ماشین گرفتگی و دریازدگی
ماشین گرفتگی و دریازدگی دو اصطلاح عامیانه هستند که برای توصیف «بیماری حرکت» به کار می‌روند. نام دیگر این بیماری، «بیماری سفر» می‌باشد چراکه درحین مسافرت رخ می‌دهد. هر نوع از مسافرتی می‌تواند باعث ایجاد بیماری حرکت گردد. این بیماری می‌تواند ناگهان ایجاد شده و از احساس ناراحتی تا عرق سرد، سرگیجه و استفراغ تغییر کند. این بیماری معمولاً به محض توقف، بهبود می‌یابد. هرچه بیشتر سفر کنید، بهتر با حرکت تطبیق خواهید یافت. این بیماری بیشتر در کودکان و زنان باردار رخ می‌دهد.
علت
بیماری حرکت با حرکات مداوم تکرار شونده مانند بالا و پایین رفتن در مسیر آسفالته یا در یک کشتی در حین مسافرت ایجاد می‌شود.
حواس مختلف به مغز پیام ارسال می‌کنند. یکی از آن‌ها چشم است که پیام‌های بینایی را ارسال می‌کند و دیگری گوش است که پیام‌های شنوایی را ارسال می‌کند. اما گوش بجز پیام‌های شنوایی، پیام‌های تعادلی را نیز به مغز ارسال می‌کند، این کار را گوش داخلی انجام می‌دهد. زمانی که در حرکت نیستیم و بالا و پایین نمی‌شویم، پیام‌های رسیده به مغز از سمت چشم (پیام‌های بینایی) و گوشی (پیام‌های تعادلی) همسو هستند و مغز به سادگی آن‌ها را پردازش می‌کند. اما زمانی که در حرکت باشیم و بالا و پایین برویم، پیام‌هایی که چشم و گوش داخلی ارسال می‌کنند متفاوت بوده و باعث سردرگمی مغز می‌شوند. این اتفاق باعث ایجاد علائم ماشین گرفتگی می‌شود. برای مثال، زمانی که در اتومبیل کتاب بخوانیم، چشم‌ها روی جسم ثابت (کتاب) تمرکز دارند اما گوش داخلی حرکت تشخیص می‌دهد. هرقدر که شخص بیشتر مسافرت کند، مغز رفته رفته بهتر می‌تواند با این تفاوت پیام رسانی تطابق یافته و علائم زودتر رفع شود یا حتی شخص دیگر دچار ماشین گرفتگی یا دریازدگی نشود.
علائم
- شروع ناگهانی
- حالت تهوع و استفراغ
- سردرد
- عرق سرد
- سرگیجه
پیشگیری
برای اجتناب از ماشین گرفتگی و دریازدگی، از نشستن روی صندلی‌های عقب و یا صندلی‌های رو به عقب در وسیله نقلیه خودداری کنید. صندلی‌هایی را انتخاب کنید که کمترین حرکت را احساس کنید:
- در کشتی، کابینی را انتخاب کنید که در وسط یا جلوی کشتی باشد و تا حد ممکن نزدیک به سطح آب باشد.
- در هواپیما، صندلی را انتخاب کنید که از لبه جلویی بال هواپیما جلوتر باشد.
- در قطار، صندلی انتخاب کنید که رو به جلو بوده و کنار پنجره باشد.
- در اتومبیل، در صندلی جلو خودرو بنشینید یا رانندگی کنید.
درصورتی که نسبت به ماشین گرفتگی و دریازدگی (بیماری حرکت) مستعد هستید:
- روی افق یا جسمی ساکن و دور تمرکز کنید. حین مسافرت مطالعه نکرده و از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید.
- درحالی که به پشتی صندلی تکیه داده و در حال استراحت هستید، سر خود را ثابت نگه‌دارید.
- سیگار نکشید و کنار افرادی که سیگار می‌کشند ننشینید.
- از مصرف الکل خوردن غذاهای چرب و پر ادویه و نیز استفاده از عطرهای سنگین خودداری کنید.
- · ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از سفر، داروهای آنتی هیستامین بدون نیاز به نسخه بخورید. مانند دیمن‌هیدرینات (برای کودکان زیر ۲ سال ممنوع) و مکلیزین. داروهای معرفی شده بتعث خواب آلودگی شما نیز خواهند شد و درصورتی که قرار است رانندگی کنید، از مصرف آن‌ها بپرهیزید.
- دسته‌های دارویی دیگر مانند پچ‌های پوستی اسکوپولامین که نوعی دارو از دسته آنتی‌کولینرژیک ها است نیز می‌توان استفاده کرد. چند ساعت قبل از سفر، پچ را به پشت گوش خود بچسبانید. این کار شما را به مدت ۷۲ ساعت در مقابل بیماری حرکت محافظت خواهد کرد. درصورتی که مشکلات سلامتی مانند احتباس ادراری یا گلوکوم (آب سیاه) دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. این دارو را بچه‌های بالای ۱۰ سال می‌توانند استفاده کنند.
- زنجبیل را امتحان کنید. شیرینی‌های زنجبیلی، نوشیدنی‌های زنجبیلی یا خود زنجبیل می‌توانند به کاهش حالت تهوع کمک کننده باشند.
- سبک غذا بخورید. همچنین برخی از افراد اعتقاد دارند اندک اندک گاز زدن کراکر ساده و مزمزه کردن آب خنک یا نوشیدنی‌های گازدار بدون کافئین، کمک کننده می‌باشد.
بیشتر بخوانید: چگونه از شر اضطراب سفر خلاص شویم
اقدامات لازم
- هوای تازه به خود برسانید. برای این کار می‌توانید محفظه تهویه هوا در هواپیما یا اتوبوس را روی صورت خود تنظیم کنید و یا در اتومبیل می‌توانید شیشه خودرو را پایین بیاورید.
- به یک نقطه مانند افق خیره شوید.
- چشمان خود را بسته و نفس عمیق بکشید و در این حین بر روی تنفس خود تمرکز کنید.
- برای مدتی ایستاده و استراحت کنید، آب بنوشید و هوای تازه تنفس کنید.
- در کودکان بهتر است حواسشان را پرت کنید. برای مثال با آن‌ها حرف بزنید یا اجازه دهید موسیقی گوش کنند و یا آواز بخوانند.
اقدامات اجتنابی
- از انجام کارهایی که وضعیت را بدتر می‌کنند بپرهیزید برای مثال خواندن کتاب یا فیلم دیدت یا استفاده از وسایل الکترونیکی را متوقف کنید.
- به اجسام متحرک مانند ماشین‌هایی که از کنارتان رد می‌شوند یا امواج آب نگاه نکنید.
- از وعده‌های غذایی سنگین، غذاهای پر ادویه یا مصرف الکل کمی قبل از سفر بپرهیزید.
- لوازمی از شهربازی که باعث ایجاد بیماری حرکت در شما می‌شوند را استفاده نکنید.
