کمک های اولیه؛ شوک الکتریکی

شوک الکتریکی

شوک الکتریکی زکانی رخ می‌دهد که جریان الکتریکی (جریان برق) از بدن انسان عبور کند. این جریان الکتریکی می‌تواند بافت‌های داخل و خارج بدن را سوزانده و/یا تخریب کند. خطر ناشی از شوک الکتریکی به مدت زمان عبور جریان، نوع جریان، ولتاژ جریان، چگونگی عبور جریان از بدن (بافت‌های درگیر)، سلامتی کلی فرد و سرعت درمان بستگی دارد.

یک شوک الکتریکی ممکن است باعث سوختگی شود یا هیچ علامت قابل رویتی روی پوست باقی نگذارد. در هر صورت، یک جریان الکتریکی که از بدن عبور می‌کند می‌تواند باعث آسیب داخلی، ایست قلبی یا آسیب دیگر شود. در شرایط خاص، حتی مقدار کمی از جریان الکتریکی می‌تواند کشنده باشد.

جریان متناوب نسبت به جریان مستقیم خطرناک‌تر است چون با ایجاد انقباض عضلانی شخص نمی‌تواند منبع برق را از خود جدا کند.

شخصی که دچار شوک الکتریکی شده حتماً باید تحت نظر قرار بگیرد حتی اگر بعد از شوک احساس خوب بودن داشته باشد. معمولاً آسیب‌های داخلی را بدون معاینه پزشکی نمی‌توان تشخیص داد.

علل

طیف وسیعی از عوامل می‌توانند باعث ایجاد شوک الکتریکی شوند، از جمله:

• خطوط انتقال برق
• رعد و برق
• ماشین‌الات برقی
• اسلحه الکتریکی مانند تفنگ شوک الکتریکی (taser)
• لوازم خانگی
• پریز برق

معمولاً شوک ناشی از لوازم خانگی شدت کمی دارد اما باید دقت کرد که همین شدت پایین می‌تواند برای کودکان بسیار خطرناک باشد، به‌خصوص اگر یک سیم لخت را گاز بگیرند.

---

بیشتر بخوانید: کمک های اولیه؛ شوک

---

اقدامات

1. شخص را از منبع برق جدا کنید. کلید را قطع کنید، فیوز را قطع کنید، وسیله الکتریکی را از برق بکشید و… . اگر نتوانید منبع الکتریکی را قطع کنید، روی سطحی عایق (مانند روزنامه، کتابچه تلفن، سطوح چوبی و…) بایستید و سعی کنید شخص را با استفاده از یک وسیله عایق (مانند دستمال، صندلی، حصیر و…) از منبع جدا کنید. درصورتی که سیم انتقال برق روی ماشین افتاد، سعی نکنید از اتومبیل خود خارج شوید (مگر زمانی که خطر انفجار خودرو وجود دارد و یا خودرو آتش گرفته باشد).
2. با ۱۱۵ تماس گرفته و موضوع را اطلاع دهید.
3. درصورت نیاز، احیای قلبی-ریوی را آغاز کنید. احیای قلبی-ریوی را زمانی شروع کنید که مصدوم نفس نکشد یا نبض نداشته باشد.
4. مصدوم را ازنظر وجود آسیب بررسی کنید. آسیب‌ها می‌تواند شامل خونریزی، شکستگی استخوانی یا سوختگی و… باشد.
5. محل‌های دچار سوختگی را ضدعفونی کرده و باندپیچی کنید. از حوله و پتو برای بستن محل استفاده نکنید، چرا که به علت شل بودن می‌توانند به زخم بچسبند.
6. اجازه ندهید مصدوم سرد شود.
7. به پزشک مراجعه کنید. پزشک مصدوم را معاینه کرده و از او تست‌های خونی، نوار قلبی، تست ادراری، CTscan یا MRI خواهد گرفت تا وضعیت او را مشخص کند.

علائم

علائم شوک الکتریکی به شدت آن بستگی دارد؛ علائم بالقوه آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن هوشیاری
• اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضله)
• کرختی یا گزگز
• سر درد
• مشکلات بینایی یا شنوایی
• سوختگی
• تشنج
• ضربان قلب نامنظم

شوک الکتریکی می‌تواند سندرم کمپارتمان نیز ایجاد کند. در این سندرم بر اثر انقباض عضلانی، خون رسانی مختل شده و ایسکمی و نکروز ایجاد می‌شود. این سندرم ممکن است بلافاصله پس از شوک قابل مشاهده نباشد. لذا پیگیری مصدوم اهمیت دارد.

درصورت مشاهده علائم زیر مراجعه به اورژانس حیاتی است:

• سوختگی شدید
• گیجی و منگی
• اختلالات ضربان قلب
• ایست قلبی
• درد و انقباض عضلانی
• تشنج
• از دست دادن هوشیاری