حمله قلبی
حمله قلبی وضعیتی است که نیاز به توجه ویژه و کاملاً اورژانسی دارد. در مورد این وضعیت مهمترین کاری که باید انجام دهید تماس با ۱۱۵ یا مراکز درمانی است.
علائم
حمله قلبی زمانی که رخ دهد می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:
- ناراحتی، احساس فشار، احساس له شدگی یا درد، در وسط قفسه سینه
- ناراحتی یا درد انتشار یابنده به خارج از قفسه سینه مانند شانه، پشت، گردن، فک تحتانی، دندانی‌های ردیف پایین، یک دست یا هر دو دست و گاهی قسمت بالایی شکم
- تنگی نفس یا تپش قلب
- سبکی سر، گیجی یا غش (به طور کلی هرگونه تغییر در وضعیت ذهنی)
- ضعف یا خستگی (به خصوص در افراد مسن و خانم‌ها)
- تعریق (سرد)
- حالت تهوع (بیشتر در زنان) یا استفراغ
- بی‌حسی، درد یا گزگز در بازو (به خصوص بازوی چپ، اما ممکن است بازوی راست به تنهایی درگیر شود)
دردی که حمله قلبی ایجاد می‌کند معمولاً بیش از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد اما در برخی افراد (مانند افراد دیابتی یا افراد مسن) ممکن است حتی هیچ علامتی ایجاد نکند. لذا مهم است که بدانیم حمله قلبی ممکن است با علامتی بجز درد قفسه سینه بروز یابد مانند سوءهاضمه یا درد مداوم در گردن یا فک تحتانی.
اغلب افرادی که دچار حمله قلبی می‌شوند علائم ذکر شده را دارند اما باید توجه کرد داشتن تمامی علائم فوق الذکر برای تشخیص لازم نیست لذا درصورت تجربه هرکدام باید اقدامات لازم را انجام داد.
علل
حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که خونرسانی به قلب قطع شود. در این زمان اختلالات حرکتی و متابولیکی برای قلب ایجاد می‌شود، از طرفی قلب نمی‌تواند پمپاژ مناسبی داشته باشد و از طرفی به علت کمبود اکسیژن سلول‌ها شروع به تامین انرژی از طریق متابولیسم بی‌هوازی می‌کند. در متابولیسم بی‌هوازی موادی مانند اسید لاکتیک تولید می‌شود که عامل ایجاد درد می‌باشد. درصورت ادامه یافتن کمبود خونرسانی، سلول‌ها دیگر نمی‌توانند به متابولیسم بی‌هوازی ادامه دهند و دچار مرگ می‌شوند. در این مرحله قلب دچار ضعف دائمی خواهد شد چراکه جای سلول‌های مرده قلبی را بافت اسکار خواهد گرفت که توانایی انقباض ندارد.
برای قطع خونرسانی عوامل مختلفی مطرح می‌باشد از جمله:
- پاره شدن پلاک‌های آترواسکلرز در داخل عروق کرونر و ایجاد لخته متعاقب آن
- آمبولی عروق کرونر
- اختلالات مادرزادی
- بیماری‌های سیستمیک (به خصوص بیماری‌های التهابی)
- سوءمصرف مواد مانند مصرف کوکائین
- اسپاسم عروق کرونر
بیشتر بخوانید: تسریع روند بهبودی از حمله قلبی
اقدامات لازم
مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که وقت تلف نکنید! بلافاصله پس از دیدن علائم در خود، باید با اورژانس تماس گرفته و مراتب را اطلاع دهید چراکه واکنش سریع می‌تواند کمک کند که حتی در برخی موارد ۱۰۰ درصد درمان صورت پذیرد.
- تماس با اورژانس. ابتدا با ۱۱۵ تماس بگیرید و درخواست کمک کنید. علائم را نادیده نگیرید و اگر نمی‌توانید با اورژانس تماس بگیرید مصدوم را به مراکز درمانی برسانید. اگر مصدوم خودتان هستید می‌توانید از افراد دیگر درخواست کنید شما را به مراکز درمانی انتقال دهند.
- کاهش فعالیت. تا جایی که می‌توانید از فعالیت و استرس دوری کنید. از دویدن و وارد کردن فشار به خود بپرهیزید چراکه وضعیت را بدتر خواهد کرد. اگر مقدور باشد از راه رفتن نیز خودداری کرده و روی تخت دراز بکشید.
- مصرف آسپرین. درصورتی که به آسپرین حساسیت ندارید یا توسط پزشک از مصرف آن منع نشده‌اید، یک آسپرین بخورید (ترجیحاً بجوید). دوز آسپرین بهتر است ۳۰۰ میلی گرم باشد.
- مصرف نیتروگلیسیرین. درصورتی که قبلاً پزشک برایتان نیتروگلیسیرین (معروف به قرص زیرزبانی) تجویز کرده باشد، می‌توانید برای کاهش درد از آن استفاده کنید اما حداکثر می‌توانید سه قرص استفاده کنید و بین مصرف هرکدام باید حداقل ۵ دقیقه فاصله وجود داشته باشد. درصورت افت فشار خون بعد از مصرف نیتروگلیسرین، دارو را قطع کرده و پاهای بیمار را بالا بگیرید؛ درصورت نیاز می‌توان برای بیمار سرم تجویز کرد.
