رادیوکولوپاتی یا عصب تحت فشار در ستون فقرات می‌تواند منجر به انواع علائم ناخوشایند از جمله درد، ضعف و بی‌حسی شود.
در این مقاله، ما به چگونگی بروز این بیماری همراه با علائم، تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
رادیوکولوپاتی چیست؟
وقتی دیسک‌های ستون فقرات آسیب بینند، می‌توانند ریشه‌های عصبی اطراف را تحت تأثیر قرار دهند که منجر به رادیوکولوپاتی می‌شود.
ستون فقرات یک ساختار روی هم انباشته است که از ۳۳ استخوان یا مهره تشکیل شده است و از نخاع در برابر آسیب و ضربه محافظت می‌کند.
استخوان‌های ستون فقرات به فرد اجازه می‌دهد تا به حالت ایستاده و خم قرار بگیرد. آن‌ها توسط شبکه‌ای از عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها ثابت نگه داشته می‌شوند. اعصاب از ستون فقرات به سایر نواحی بدن مانند بازوها و پاها گسترش می‌یابند.
ستون فقرات به شکل S انحنا دارد که برای سلامتی ستون فقرات حیاتی است و مقابله با ضربه، تعادل و طیفی از حرکات را بر عهده دارد.
هر منطقه از ستون فقرات دارای نام و عملکرد خاصی است که عبارتند از:
- مهره‌های گردنی یا سروایکاال
- مهره‌های سینه‌ای یا توراسیک
- مهره‌های کمری یا لومبار
- مهره‌های خاجی یا ساکرال
- استخوان دنبالچه یا استخوان کوکسیژئال
هر مهره توسط یک دیسک بین مهره‌ای از مهره مجاور جدا می‌شود و این از مهره‌ها در برابر سایش و مالش روی هم محافظت می‌کند.
هنگامی که آسیب دیدگی رخ دهد، این دیسک‌های بین مهره‌ای آسیب دیده و باعث فشرده سازی یا تحریک ریشه عصب اطراف می‌شوند. بسته به اینکه کدام عصب فشرده شده باشد، فرد می‌تواند درد را در مکان‌های مختلف در سراسر بدن تجربه کند.
افراد می‌توانند به دلیل آسیب دیدگی دچار رادیوکولوپاتی شوند، یا ممکن است بدون دلیل مشخصی رخ دهد. افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله احتمال زیاد رادیکولوپاتی را در نواحی گردنی و کمری تجربه می‌کنند.
علل و عوامل خطر
دلایل زیادی برای ایجاد رادیوکولوپاتی وجود دارد، از جمله تکنیک ضعیف لیفتینگ، وضعیت بد بدن و صدمات کمر.
رادیوکولوپاتی می‌تواند به دلیل شرایط یا آسیب‌های مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- دیسک فتق. هنگامی که دیسک بیرون می‌زند، ریشه عصب تحت فشار قرار می‌گیرد.
- سیاتیک
- بیماری دیسک دژنراتیو
- خار استخوان
- تومورهای ستون فقرات
- آرتروز یا آرتروز نخاعی
- تنگی نخاع، یک وضعیت دردناک در هنگام باریک شدن کانال نخاع
- شکستگی‌های فشاری
- اسپوندیلولیستیز، هنگامی که یک مهره حرکت می‌کند و روی مهره پایینی قرار می‌گیرد
- اسکولیوز ناشی از انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات
- دیابت، ناشی از تغییر جریان خون عصب
- سندرم کودا ایکواینا، نوعی بیماری غیرمعمول اما جدی است که گرفتگی عصب و فشردگی ریشه عصب بر اندام‌های لگن و اندام تحتانی تأثیر بگذارد.
عوامل خطر بیشتر برای ایجاد رادیکولوپاتی عبارتند از:
- سالخوردگی
- اضافه وزن
- وضعیت بد بدن
- روش‌های نادرست بلند کردن اجسام
- حرکات تکراری
- سابقه خانوادگی بیماریهای تحلیل برنده استخوان
علائم رادیوکولوپاتی
از آنجا که اعصاب محیطی از نخاع به نقاط مختلف بدن منتقل می‌شوند، بسته به اینکه در کدام قسمت از ستون فقرات عصب تحت فشار قرار گیرد، افراد علائم مختلفی را تجربه می‌کنند.
