آزبستوز یک بیماری مزمن ریوی است که توسط استنشاق فیبرهای آزبست ایجاد میشود. مواجهه طولانی مدت با این فیبرها میتواند منجر به اسکار بافت ریه و تنگی نفس شود. علائم آزبستوز میتواند در محدوده خفیف تا شدید باشد و معمولا بعد از یک مواجهه طولانی مدت در طی سال ها علائم آن ظاهر میشود. برای اطلاعات بیشتر درباره اینکه آزبستوز چیست و علائم و درمان آزبستوز چیست ادامه مقاله را حتما مطالعه نمایید.
آزبستوز یک ماده معدنی طبیعی است که در برابر خوردگی و گرما مقاوم است. در گذشته درساخت محصولاتی مانند عایق، سیمان و برخی کاشی های کف بسیار مورد استفاده قرار می گرفت.
اکثر افراد مبتلا به آزبستوز، قبل از تنظیم مقررات استفاده از آزبست و محصولات آزبست در دهه ۱۹۷۰ به این بیماری مبتلا شده اند. امروزه نحوه کار با آن کاملا تنظیم شده است. در صورت رعایت مراحل ایمنی کارفرمایی، ابتلا به آزبستوز بعید است. درمان بیماری بر کاهش علائم متمرکز است.
علائم آزبستوز چیست
اثرات مواجهه طولانی مدت با آزبست معمولا 10 تا ۴۰ سال بعد از مواجهه اولیه ظاهر میشود. علائم از لحاظ شدت میتوانند بسیار متغیر باشند. علائم و نشانه های آزبستوز شامل:
- تنگی نفس
- سرفه خشک و مداوم
- بی اشتهایی و کاهش وزن
- پهن و گرد شدن ناخن های دست و پا نسبت به حالت عادی (کلابینگ یا چماقی شدن)
- تنگی یا درد قفسه سینه
زمان ملاقات با پزشک
اگر شما سابقه مواجهه با آزبست یا علائمی مانند تنگی نفس دارید، درباره احتمال ابتلا به آزبست حتما با پزشک خود صحبت کنید.
علت ایجاد آزبستوز چیست
اگر شما طی یک زمان طولانی در معرض سطح بالایی از غبار آزبست بوده اید، الیاف موجود در هوا وارد آلوئول – کیسه های کوچکی که داخل ریه قرار دارند و در آن جا اکسیژن با کربن دی اکسید خون تعویض میشود- می شوند. فیبرهای آزبست ریه را تحریک و سبب ایجاد زخم و اسکار در ریه و سفتی آن می‌شوند. این اتفاق باعث سخت شدن تنفس میشود.
هرچه آزبستوز پیشرفت بکند، بافت ریه بیشتر و بیشتر زخم میشود. در نهایت، بافت ریه بقدری سفت میشود که نمی‌تواند به درستی منقبض و منبسط شود.
به نظر می‌رسد سیگار کشیدن باعث افزایش احتباس رشته های آزبست در ریه میشود و اغلب موجب پیشرفت سریعتر بیماری میشود.
ریسک فاکتورها
افرادی که قبل از دهه ۱۹۷۰ در معادن استخراجی، آسیاب، تولیدات، نصب یا حذف محصولات آزبست کار می‌کردند، در معرض خطر آزبستوز قرار دارند. مانند:
- معدنچیان آزبست
- مکانیک خودرو و هواپیما
- اپراتورهای دیگ بخار
- کارگران ساختمان
- برق کاران
- کارکنان راه آهن
- کارکنان پالایشگاه و آسیاب
- کارکنان کشتی سازی
- کارگرانی که مسئول از بین بردن عایق آزبست اطراف لوله های بخار در ساختمان های قدیمی هستند.
خطر آزبستوز به طور کلی به میزان و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آزبست مرتبط است. هرچه تماس بیشتر، خطر آسیب ریه نیز بیشتر است.
مواجهه دست دوم نیز برای اعضای خانواده کارکنان مواجهه یافته نیز ممکن است، چون ممکن است الیاف آزبست با لباس این افراد به خانه منتقل شود. افرادی که در نزدیکی معادن زندگی می‌کنند نیز ممکن است در معرض الیاف آزبست منتشر شده در هوا قرار بگیرند.
به طور کلی، قرار داشتن در اطراف الیاف آزبست تا زمانی که الیاف آزبست محصور باشند ایمن است. این حصار از ورود آن ها به هوا و استنشاق آن ها جلوگیری می‌کند.