- احیای قلبی-ریوی (CPR). درصورتی که مصدوم هوشیار نباشد بعد از اطمینان از نبود تنفس و ضربان قلب، احیای قلبی ریوی را آغاز کنید. درصورت وجود AED می‌توانید از آن نیز کمک بگیرید. این موضوع در مبحث احیا به صورت مفصل بحث خواهد شد.
- اکسیژن دهی. درصورت وجود امکانات کافی، می‌توانید برای بیمار ماسک اکسیژن یا کانول بینی قرار دهید.
درصورت مصرف داروها، حتماً به امدادگران اطلاع دهید چه داروهایی را با چه دوزی مصرف کرده‌اید.
اقدامات بیشتر
اقداماتی که قبلاً ذکر شد برای عموم مردم می‌باشد اما افراد آموزش دیده می‌توانند اقدامات کامل‌تری داشته باشند. درصورت نداشتن علم درمانی اقدامات این قسمت را انجام ندهید.
توجه: بار دیگر تاکید می‌کنیم که داروهایی که در این قسمت ذکر می‌شوند را فقط پزشکان می‌توانند برای بیمار تجویز کنند و چون ممکن است در شرایط اضطراری اقدامات لازم فراموش گردند، در اینجا به این موارد اشاره می‌شود تا درصورت نیاز مورد استفاده قرار گیرند.
برای کنترل درد بیمار می‌توان نیترات برای بیمار داد اما بهتر است درصورتی که ضربان قلب بیمار بالای ۶۰ bpm ، فشار خون سیستولیک بالای ۱۰۰ میلی‌متر جیوه، رال کمتر از ۱۰ سانتی‌متر بالای دیافراگم و PR interval کمتر از ۰/۲۴ ثانیه (معادل ۶ مربع کوچک در نوار قلبی) باشد، متوپرولول وریدی (حداکثر تا ۳ دوز) تجویز گردد.
درصورتی که شواهد نارسایی قلبی مشاهده نشود، برون ده قلب پایین نباشد، خطر شوک کاردیوژنیک وجود نداشته باشد و کنترا اندیکاسیون‌های بتابلوکرها وجود نداشته باشد، می‌توان ۱۵ دقیقه پس از متوپرولول وریدی، بتابلوکر خوراکی تجویز کرد.
توجه شود که تجویز داروهای بلوکه کننده کانال کلسیمی در افراد دچار ST elevation MI کنترااندیکه می‌باشد.
داروهای کورتونی و NSAIDs نیز نباید تجویز گردند (آسپرین استثنا بوده و مشکلی ندارد).
درصورتی که درد بیمار با وجود دریافت نیتروگلیسیرین ادامه یابد می‌توان از مورفین نیز برای بیمار استفاده کرد.
اقدامات اجتنابی
- علائم ذکر شده را نادیده نگیرید و از انجام خوددرمانی به هوای درمان درد قفسه سینه بپرهیزید.
- درصورت داشتن حساسیت به آسپرین از خوردن آسپرین بپرهیزید.
- درصروت افت فشار خون و مصرف اخیر داروهای سیلدنافیل (ویاگرا) و واردنافیل (طی ۲۴ ساعت گذشته) یا تادالافیل (در طی ۴۸ ساعت گذشته) از مصرف نیترات خودداری کنید.
- برای رفع علائم منتظر نمانید و اقدامات لازم را انجام دهید.
- از ترک کردن بیمار اجتناب کنید.
- از دادن هرچیزی بجز دارو به بیمار خودداری کنید. بیمار نباید غذا بخورد چرا که ممکن است به علت استفراغ و کاهش هوشیاری، غذای خورده شده به ریه داخل ریه برگشته و او را خفه کند.
- از دادن داروهایی مانند ژلوفن یا ایبوبروفن برای کاهش درد بیمار خودداری کنید. این کار باعث آسیب به وی خواهد شد.
- درصورت ایجاد درد قفسه سینه، شخص نباید پشت فرمان خودرو نشسته و رانندگی کند.
پیشگیری
- ترک سیگار. سیگار به تنهایی می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را به بیش از دوبرابر افزایش دهد.
- کاهش وزن. درصورت بالا بودن وزن (چاقی یا اضافه وزن)، بهتر است وزن خود را کاهش دهید.
- کنترل بیماری‌ها. درصورت بالا بودن فشار خون، کلسترول خون و ابتلا به دیابت، باید این بیماری‌ها را تحت کنترل خوب نگه دارید تا احتمال عوارض قلبی کاهش یابد.
- ورزش کنید. حداقل ۱۵۰ دقیقه (دو و نیم ساعت) ورزش هوازی در هفته برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی بسیار مفید است.
- محدودیت مصرف الکل.
توجه: دردهایی که کمتر از ۲ دقیقه طول کشیده و زود رفع گردند معمولاً قلبی نیستند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. دردهای قلبی معمولاً شدید بوده و بالای ۵ دقیقه هستند. اما همانطور که اشاره شد در افراد مسن و دیابتی ممکن است به علت اختلالات عصبی، درد شدیدی حس نشود و حتی در برخی موارد ممکن است هیچ دردی حس نکنند.
