کتف بالدار شامل بیرون زدن یک یا هر دو کتف از پشت است. ممکن است در اثر تروما یا آسیب عصبی اتفاق بیفتد. کتف یا اسکاپولا، استخوان‌های مسطحی هستند که بازو را به استخوان ترقوه متصل می‌کنند. زمانی که دچار دررفتگی شوند، می‌توانند کتف بالدار را موجب گردند. کتف بالدار، وضعیت نادری است که می‌تواند دردناک باشد. در این مقاله علل احتمالی کتف بالدار، علائم و روش‌های درمانی بحث می‌شود.
علل
آسیب عصبی یکی از علل شایع کتف بالدار می‌باشد. ممکن است یکی از سه عصب اصلی شانه تحت تأثیر قرار گیرد:
- عصب پشتی کتف که عضلات رومبوئید را عصب‌دهی می‌کند.
- عصب فرعی نخاعی، که عضله تراپزوئید را کنترل می‌کند.
- عصب لانگ توراسیک که عضله قدامی سراتوس را عصب‌دهی می‌کند.
آسیب به این اعصاب یا عضلات اطراف آنها می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- استفاده بیش از حد از شانه، کمر یا گردن
- واکنش‌های آلرژیک
- بیماری‌ها مانند آنفلوانزا
- مصرف برخی داروها مانند داروهای مورد استفاده در دیستروفی عضلانی
- جراحی در نزدیکی شانه یا دنده‌ها؛ مانند ماستکتومی یا برداشتن دنده
- فشار خفیف ناشی از تروما به اعصاب شانه، گردن یا کمر
علائم
علائم کتف بالدار می‌تواند به محل آسیب عصب یا عضله بستگی داشته باشد. علامت اصلی این عارضه، بیرون زدگی یکی از کتف‌ها از پشت است. برآمدگی اسکاپولا، نشستن روی صندلی‌هایی با پشتی سفت، پوشیدن لباس و حمل کیف را دشوار می‌کند. این عارضه، همچنین می‌تواند بر توانایی فرد برای بالابردن بازوها روی سر یا حمل وسایل سنگین تأثیر بگذارد. در صورت آسیب عصبی، می‌تواند باعث ضعف در بازوها، شانه‌ها و گردن شود. برخی علائم دیگر عبارتند از: افتادگی یک یا هر دو شانه، درد یا ناراحتی در شانه‌ها و گردن و کمر، خستگی
تشخیص
پزشک با طرح سوالات کلی در مورد علائم، پروسه‌ی تشخیص را آغاز می‌کند. سپس معاینه فیزیکی انجام داده و کتف‌ها را از نظر علائم این عارضه بررسی می‌کند. در طول معاینه، از فرد می خواهند برخی حرکات ابتدایی شانه را انجام دهد تا دامنه حرکات را مشاهده کنند. اگر پزشک به آسیب عصبی مشکوک شود، ممکن است از تکنیکی (به نام الکترومیوگرافی) برای ثبت فعالیت الکتریکی عضلات اسکلتی، استفاده کند. این تکنیک به آنها کمک می‌کند تا عملکرد عصب را ارزیابی کنند.
درمان
علل مختلف کتف بالدار، درمان‌های متفاوتی را می‌طلبد. روش‌های درمانی جراحی و غیر جراحی وجود دارد. تنوع و مناسب بودن درمان‌های غیرجراحی به نوع آسیب عصبی بستگی دارد. اگر فرد آسیب پایداری در عصب لانگ توراسیک داشته باشد، بهبودی ممکن است نیاز به درمان کمی داشته یا هیچ درمانی نیاز نباشد. پزشک ممکن است فیزیوتراپی و یک وسیله حمایت کننده مانند اسلینگ را توصیه کند. در مورد آسیب عصب پشتی کتف، پزشک احتمالاً فیزیوتراپی را پیشنهاد خواهد کرد.
