هیستوپلاسموز یک بیماری عفونی است که از تنفس اسپورهای قارچ‌های موجود در مدفوع پرندگان و خفاشان ایجاد می‌شود. این عفونت معمولاً زمانی پخش می‌شود که اسپورهایی که در اثر عملیات مختلف مثل تخریب و بازسازی در هوا پخش شده‌اند، تنفس شوند. خاک آلوده به مدفوع پرندگان یا خفاشان نیز می‌تواند موجب پخش هیستوپلاموز در کشاورزان و باغداران بشود. در ایالات متحده، هیستوپلاسموز معمولا در میسی‌سیپی و دره‌ی رودخانه اهایو دیده می‌شود. هم‌چنین در آفریقا، آسیا، استرالیا و بخش‌هایی از آمریکای لاتین نیز مشاهده می‌شود.
بیشتر افراد مبتلا به هیستوپلاسموز هیچ علامتی ندارند و از عفونت خود بی‌خبر هستند. اما برای بعضی افراد، مثل نوزادان تازه متولدشده و افراد دارای نقص ایمنی، می‌تواند این عفونت جدی باشد. درمان هیستوپلاسموز حتی برای موارد شدید موجود است.
علائم
شکل خفیف هیستوپلاسموز هیچ علامتی ندارد؛ اما شکل شدید آن می‌تواند جان فرد را تهدید کند. علائم هیستوپلاسموز معمولا بین ۳ تا ۱۷ روز پس از مواجهه اتفاق می‌افتد. این علائم شامل:
- تب
- لرز
- سردرد
- گرفتگی ماهیچه
- سرفه خشک
- درد قفسه سینه
- خستگی و بیحالی
بعضی افراد مبتلا به هیستوپلاسموز ممکن است درد مفصل و راش‌های پوستی نیز داشته باشند. در کسانی که بیماری‌های ریوی دارند، مثل امفیزیا، ممکن است هیستوپلاسموز به فرم مزمن درآید. علائم هیستوپلاسموز مزمن شامل کاهش وزن و سرفه خونی می‌باشد. این علائم بسیار شبیه علائم سل می‌باشند.
هیستوپلاسموز شدید
شکل شدید این بیماری بیشتر در نوزادان تازه متولدشده و افراد با نقص ایمنی مشاهده می‌شود. به آن هیستوپلاسموز منتشر نیز می‌گویند و می‌تواند در هر بخشی از بدن ایجاد شود؛ مانند دهان، کبد، سیستم عصبی مرکزی، پوست و غدد آدرنال. در صورت عدم درمان، هیستوپلاموز منتشر به مرگ منجر می‌شود.
چه زمان به پزشک مراجعه کنید
درصورتی که پس از مواجهه با مدفوع پرندگان یا خفاشان دچار علائم آنفولانزا مانند شدید، به پزشک مراجعه کنید؛ به خصوص اگر دچار نقص ایمنی هستید.
علل
هیستوپلاسموز به وسیله اسپورها که سلول‌های تولیدمثلی قارچ Histoplasma capsulatum هستند ایجاد می‌شود. قارچ‌ها در خاک مرطوب غنی از مواد آلی، به خصوص آغشته به مدفوع پرندگان و خفاشان رشد می‌کنند. این وضعیت مخصوصا در قفس مرغ و کبوتر، انبارهای قدیمی، غارها و پارک‌ها دیده می‌شود.
هیستوپلاسموز مسری نیست، بنابراین نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگر قبلا هیستوپلاسموز داشته‌اید، می‌توانید دوباره هم به آن مبتلا شوید. با این حال، اگر مجدداً به آن مبتلا شوید، احتمالاً بار دوم بیماری خفیف‌تر خواهد بود.
ریسک‌فاکتورها
احتمال نمایان شدن علائم هیستوپلاسموز با بیشتر شدن تعداد اسپور استنشاق‌شده، بالا می‌رود. افرادی که بیشتر در خطر ابتلا هستند شامل:
- کشاورزان
- کارگران کنترل آفت
- مرغداران
- کارگران ساختمانی
- بناها
- باغبانان و افراد مراقبت‌کننده از فضای سبز
- کاوشگران غار
کسانی که بیش از بقیه در ریسک عفونت شدید هستند
نوزادان و شیرخواران زیر ۲ سال و بزرگسالان بالای ۵۵ سال و کسانی که دچار نقص ایمنی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به هیستوپلاسموز منتشر هستند. فاکتورهایی که موجب نقص سیستم ایمنی می‌شوند شامل:
- HIV و ایدز
- شیمی‌درمانی سرطان
- داروهای کورتیکواستروئيدی مثل پردنیزون
- مهارکننده‌های فاکتور نکروز تومور که معمولا در آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند.
- داروهایی که جلوی رد پیوند را می‌گیرند.
