زایمان با فورسپس یکی از انواع زایمان واژینال است. گاهی اوقات استفاده از زایمان طبیعی به کمک فورسپس در زایمان‌هایی که از راه واژن انجام می‌شوند، لازم است.
در زایمان با فورسپس پزشک یا ماما فورسپس را در اطراف سر نوزاد قرار می‌دهد تا به خروج نوزاد از مسیر کمک کند. فورسپس یک وسیله به شکل دو قاشق بزرگ به هم پیوسته یا به نوعی انبر سالاد است. این عمل معمولا در هنگام انقباضات و زمانی که مادر در حال وارد کردن فشار است انجام می‌شود.
دکتر شما ممکن است در هنگام مرحله دوم زایمان (یعنی زمانی که در حال وارد کردن فشار هستید) پیشنهاد زایمان با فورسپس را بدهد. این روش هنگامی که زایمان پیش نمی‌رود یا امنیت و سلامت نوزاد وابسته به زایمان سریع است، انجام می‌شود.
ممکن است در هنگام زایمان شما پیشنهاد زایمان طبیعی به کمک فورسپس مطرح شود. اما این کار با خطراتی همراه است. اگر در هنگام زایمان با فورسپس مشکلی ایجاد شود، ممکن است سزارین صورت بگیرد.
چرا زایمان با فورسپس انجام می‌شود؟
اگر شما قادر نباشید با وجود احتمالات زیر بچه را به بیرون هل دهید ممکن است زایمان با فورسپس انجام شود:
- دهانه رحم شما کاملا باز شده باشد.
- غشاهای اطراف نوزاد پاره شده باشند.
- نوزاد شما با سر وارد مجرای تولد شده باشد.
زایمان طبیعی به کمک فورسپس تنها در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها قابل انجام است. به عبارتی دیگر این کار باید در مراکزی که قادر به انجام سزارین باشند صورت بگیرد.
دکتر یا مامای شما ممکن است پیشنهاد زایمان با فورسپس بدهد اگر:
- شما فشار می‌دهید اما زایمان پیش نمی‌رود. اگر در یک بازه زمانی پیشرفت مشخصی نداشته باشید، زایمان شما طولانی تلقی می‌شود.
- ضربان قلب نوزاد شما خبر از وقوع مشکلی می‌دهد. اگر دهانه رحم شما کاملا باز شده باشد و نوزاد در کانال تولد پایین آمده باشد، دکتر شما ممکن است نگران ضربان قلب نوزاد شده و زایمان با فورسپس انجام دهد.
- بیماری خاصی دارید. دکتر شما ممکن است در صورت وجود بیماری‌های خاص (مثل مشکلات قلبی یا فشار خون بالا) بخواهد مقدار زمانی که شما فشار وارد می‌کنید را کاهش دهد.
دکتر شما ممکن است در برابر زایمان با فورسپس با احتیاط رفتار کند اگر:
- نوزاد شما شرایطی داشته باشد که بر استخوان‌های او اثر بگذارد مثل بیماری استخوان شکننده (osteogenesis imperfecta).
- نوزاد شما اختلالات خونی مثل هموفیلی داشته باشد.
- سر نوزاد شما از میانه‌ی کانال تولد عبور نکرده باشد.
- وضعیت قرار گرفتن سر نوزاد شما مشخص نباشد.
- بازوها و شانه‌های نوزاد شما در حال عبور از کانال تولد باشد.
- نوزاد شما ممکن است به خاطر اندازه‌ای که خودش دارد یا ابعاد لگن شما قادر به عبور از کانال نباشد.
زایمان با فورسپس چه خطراتی دارد؟
زایمان طبیعی با فورسپس می‌تواند ریسک آسیب زدن به مادر و نوزاد را به همراه داشته باشد.
ریسک‌های احتمالی شامل:
- درد در پرنیوم (بافت بین واژن و مقعد) پس از زایمان
- پارگی در قسمت پایینی دستگاه تولید مثلی زنانه
- مشکل در دفع ادرار و خالی کردن مثانه
- دفع ادرار یا مدفوع ناخواسته کوتاه یا طولانی مدت در صورت پارگی شدید
- آسیب به مثانه و میزراه (لوله‌ای که ادرار را از مثانه به خارج بدن هدایت می‌کند)
- پارگی رحم (وقتی دیواره رحم پاره شود، امکان ورود نوزاد یا جفت به حفره شکمی مادر وجود دارد)
- ضعف عضلاتی که اندام‌های لگنی را حمایت می‌کنند موجب می‌شود این اندام‌ها به پایین‌تر از لگن بروند.
اگرچه بیشتر این ریسک‌ها در تمام زایمان‌های واژینال وجود دارند، اما احتمال وقوع آن‌ها در زایمان با فورسپس بیشتر خواهد بود.
دکنر شما ممکن است مجبور شود پیش از قرار دادن فورسپس اپیزیوتومی (episiotomy) انجام دهد. اپیزیوتومی به معنای شکاف ایجاد کردن در بافت بین واژن و مقعد (به منظور بازتر کردن واژن) است.