همچنین پزشک ممکن است شل کننده‌های عضلانی، داروهای ضد التهاب و داروهای تسکین دهنده درد را توصیه کنند. آسیب‌های تروماتیک و آسیب اعصاب اکسسوری نخاع، به احتمال زیاد به جراحی نیاز دارد. پزشک ممکن است انتقال عصب و عضله را پیشنهاد دهد که در آن یک جراح عضلات و اعصاب سالم را از قسمت دیگری از بدن پیوند می‌زند تا این آسیب‌ها را ترمیم کند یا ممکن است همجوشی اسکاپولوتوراسیک را پیشنهاد دهند که شامل اتصال استخوان کتف به پشت دنده‌ها است. این روش خطرات بیشتری نسبت به انتقال عصب و عضله دارد.
ورزش
ورزش اغلب می‌تواند به بهبودی کتف بالدار کمک کرده و درد را کاهش دهد. با این حال، برخی حرکات می‌توانند وضعیت را بدتر کنند. قبل از شروع هرگونه تمرین ورزشی یا کشش، با یک پزشک صحبت کنید. موسسه ارتوپدی دانشگاه کالیفرنیا، سان فرانسیسکو موارد زیر را توصیه می‌کند:
انقباض کتف
این حرکت شامل کشیدن کتف به عقب در حالت ایستاده است. انقباض را برای ۱۰ ثانیه نگه دارید، ۱۰ ثانیه دیگر استراحت کنید و چرخه را ده بار تکرار کنید.
چرخش خارجی
در حالت ایستاده، یک باند ورزشی را به یک در بسته یا یک چیز ایمن دیگر وصل کنید. باند را با یک دست، به حالت ضربدری جلوی بدن بگیرید. آرنج این بازو باید در زاویه ۹۰ درجه باشد. آرنج را ثابت نگه دارید، باند را از جلو و کنار بدن حرکت دهید. این کار را ۱۲-۱۵ بار تکرار کنید.
Horizontal row
در حالی که روی زانوها استراحت می‌کنید، دو باند ورزشی را در جلوی بدن و در دسترس قرار دهید. آنها را در راستای بازو نگه دارید. پشتتان را صاف نگه داشته، نوارها را به سمت بدن بکشید. این حرکت را ۱۲-۱۵ بار تکرار کنید.
Standard pushups
برای شروع، پشت باید صاف باشد و پاها کشیده شوند و دست‌ها صاف روی زمین باشند، فاصله آنها از عرض شانه بیشتر باشد. آرنج را خم کرده و بدن را به سمت زمین پایین بیاورید. سپس بدن را به سمت بالا فشار داده و به موقعیت اولیه‌ی خود بازگردید. در ابتدا، تعداد کمی این حرکت را انجام دهید سپس با گذشت زمان تا ۱۲-۱۵ بار تکرار کنید.
Angel wings
در حالت ایستاده شروع کنید. دست‌ها را بالای سر خود لمس کنید. آرنج‌ها باید خم شده و به هر دو طرف بدن قرار داشته باشند. با حفظ خمیدگی در آرنج، بازوها را پایین بیاورید، به طوری که آرنج‌ها به سمت زمین قرار گیرند، در عین حال استخوان‌های کتف را به هم فشار دهید. این کار را ۱۲-۱۵ بار تکرار کنید.
پیشگیری
همیشه نمی‌توان از کتف بالدار جلوگیری کرد، اما موارد زیر می‌تواند به کاهش خطر کمک کند:
- داشتن پوزیشن خوب
- اجتناب از کارهایی شامل حرکات تکراری بازو یا شانه
- تقویت عضلات شانه ، گردن و پشت
- اجتناب از حمل اجسام سنگین بر روی شانه‌ها
- استفاده از صندلی‌ها، بالش‌ها و کوله‌های ارگونومیک
ریکاوری
زمان بهبود در افراد با کتف بالدار متفاوت است. بسته به موارد زیر ممکن است چندین ماه یا سال طول بکشد.
- شدت آسیب
- آیا فرد تحت عمل جراحی قرار می گیرد؟
- کدام عصب یا عضله آسیب دیده است
درمان به موقع می‌تواند روند درمانی را تغییر دهد. در اسرع وقت در مورد علائم بیماری با پزشک صحبت کنید.
خلاصه
کتف بالدار یک وضعیت نادر است. این وضعیت شامل بیرون زدن یک یا هر دو کتف از پشت است که به طور معمول ناشی از آسیب عصبی در اطراف شانه‌ها می‌باشد. تمرینات و درمان‌های مختلفی می‌تواند به کاهش علائم و بهبودی کمک کند.