عوارض ابتلا به آزبستوز چیست
اگر مبتلا به آزبستوز هستید، در معرض خطر بالایی برای ابتلا به سرطان ریه هستید – خصوصا اگر سیگاری هستید یا سابقه مصرف سیگار دارید. به طور نادری احتمال ابتلا به سرطان مزوتلیوما – سرطان بافت اطراف ریه – چندین سال پس از مواجهه با آزبست وجود دارد.
پیشگیری از آزبستوز
کاهش مواجهه با آزبست بهترین راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. در ایالات متحده ، قانون فدرال کارفرمایان صنایعی را که با محصولات آزبست کار می کنند – مانند ساخت و ساز – ملزم می کند اقدامات امنیتی ویژه ای انجام دهند.
بسیاری از خانه ها ، مدارس و سایر ساختمان های ساخته شده قبل از دهه ۱۹۷۰ دارای موادی مانند لوله ها و کاشی های کف هستند که حاوی آزبست هستند. به طور کلی ، تا زمانی که آزبست محصور و بدون مزاحمت باشد ، خطر مواجهه وجود ندارد. هنگامی که مواد حاوی آزبست آسیب می بینند ، خطر انتشار الیاف آزبست در هوا و استنشاق آن وجود دارد.
تشخیص آزبستوز
تشخیص آزبستوز دشوار است زیرا علائم و نشانه های آن مشابه بسیاری از انواع دیگر بیماری های تنفسی است.
معاینه بدنی
به عنوان بخشی از ارزیابی شما ، پزشک در مورد سابقه سلامتی ، شغل و خطر قرار گرفتن در معرض آزبست صحبت می کند. در حین معاینه فیزیکی ، پزشک با استفاده از استتوسکوپ ریه های شما را با دقت گوش می دهد تا تشخیص دهد که آیا هنگام دم صدای کراکل ایجاد می شود یا خیر.
برای کمک به تشخیص دقیق ممکن است انواع آزمایش های تشخیصی لازم باشد.
آزمایش های تصویربرداری
این آزمایش ها تصاویری از ریه های شما را نشان می دهد:
- تصویربرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه. آزبستوز پیشرفته به عنوان سفیدی بیش از حد در بافت ریه شما ظاهر می شود. اگر آزبستوز شدید باشد، ممکن است بافت هر دو ریه تحت تأثیر قرار گرفته و به آنها ظاهر لانه زنبوری بدهد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن مجموعه ای از نمایش های اشعه ایکس را از زوایای مختلف گرفته و تصاویر مقطعی از استخوان ها و بافت های نرم داخل بدن شما را تولید می کند. این اسکن ها به طور کلی جزئیات بیشتری را ارائه می دهند و ممکن است به تشخیص آزبستوز در مراحل اولیه کمک کنند، حتی قبل از اینکه در اشعه ایکس قفسه سینه نشان داده شود.
تست های عملکردی ریه
این آزمایش ها میزان عملکرد ریه های شما را تعیین می کند. آزمایش های عملکرد ریوی میزان هوای ریه های شما و جریان هوا از داخل ریه ها را اندازه گیری می کند.
در طول آزمایش، ممکن است از شما خواسته شود تا جایی که می توانید در یک دستگاه اندازه گیری هوا به نام اسپیرومتر بدمید. آزمایش های عملکرد ریوی پیشرفته ترمی توانند میزان اکسیژن منتقل شده به جریان خون شما را اندازه گیری کنند.
روش های تشخیصی
در برخی شرایط، پزشک ممکن است مایعات و بافت را برای آزمایش وجود فیبرهای آزبست یا سلول های غیر طبیعی از ریه خارج کند. آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برونکوسکوپی. یک لوله نازک (برونکوسکوپ) از طریق بینی یا دهان ، از گلو و به ریه ها منتقل می شود. یک نور و یک دوربین کوچک روی برونکوسکوپ به پزشک این امکان را می دهد تا در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری به داخل مجاری تنفسی ریه های شما نگاه کند یا از مایعات یا نمونه بافت (نمونه برداری) استفاده کند.
- توراسنتز. در این روش ، پزشک بی حس کننده موضعی تزریق می کند و سپس یک سوزن را از طریق دیواره قفسه سینه شما بین دنده ها و ریه ها فرو می کند تا مایعات اضافی را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاه از بدن خارج کرده و به شما کمک کند تا تنفس بهتر داشته باشید. پزشک شما ممکن است سوزن را با کمک راهنمایی سونوگرافی وارد کند.
