دارد.
روش اندازه گیری دمای بدن وابسته به سن است. در نوزادان و کودکان اندازه‌گیری رکتال (مقعدی) اولویت دارد و تا زمانی که کودک نتواند به درستی دماسنج را در دهان خود نگه دارد، نباید از روش اندازه گیری زیر زبانی استفاده کرد. همچنین در این رده سنی می‌توان از اندازه گیری دمای بدن از زیر بغل نیز استفاده کرد اما باید توجه داشت دمای اندازه گیری شده از زیر بغل پایین‌تر از مقعد خواهد بود. تفاوت دمای اندازه‌گیری شده از مقعد و زیر بغل در منابع مختلف متفاوت است اما معمولاً دمای اندازه گیری شده از دهان حدود ۰/۶ درجه سانتی‌گراد (۱ درجه فارنهایت) پایین‌تر از دمای مقعدی می‌باشد. همچنین می‌توان از دماسنج‌های پیشانی نیز برای نوزادان استفاده کرد. اندازه گیری دمای بدن از پرده صماخ گوش نیز وجود دارد اما زیاد معمول نیست.
بیشتر بخوانید: کمک های اولیه؛ معاینه مصدوم
افت دمای بدن معمولاً با برخورد با هوای سرد یا افتادن در آب سرد رخ می‌دهد. همچنین درصورتی که بدن به صورت مداوم در معرض دمای زیر ۱۰ درجه سانتی گراد قرار بگیرد، هیپوترمی رخ می‌دهد. درصورت خستگی و کم آب بودن بدن، خطر افت دمای بدن افزایش خواهد یافت.
علائم
علائم هیپوترمی معمولاً به آهستگی شروع شده و پیشروی می‌کنند؛ این علائم شامل موارد زیر است:
- لرزیدن (لرزیدن با هدف جلوگیری از افت دمای بدن)
- مِن مِن کنان حرف زدن
- تنفس آهسته و کم عمق
- نبض ضغیف
- کاهش هماهنگی حرکات
- خواب آلودگی یا انرژی کم
- اغتشاش ذهنی یا از دست دادن حافظه
- از دست دادن هوشیاری
- بی حسی و کرختی در انگشتان
علائم در کودکان:
- پوست سرد متمایل به قرمز روشن (در نوزادان)
- سطح انرژی بسیار پایین
اقدامات
با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید و مراتب را اطلاع دهید. مصدوم را تنها رها نکنید.
اگر مصدوم بیرون از خانه باشد، وی را سریعاً به یک محل گرم انتقال دهید. اگر محل گرم در دسترس نبود، پناه‌گاهی پیدا کنید تا مصدوم را از باد محافظت کند. محافظت از گردن و سر بیمار درمقابل باد از اهمیت بیشتری برخوردار است. دمای اتاقی که مصدوم در آن قرار دارد را به ۲۵ درجه سانتی گراد برسانید.
لباس‌های خیس و مرطوب را از تن مصدوم درآورده و لباس‌های گرم و خشک به او بپوشانید (شما باید از مصدوم مراقبت کنید لذا گرم ماندن خود شما اهمیت دارد و اگر دادن لباس‌های خود به مصدوم باعث آسیب به شما خواهد شد، از این کار خودداری کنید).
مصدوم را روی محلی خشک خوابانده و درصورت امکان در کیسه خواب قرار دهید و یا روی او پتو بکشید. درصورت در دسترس بودن، مصدوم را به یک پتوی نجات فویلی بپیچید. می‌توانید از بدن خود نیز برای گرم کردن مصدوم استفاده کنید.
اگر مصدوم کاملاً هوشیار است، نوشیدنی های گرم و غذای پرانرژی مانند شکلات را به او بدهید (از دادن نوشیدنی‌های الکلی به مصدوم خودداری کنید). سوپ گرم نیز گزینه مناسبی هستند.
برای گرم کردن مصدوم، گام به گام پیش بروید. برای مثال، ابتدا کیسه آب گرم را در مرکز بدن، سپس گردن، سپس قفسه سینه و در آخر روی دست‌ها و پاها قرار دهید. مراکز مدیریت و پیشگیری بیماری (CDC) استفاده از پتوهای الکتریکی را نیز پیشنهاد می‌دهد. از اعمال کردن بطری‌های آب گرم و یا بسته‌های شیمیایی گرمازا (Heat Pack) به صورت مستقیم خودداری کرده و ابتدا آن‌ها را داخل یک حوله یا پارچه بپیچید.
اگر مصدوم نفس نمی‌کشد، احیای قلبی-ریوی (CPR) را بلافاصله آغاز کنید. هیپوترمی باعث کاهش عمق تنفس می‌شود و ضربان قلب نیز ضعیف می‌شود. البته باید دقت کنید که احیای قلبی-ریوی نوزادان با افراد بالغ تفاوت دارد. فرایند احیا را تا زمانی که مصدوم شروع به نفس کشیدن کرده و یا کمک اورژانسی برسد ادامه دهید.
زمانی که درانتظار رسیدن کمک هستید، سطح پاسخ و دمای بدن مصدوم را ارزیابی کنید.
هشدار
از گرم کردن سریع مصدوم بپرهیزید چراکه حتی ممکن است باعث سوختگی او شوید (از بخاری برقی یا حمام بسیار گرم برای گرم کردن مصدوم استفاده نکنید؛ بخاری برقی یا هر نوع بخاری دیگر را با فاصله از مصدوم قرار داده و مصدوم را با پتو بپوشانید تا از آسیب احتمالی جلوگیری شود).
بر گرم کردن دست‌ها و پاها تمرکز نکنید چراکه به قلب و ریه فشار خواهد آورد. نتیجه‌ی این اتفاق می‌تواند ایجاد شوک باشد.
بیشتر بخوانید: کمک های اولیه؛ شوک
مصدوم را وارد آب گرم نکنید چرا که گرم کردن سریع وی می‌تواند آریتمی قلبی ایجاد کند.
از دادن سیگار و نوشیدنی‌های الکلی به فرد خودداری کنید. الکل باعث تاخیر در فرآیند گرم شدن بدن می‌شود و درحالی که گردش خون برای گرم شدن مصدوم حیاتی است، تنباکوی موجود در سیگار با گردش خون تداخل ایجاد می‌کند. نوشیدنی‌های کافئین دار نیز مناسب نیستند. در موارد افت دمای بدن رسیدگی پزشکی به مصدوم اهمیت دارد چراکه می‌تواند ناشی از سکته مغزی و یا حمله قلبی باشد.
