انسولینوما چیست؟
انسولینوما یک تومور کوچک در پانکراس است که مقدار اضافی انسولین تولید می‌کند. در بیشتر موارد، تومور سرطانی نیست. قطر بیشتر انسولینوما‌ها کمتر از ۲ سانتی‌متر است.
پانکراس غده‌ی درون‌ریز است که در پشت معده قرار دارد. یکی از عملکردهای آن تولید هورمون‌هایی مانند انسولین است که سطح قند موجود در جریان خون را کنترل می‌کنند. به طور معمول وقتی قند خون خیلی کم میشود، لوزالمعده از تولید انسولین جلوگیری می‌کند تا سطح قند خون به حالت عادی برگردد. وقتی انسولینوما در لوزالمعده ایجاد شود، تولید انسولین ادامه خواهد یافت حتی اگر قند خون خیلی پایین باشد. این امر می‌تواند منجر به افت قند خون شدید شود. کاهش قند خون یک وضعیت خطرناک است که می‌تواند باعث تاری دید، سبکی سر و بیهوشی شود. همچنین می‌تواند زندگی شخص را تهدید کند.
انسولینوما معمولاً باید با جراحی برداشته شود. پس از برداشتن تومور، بهبودی کامل بسیار محتمل است.
علائم انسولینوما چیست؟
افرادی که انسولینوما دارند همیشه علائم قابل توجهی ندارند. هنگامی که علائم رخ می‌دهد، بسته به شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد. علائم خفیف عبارتند از:
- دید دوتایی یا تاری دید
- گیجی
- اضطراب و تحریک‌پذیری
- سرگیجه
- نوسانات خلقی
- ضعف
- تعریق
- گرسنگی
- لرزیدن
- افزایش ناگهانی وزن
علائم شدیدتر انسولینوما می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد. همچنین می‌تواند غدد فوق کلیه را که استرس و ضربان قلب را تنظیم می‌کند، تحت تأثیر قرار دهد. گاهی اوقات علائمی شبیه علائم صرع، یک اختلال عصبی که باعث تشنج میشود، قابل مشاهده است. علائمی که در موارد جدی انسولینوما مشاهده میشود می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
در برخی موارد، انسولینوما می‌تواند بزرگتر شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، علائم زیر پیدا می‌شوند:
- درد شکم
- کمردرد
- اسهال
- زردی پوست و چشم
چه عواملی باعث انسولینوما می‌شوند؟
پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چرا افراد دچار انسولینوما می‌شوند. تومورها معمولاً بدون هشدار ظاهر می‌شوند.
وقتی غذا می‌خورید، پانکراس انسولین تولید می‌کند. انسولین هورمونی است که به بدن کمک می‌کند تا قند موادغذایی را ذخیره کند. پس از جذب قند، لوزالمعده (پانکراس) تولید انسولین را متوقف می‌کند. این روند معمولاً سطح قند خون را ثابت نگه می‌دارد. با این حال، در صورت ایجاد انسولینوما می‌توان آن را مختل کرد. تومور حتی وقتی قند خون خیلی پایین بیاید، به تولید انسولین ادامه خواهد داد. این امر می‌تواند منجر به افت قند خون، بیماری جدی که با سطح پایین قند خون مشخص میشود، بشود.
چه کسانی در معرض خطر انسولینوما هستند؟
انسولینوما نادر است. قطر بیشتر آن‌ها کوچک و کمتر از ۲ سانتی‌متر است. فقط ۱۰ درصد از این تومورها سرطانی هستند. تومورهای سرطانی معمولاً در افرادی که دارای نئوپلازی غدد درون‌ریز نوع ۱ هستند، بیشتر اتفاق می‌افتد. این یک بیماری ارثی است که باعث تومور در یک یا چند غده هورمونی میشود. به نظر می‌ر‌سد که خطر ابتلا به انسولینوما برای مبتلایان به سندرم فون هیپل-لینداو نیز بیشتر باشد. این شرایط ارثی باعث ایجاد تومور و کیست در بدن میشود. انسولینوما همچنین زنان را بیش از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً در افراد بین ۴۰ تا ۶۰ سال ایجاد میشود.
انسولینوما چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک آزمایش خون را برای بررسی میزان قند خون و انسولین انجام می‌دهد. سطح قند خون پایین با انسولین بالا، نشاندهندهی وجود انسولینوما است. این آزمایش همچنین می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- پروتئین‌هایی که مانع تولید انسولین می‌شوند
- داروهایی که باعث ترشح انسولین بیشتری در پانکراس می‌شوند
- هورمون‌های دیگری که بر تولید انسولین تأثیر می‌گذارند
اگر آزمایش خون نشان دهد که انسولینوما دارید، پزشک ممکن است ۷۲ ساعت روزه برای شما تجویز کند. تا زمانی که روزه دارید در بیمارستان خواهید ماند تا پزشک بتواند سطح قند خون شما را کنترل کند. آن‌ها سطح قند خون شما را حداقل هر شش ساعت اندازه‌گیری می‌کنند. در طول روزه، قادر به خوردن یا نوشیدن چیزی به جز آب نخواهید بود. اگر انسولینوما داشته باشید، در طی ۴۸ ساعت از شروع روزه‌داری سطح قند خون بسیار کمی خواهید داشت.
پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای تأیید تشخیص انجام دهد؛ از جمله MRI یا CT اسکن. این آزمایشات تصویربرداری به پزشک کمک می‌کند تا محل و اندازه انسولینوما را تعیین کند.
اگر تومور با استفاده از CT یا MRI پیدا نشود، از سونوگرافی آندوسکوپی استفاده میشود. در طی سونوگرافی آندوسکوپی، پزشک یک لوله انعطاف‌پذیر و طولانی را از طریق معده و روده کوچک وارد دهان می‌کند. این لوله حاوی یک پروب سونوگرافی است که امواج صوتی منتشر می‌کند و تصاویر کاملی از پانکراس را تولید می‌کند. هنگامی که انسولینوما پیدا شد، پزشک نمونه کوچکی از بافت را برای تجزیه و تحلیل می‌گیرد. این می‌تواند برای تعیین سرطانی بودن تومور استفاده شود.
انسولینوما چگونه درمان میشود؟
بهترین درمان انسولینوما برداشتن تومور از طریق جراحی است. در صورت وجود بیش از یک تومور، ممکن است قسمت کوچکی از پانکراس نیز برداشته شود. این کار معمولا بیماری را درمان می‌کند.
انواع مختلفی از جراحی وجود دارد که می‌تواند برای برداشتن انسولینوما انجام شود. محل و تعداد تومورها مشخص می‌کند که از کدام جراحی استفاده شود.
اگر فقط یک تومور کوچک در پانکراس وجود داشته باشد، جراحی لاپاراسکوپی گزینه ارجح است. این یک روش کم‌خطر و کم‌تهاجم است. در طی جراحی لاپاراسکوپی، جراح چندین شکاف کوچک در شکم ایجاد می‌کند و از طریق برش‌ها لاپاراسکوپ را وارد می‌کند. لاپاراسکوپ یک لوله باریک و بلند است که دارای نور با شدت بالا و در جلو یک دوربین با وضوح بالا است. این دوربین تصاویر را بر روی صفحه نمایش می‌دهد و به جراح اجازه می‌دهد تا داخل شکم را ببیند و ابزارها را به درستی راهنمایی کند. وقتی انسولینوم پیدا شد، برداشته میشود.
در صورت وجود چندین انسولینوم ممکن است لازم باشد بخشی از پانکراس برداشته شود. گاهی اوقات، ممکن است بخشی از معده یا کبد نیز برداشته شود. در موارد نادر، برداشتن انسولینوما بیماری را درمان نمی‌کند. این معمولاً در موارد سرطانی بودن تومورها صادق است. درمان انسولینومای سرطانی شامل موارد زیر است:
- فرسایش فرکانس رادیویی، که از امواج رادیویی برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی در بدن استفاده می‌کند.
- سرمادرمانی، که شامل استفاده از سرمای شدید برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی است.
- شیمی‌درمانی، که نوعی تهاجمی از داروی شیمیایی است که به تخریب سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.
اگر جراحی موثر نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل سطح قند خون تجویز کند.
چشم‌انداز طولانی مدت برای افراد مبتلا به انسولینوما چیست؟
در صورت برداشتن تومور، چشم‌انداز طولانی مدت برای افراد مبتلا به انسولینوما بسیار خوب است. بعد از جراحی، اکثر افراد کاملاً بدون عارضه بهبود می‌یابند. با این حال، انسولینوما ممکن است در آینده برگردد. عود در افرادی که چندین تومور دارند بیشتر مشاهده میشود.
تعداد بسیار کمی از افراد ممکن است پس از جراحی به دیابت مبتلا شوند. این معمولاً فقط زمانی اتفاق می‌افتد که کل پانکراس یا قسمت بزرگی از پانکراس برداشته شود. عوارض در افراد مبتلا به انسولینومای سرطانی بیشتر است. این امر به‌ویژه هنگامی گسترش می‌یابد که تومورها به اندام‌های دیگر نیز گسترش یافته باشند. جراح ممکن است نتواند تمام تومورها را به طور کامل از بین ببرد. در این حالت، درمان و پیگیری بیشتری لازم است. خوشبختانه فقط تعداد کمی انسولینوم سرطانی هستند.
چگونه می‌توان از انسولینوما پیشگیری کرد؟
پزشکان هنوز دلیل ایجاد انسولینوما را نمی‌دانند. بنابراین هیچ راه شناخته شده‌ای برای جلوگیری از آن وجود ندارد. با این حال، شما می‌توانید با ورزش منظم و حفظ رژیم غذایی خطر ابتلا به هایپوگلیسمی را کاهش دهید. این رژیم باید تا حد زیادی از میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین بدون چربی تشکیل شود. همچنین می‌توانید با مصرف کمتر گوشت قرمز و ترک سیگار در صورت سیگار کشیدن، پانکراس خود را سالم نگه دارید.