درمان آزبستوز چیست
هیچ درمانی برای معکوس کردن اثرات آزبست روی آلوئولها وجود ندارد. تمرکز درمان بر کاهش سرعت پیشرفت بیماری ، تسکین علائم و پیشگیری از عوارض است.
شما به فواصل منظم و بسته به شدت وضعیت خود به مراقبت های پیگیری معمول نیاز دارید، مانند اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن و آزمایش عملکرد ریه.
تراپی
برای کاهش دشواری تنفس ناشی از آزبستوز پیشرفته، پزشک ممکن است اکسیژن اضافی تجویز کند. این عمل توسط لوله های نازک پلاستیکی با شاخه هایی که در سوراخ های بینی شما قرار می گیرند یا لوله های نازک متصل به ماسکی که روی بینی و دهان شما قرار داده میشود ، انجام می‌گیرد.
شرکت در یک برنامه توانبخشی ریوی ممکن است به برخی افراد کمک کند. این برنامه مولفه های آموزشی و ورزشی از قبیل تکنیک های تنفس و آرامش ، روش های بهبود عادات فعالیت بدنی و آموزش برای بهبود سلامت کلی را ارائه می دهد.
عمل جراحی
اگر علائم شما شدید باشد، ممکن است کاندید پیوند ریه باشید.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
علاوه بر درمان پزشکی:
- سیگار نکشید. آزبستوز خطر سرطان ریه را افزایش می دهد. ترک سیگار می تواند این خطر را کاهش دهد. سعی کنید از دود سیگار خودداری کنید. سیگار کشیدن همچنین ممکن است آسیب بیشتری به ریه ها و مجاری هوایی وارد کند ، که باعث کاهش بیشتر ذخایرحجم های ریه می شود.
- واکسن بزنید. در مورد واکسن های آنفلوانزا و ذات الریه ، که می تواند به شما در کاهش خطر ابتلا به عفونت های ریوی کمک کند، با پزشک خود صحبت کنید. به موقع عفونت های تنفسی را درمان کنید.
- از قرار گرفتن در معرض آزبست بیشتر خودداری کنید. چون می تواند وضعیت شما را بدتر کند.
آماده شدن برای قرار شما
شما احتمالاً با مراجعه به پزشک خانواده خود برای شایع ترین علامت این اختلال – تنگی نفس – شروع می کنید. وی ممکن است شما را به پزشکی متخصص در زمینه مشکلات ریوی (متخصص ریه) ارجاع دهد.
ممکن است بخواهید یکی از دوستان یا اعضای خانواده تان را در قرار ملاقاتتان همراهی کند. وقتی درمورد یک مشکل پزشکی پیچیده مانند آزبستوز می آموزید ، اغلب وجود همراه بسیار بهتر است. اگر کمک کننده است، یادداشت برداری کنید.
آنچه شما می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات ، ممکن است بخواهید پاسخ سوالات زیر را آماده کنید:
- علائم شما چیست و از چه زمانی شروع شده است؟
- آیا علائم شما ثابت مانده است یا بدتر شده است؟
- در حرفه خود چه نوع کارهایی انجام داده اید؟ دقیق باشید
- آیا شما درگیر پروژه های بازسازی منزل یا سایر بازسازی های ساختمان شده اید که برای مدت طولانی انجام شده است؟
- سیگار می کشید یا قبلا استفاده می کردید؟اگر چنین است ، چقدر؟
- چه داروهایی (بدون نسخه) ، ویتامین ها ، گیاهان و سایر مکمل ها و دوزها را مصرف می کنید؟
اگر در گذشته ازتصویربرداری اشعه ایکس قفسه سینه استفاده کرده اید، کپی هایی از تصاویر را به همراه داشته باشید تا پزشک بتواند آنها را با آزمایش های تصویربرداری فعلی شما مقایسه کند.
با اینکه آزبستوز چیست و علائم و درمان آزبستوز چیست، تا حدوددی آشنا شدیم.
چه انتظاری از پزشک خود دارید
پزشک شما ممکن است برخی از سوالات زیر را بپرسد:
- آیا از قرار گرفتن در معرض آزبست مطلع هستید؟
- آیا به راحتی تنگی نفس می گیرید؟
- چه مدت سرفه می کنید؟
- آیا هنگام نفس کشیدن متوجه خس خس شده اید؟
- شما سیگار کشیده اید؟ اگر چنین است ، آیا در ترک سیگار کمک می خواهید؟
پزشک شما بر اساس پاسخ ها ، علائم و نیازهای شما سوالات بیشتری را می پرسد. تهیه و پیش بینی سوالات به شما کمک می کند از وقت خود با دکتر نهایت استفاده را ببرید.