ریسک‌های احتمالی (با احتمال کم) برای نوزاد شما شامل:
- آسیب جزئی به صورت جنین به خاطر فشار فورسپس
- ضعف موقت در ماهیچه‌های صورت
- آسیب جزئی به قسمت خارج چشم
- شکستگی استخوان جمجمه
- خونریزی در داخل جمجمه
- تشنج
زخم و نشانه‌های روی صورت نوزاد پس از زایمان طبیعی با فورسپس، طبیعی و موقت است. آسیب‌های جدی به نوزاد پس از زایمان با فورسپس بسیار نادر هستند.
چگونه خودتان را برای زایمان با فورسپس آماده کنید؟
دکتر شما پیش از استفاده از روش زایمان طبیعی به کمک فورسپس ممکن است راهکارهای دیگری برای تحریک زایمان انجام دهد. برای مثال ممکن است دوز داروی بی‌حس کننده‌ی شما را تنظیم کند تا فشارهای وارد شده موثرتر شوند. یا ممکن است داروهایی مثل اکسی توسین سنتزی (ساخته شده) را به صورت وریدی به شما تزریق کند. این تزریق به منظور تحریک انقباضات قوی‌تر انجام می‌شود.
شما ممکن است درخواست جایگزین‌های دیگری برای زایمان با فورسپس داشته باشید. برای مثل سزارین کرده یا از راه زایمان با وکیوم استفاده کنید.
اگر از پیش به شما بی‌حسی موضعی داده نشده باشد، دکتر شما ممکن است از بی‌حسی اپیدورال یا نخاعی استفاده کند. این کار در صورتی انجام می‌شود که یک حالت اورژانس رخ دهد؛ برای مثال ضربان قلب نوزاد افت کند. یکی از اعضای کادر درمان یک سوند (لوله) در مثانه شما قرار می‌دهد تا ادرار شما تخلیه شود. همچنین دکتر ممکن است در بافت بین واژن و مقعد شما یک شکاف ایجاد کند (اپیزیوتومی) تا زایمان راحت‌تر شود.
شما باید منتظر چه چیزهایی باشید؟
در حین زایمان با فورسپس:
در حین این کار شما اندکی متمایل و به پشت دراز کشیده و پاهای خود را باز می‌کنید. ممکن است از شما خواسته شود دسته‌های کنار میز زایمان را محکم فشار دهید. این کار برای مقاومت در برابر وارد کردن فشارهای هنگام زایمان است.
در حین انقباضات دکتر شما دو یا چند انگشت در واژن شما و در کنار سر بچه قرار می‌دهد. سپس یک قسمت از فورسپس را بین دست خود و سر بچه گذاشته و همزمان قسمت دیگر فورسپس را در کنار سمت دیگر سر بچه وارد می‌کند. دو سر فورسپس در هم قفل می‌شوند تا سر نوزاد را به بیرون هدایت کنند.
در حین انقباضات بعدی شما فشار می‌دهید و دکتر از فورسپس استفاده می‌کند تا بچه را به آرامی از کانال واژن هدایت کند.
اگر سر بچه رو به بالا باشد، دکتر ممکن است از فورسپس استفاده کند تا در بین انقباضات سر بچه را بچرخاند.
هنگامی که خروج بچه قطعی شد، دکتر فورسپس را (پیش از عبور پهن‌ترین قسمت سر بچه از کانال) خارج می‌کند. همچنین دکتر ممکن است فورسپس را برای کنترل میزان جلو رفتن سر بچه شما در محل خود نگه دارد.
زایمان طبیعی به کمک فورسپس همیشه با موفقیت انجام نمی‌شود. اگر با فورسپس زایمان انجام نشود، دکتر ممکن است پیشنهاد سزارین بدهد. همچنین ممکن است بخواهد از روش زایمان با وکیوم استفاده کند. در این روش از یک وسیله که به شکل فنجان بوده و به یک پمپ کشنده متصل است، استفاده می‌شود. پزشک با توجه به موقعیت شما تشخیص می‌دهد انجام کدام روش (وکیوم یا فورسپس) مناسب‌تر خواهد بود.
هنگامی که دکتر فورسپس را وارد کرد اما نتوانست بچه را حرکت دهد، به نظر می‌رسد سزارین بهترین راه باشد.
پس از زایمان با فورسپس:
پس از زایمان دکتر شما را معاینه می‌کند تا پارگی‌های احتمالی ناشی از فورسپس را تشخیص دهد. این شکافتگی‌ها مجددا به هم وصل می‌شوند. همچنین برای بررسی مشکلات احتمالی از نوزاد شما مراقبت خواهد شد.
زمانی که به خانه می‌روید:
اگر در حین زایمان اپیزیوتومی یا پارگی واژن داشتید، ممکن است زخم شما برای چند هفته درد داشته باشد. بهبود پارگی‌های گسترده‌تر ممکن است زمان بیش‌تری طول بکشد.
در دوران نقاهت انتظار نداشته باشید که ناراحتی و دردهای شما یک دفعه بهبود یابد. این اتفاق به تدریج رخ می‌دهد. در صورت مشاهده علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- شدت گرفتن درد
- احساس تب
- مشاهده نشانه‌های عفونت
همچنین اگر نمی‌توانید حرکات شکم خود را کنترل کنید (بی‌اختیاری مدفوع)، با دکتر خود مشورت کنید.
