التهاب روده و معده
التهاب روده و معده یا همان گاستروانتریت یک بیماری شایع است که با التهاب همزمان در معده و روده همراه است.
علل
علل شایع گاستروانتریت عبارتند از:
- عفونت ویروسی
- آلودگی آب یا غذا توسط باکتری یا انگل
- عوارض جانبی دارو
علائم
علائم و نشانه‌های التهاب روده و معده:
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- گرفتگی و درد عضلات شکم (کرامپ شکمی)
- تب با درجه پایین (گاهی اوقات)
بسته به علت ایجاد گاستروانتریت، علائم می‌توانند از یک روز تا چند هفته ادامه یابند.
اقدامات لازم
درصورت شک به التهاب روده و معده اقدامات زیر را انجام دهید:
- مایعات را جرعه جرعه بنوشید. مایعاتی مانند آب یا نوشیدنی‌های ورزشی را مزه مزه کنان و آرام بنوشید. این کار کمک می‌کند بدن کم آب نشود. نوشیدن مایعات به صورت سریع یا حجیم می‌تواند حالت تهوع و استفراغ را تشدید کند، لذا تلاش کنید به جای نوشیدن مایعات به صورت حجیم به صورت به یک باره، آن‌ها را را جرعه جرعه و به آرامی در طی چند ساعت بنوشید.
- به دفع ادرار توجه کنید. دفع ادرار باید در فواصل منظم انجام گیرد و ادرار باید شفاف و روشن باشد. کاهش دفعات دفع ادرار و سیاه شدن رنگ ادرار نشانه‌ای از کم‌آبی بدن می‌باشد. گیجی و منگی و سبکی سر نیز از نشانه‌های کم‌آبی بدن هستند. درصورت ایجاد هرکدام از این علائم همراه با ناتوانی در دریافت مایعات، به پزشک مراجعه کنید.
- شروع غذا خوردن را تسهیل کنید. درصورتی که حالت تهوع دارید، مقدار غذای دریافتی را کاهش داده و دفعات غذا خوردن را افزایش دهید. در غیر این صورت، به تدریج شروع به خوردن غذاهای زود هضم مانند کراکرهای سودا، نان تست، ژله، موز، پوره سیب، برنج و مرغ کنید. درصورت عود مجدد حالت تهوع، از غذا خوردن بپرهیزید. از مصرف شیر، لبنیات، قهوه، الکل، نیکوتین و غذاهای چرب یا پر ادویه برای چند روز بپرهیزید.
- به خوبی استراحت کنید. بیماری و کم‌آبی بدن می‌توانند باعث ایجاد خستگی گردند.
بیشتر بخوانید: کمک های اولیه؛ مسمومیت
اقدامات اورژانسی
درصورت وجود شرایط زیر، با ۱۱۵ تماس گرفته و مراتب را اطلاع دهید و یا به پزشک مراجعه کنید:
- ادامه یافتن استفراغ به مدت بیش از ۲ روز
- ادامه یافتن اسهال به مدت بیش از چند روز
- خونی شدن اسهال
- تب ۳۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر
- با ایستادن، سبکی سر یا غش ایجاد گردد
- گیجی و منگی ایجاد گردد
- هوشیاری کاهش یابد
- تنفس سریع و افزایش ضربان قلب
- تنگی نفس یا سختی در بلع
- درد شکمی آزار دهنده ایجاد گردد
- ضعف عضلانی
- دید تار یا دوبینی
- گود افتادن چشم
- عدم رفع علائم پس از یک هفته
- تشدید علائم
درصورت شک به وجود گاستروانتریت در کودک، باید کمی متفاوت عمل کنید:
اقدامات لازم
- اجازه دهید کودک استراحت کند
- بعد از قطع استفراغ، با استفاده از سرم خوراکی (مانند ORS) به آهستگی و در مقادیر کم شروع به جبران املاح از دست رفته بدن کودک کنید. از آب خالص یا آبمیوه سیب به صورت خالص استفاده نکنید. خوردن مایعات با سرعت زیاد می‌تواند استفراغ و حالت تهوع را تشدید کند لذا سعی کنید مایعات را در حجم کم و دفات زیاد در طی چند ساعت به کودک بدهید و از دادن مایعات به صورت حجیم و با فواصل زمانی کم از هم بپرهیزید. درصورت امکان بهتر است سرم خوراکی یا مایعات را با استفاده از قطره چکان به کودک بدهید و از استفاده از بطری یا لیوان برای دادن مایعات بپرهیزید.
- به آهستگی غذاهای زود هضم مانند نان تست، موز و سیب زمینی به کودک بدهید. از دادن لبنیات پرچرب مانند شیر کامل و بستنی و نیز غذاهای شیرین مانند شکلات و نوشابه به کودک بپرهیزید. خوردن این غذاها می‌تواند بیماری را تشدید کند.
- درصورتی که کودک شیر خوار باشد، می‌توانید سرم خوراکی یا کمی شیر خشک معمولی را در شیشه شیر به کودک بدهید.
اقدامات اورژانسی
درصورت وجود شرایط زیر، با ۱۱۵ تماس گرفته و مراتب را اطلاع دهید و یا به پزشک مراجعه کنید:
- خواب آلود شدن غیرمعمول کودک
- استفراغ مکرر یا داشتن استفراغ خونی
- وجود اسهال خونی
- وجود علائم کم آبی مانند خشکی دهان یا پوست، تشنگی شدید، گود افتادن چشم و گریه بدون اشک. در نوزاد ممکن است در جمجمه کمی گودی ایجاد گردد لذا به خشک ماندن پوشک به مدت بیش از ۳ ساعت توجه گنید چرا که نشانه‌ای از کم آبی بدن نوزاد خواهد بود.
- تب داشتن (نوزاد)
- تب ۳۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر (کودک بالای ۳ ماه)
- تشدید علائم
توجه: در در مراکز بهداشتی بیشتر برپایه سرم های تزریقی و داروهای ضد استفراغ خواهد بود.