رادیوکولوپاتی گردنی
رادیوکولوپاتی گردنی زمانی اتفاق می‌افتد که عصبی در گردن یا قسمت فوقانی پشت فشرده شود. علائم مرتبط با رادیوکولوپاتی گردنی شامل موارد زیر است:
درد در گردن، شانه، قسمت فوقانی کمر یا بازو
ضعف یا بی‌حسی که معمولاً از یک طرف احساس می‌شود
رادیوکولوپاتی توراسیک
هنگامی که فشرده سازی عصب یا تحریک در ناحیه وسط کمر ایجاد می شود، ممکن است فردی درد در قفسه سینه و تنه را تجربه کند.
رادیوکولوپاتی توراسیک یک بیماری غیرمعمول است که ممکن است به اشتباه به عنوان عوارض زونا، بیماری قلبی، شکم یا کیسه صفرا تشخیص داده شود.
علائم مرتبط با رادیوکولوپاتی توراسیک شامل موارد زیر است:
- سوزش یا درد در ناحیه دنده‌ها، پهلو یا شکم
- بی حسی و گزگز
رادیوکولوپاتی کمر
هنگامی که عصب تحت فشار یا تحریک در قسمت تحتانی کمر ایجاد می‌شود، ممکن است فرد در ناحیه کمر، پاها و ناحیه ران احساس درد کند.
رادیوکولوپاتی کمر به عنوان سیاتیک نیز شناخته می‌شود و علائم آن شامل درد و بی‌حسی در کمر، باسن، ساق پا یا پا است. علائم به طور معمول با نشستن طولانی مدت یا راه رفتن بدتر می‌شوند.
در برخی موارد، اعصاب موثر بر روده و مثانه می‌توانند فشرده شوند و منجر به بی‌اختیاری روده یا مثانه یا از دست دادن کنترل شوند.
سایر علائم عمومی رادیوکولوپاتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدیدی که از پشت شروع می‌شود و تا پا ادامه دارد
- درد شدید همراه با نشستن یا سرفه
- بی‌حسی یا ضعف در ساق پا و پا
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پشت یا پا
- احساس یا تغییرات رفلکس، حساسیت بیش از حد
- درد در بازو یا شانه
- بدتر شدن درد همراه با حرکت گردن یا سر
تشخیص
علاوه بر معاینه فیزیکی و بررسی علائم، پزشکان ممکن است رادیوکولوپاتی را با استفاده از موارد زیر تشخیص دهند:
- عکسبرداری رادیولوژیک با اشعه ایکس، MRI و سی تی اسکن
- آزمایش تکانه الکتریکی به نام الکترومیوگرافی یا EMG، برای آزمایش عملکرد عصب
درمان عصب تحت فشار
به طور معمول، رادیوکولوپاتی بدون جراحی قابل درمان است. بسته به شدت رادیوکولوپاتی و سایر شرایط سلامتی، پزشکان ممکن است داروهای خاصی را توصیه کنند، از جمله:
- درمان های رادیکولوپاتی ممکن است شامل داروهای ضد درد و استفاده از پلار گردنی باشد.
- داروهای غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن، آسپیرین یا ناپروکسن
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا استروئیدهای تزریقی
- داروهای ضد مخدر
- فیزیوتراپی
- پلار گردنی سبک و نرم
- کیسه‌ها و کمپرس سرما و گرما
- در بعضی موارد، پزشکان ممکن است جراحی را برای درمان گرفتگی عصب توصیه کنند.
برخی از روش‌های جراحی شامل ترمیم فتق دیسک، بزرگتر شدن فضای کانال نخاع، از بین بردن خار استخوان یا جوش خوردن استخوان‌ها است.
هر مورد منحصر به فرد است، و توصیه‌های جراحی به طور مفصل با پزشک مورد بحث قرار خواهد گرفت. این انتخاب‌ها به علت بروز رادیوکولوپاتی ، سلامت کلی فرد و سایر عوامل فردی بستگی دارد.
پیشگیری
برخی از استراتژی‌ها ممکن است از درد عصب تحت فشار جلوگیری کنند. شامل:
- حفظ وضعیت بدنی، حتی هنگام رانندگی
- روش‌های مناسب بلند کردن
- انجام فعالیت بدنی منظم، از جمله تمرینات تحمل وزن
- تقویت قدرت بدنی
- حفظ وزن سالم
- استراحت مکرر و تمرینات کششی
- از کج کردن سر برای نگه داشتن تلفن رویشانه خودداری کنید