عوارض
هیستوپلاسموز می‌تواند تعدادی عارضه‌ی جدی حتی در افراد سالم ایجاد کند. در نوزادان، افراد مسن و افراد دارای نقص ایمنی می‌تواند منجر به مرگ شود.
عوارض شامل:
- سندرم حاد distress تنفسی: هیستوپلاسموز می تواند به ریه ها آسیب برساند تا جایی که کیسه‌های هوایی شروع به پر شدن با مایع می‌کنند. این از تبادل هوای مناسب جلوگیری می کند و می‌تواند اکسیژن موجود در خون را کاهش دهد.
- مشکلات قلبی: التهاب مایع اطراف قلب (پریکارد) با نام پریکاردیت شناخته می‌شود. زمانی که این مایع افزایش یابد، در پمپاژ خون قلب تداخل ایجاد می‌کند.
- نارسایی آدرنال: هیستوپلاسموز به غدد آدرنال آسیب می‌زند. این غده هورمون‌های مهمی تولید می‌کند که در بدن کارهای زیادی انجام می‌دهند.
- مننژیت: در بعضی موارد هیستوپلاسموز می‌تواند موجب التهاب غشای اطراف مغز و نخاع (پرده مننژ) شود.
پیشگیری
جلوگیری از قرار گرفتن در معرض قارچی که باعث هیستوپلاسموز می‌شود، دشوار است؛ به ویژه در مناطقی که بیماری گسترده است. اما انجام اقدامات زیر ممکن است به کاهش خطر عفونت کمک کند:
- جلوگیری از مواجهه: دوری از پروژه‌ها و فعالیت‌هایی که ممکن است شما را در معرض قارچ قرار دهد. مانند غارنوردی، نگهداری از پرندگان به خصوص مرغ.
- اسپری سطوح آلوده: قبل از حفر خاک یا کار در محلی که می‌تواند قارچ هیستوپلاسموز را در خود جای دهد، آن را با آب خیس کنید. این می تواند از آزاد شدن هاگ در هوا جلوگیری کند. سمپاشی گوساله‌ها و انبارها قبل از تمیز کردن آن‌ها نیز می‌تواند خطر ابتلا کاهش دهد.
- استفاده از ماسک تنفسی مناسب
تشخیص
تشخیص هیستوپلاسموز بسته به اینکه چه قسمت‌هایی از بدن شما تحت تأثیر قرار گرفته است، می‌تواند پیچیده باشد. اگرچه ممکن است آزمایش برای موارد خفیف هیستوپلاسموز لازم نباشد، اما در درمان موارد تهدیدکننده حیات می‌تواند بسیار مهم باشد.
پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که شواهد بیماری را در نمونه‌های زیر جستجو کنید:
- ترشحات ریه
- خون یا ادرار
- بیوپسی بافت ریه
- مغز استخوان
درمان
در موارد خفیف هیستوپلاسموز، درمان معمولاً لازم نیست. اما اگر علائم شما شدید باشد یا هیستوپلاسموز مزمن یا منتشر داشته باشید، احتمالاً به درمان با یک یا چند داروی ضد قارچ احتیاج دارید. اگر فرم شدید بیماری دارید، ممکن است لازم باشد به مدت سه ماه تا یک سال به مصرف دارو ادامه دهید.
آمادگی برای ملاقات پزشک
شما احتمالاً به یک متخصص بیماری های عفونی ارجاع داده می‌شوید. بسته به علائم و شدت عفونت، ممکن است به پزشکان دیگری مانند متخصص ریه یا قلب نیز لازم باشد مراجعه کنید.
آنچه شما می توانید انجام دهید
لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائم خود؛ از جمله علائمی که ممکن است به نظر بی‌ربط برسند.
- اطلاعات شخصی کلیدی؛ از جمله قرار گرفتن در معرض مناطقی که پرندگان یا خفاش های زیادی دارند.
- تمام داروهای مصرفی، ویتامین ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید
برای هیستوپلاسموز ، سوالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- علت علائم من چیست؟
- چگونه به این عفونت مبتلا شده‌ام؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- در صورت نیاز، درمان پیشنهادی برای من چیست؟
- چه عوارض جانبی می‌توانم از درمان انتظار داشته باشم؟
- من مشکلات پزشکی دیگری دارم چگونه می توانم این شرایط را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
- با چه روش‌هایی می‌توانم اطلاعات بیشتری به دست آورم؟
چه انتظاری از پزشک داشته باشید
پزشک شما احتمالاً از شما سوالاتی می‌پرسد؛ از جمله:
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- آیا در فضای باز کار می کنید؟
- آیا در مناطقی که پرندگان زیادی وجود دارد وقت گذرانده‌اید؟
- آی به غارها یا مناطق دیگری که ممکن است خفاش‌ها زندگی کنند، رفته‌اید؟
