هر سوال پزشکی داشتید، از اینجا مشاوره آنلاین بگیرید.
۱. ناخن‌ها و موهای شکننده
انواعی از عوامل مختلف می‌توانند منجر به شکنندگی ناخن‌ها و موها شوند. یکی از آنها کمبود بیوتین است.
بیوتین، که ویتامین ب۷ نیز نام دارد، به بدن کمک می‌کند غذا را به انرژی تبدیل کند. کمبود بیوتین بسیار نادر است اما وقتی رخ می‌دهد، شکنندگی، نازکی، یا انشعاب موها و ناخن‌ها برخی از قابل توجهترین علائم هستند.
علائم دیگر کمبود بیوتین شامل خستگی مزمن، درد عضلات، گرفتگی و سوزن‌سوزن شدن دست‌ها و پاها هستند.
زنان باردار، افرادی که زیاد سیگار می‌کشند یا مشروبات الکلی می‌نوشند، و افرادی که ناهنجاری گوارشی از قبیل بیماری کرون دارند بالاترین ریسک کمبود بیوتین را خواهند داشت. همچنین مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک و برخی داروهای ضدصرع یکی از عوامل ریسک است .
خوردن سفیده تخم‌مرغ خام باعث کمبود بیوتین می‌شود. به این دلیل که سفیده تخم‌مرغ خام حاوی آویدین است، این پروتئین با بیوتین پیوند برقرار می‌کند و جذب آن را کاهش می‌دهد.
مواد غذایی غنی از بیوتین شامل زردهتخم‌مرغ، گوشت ارگان، ماهی، گوشت، لبنیات، آجیل، دانه‌ها، اسفناج، بروکلی، گل‌کلم، سیب‌زمینی شیرین، مخمر، همه حبوبات، و موز هستند.
افراد بزرگسالی که مو یا ناخن شکننده دارند ممکن است مکمل‌هایی مصرف کنند که حدود ۳۰ میکروگرم بیوتین در روز را تامین کنند.
با این حال، تنها چند مطالعه و گزارش موردی مزایای مصرف مکمل‌های بیوتین را بیان کرده‌اند، بنابراین رژیم غذایی غنی از بیوتین می‌تواند بهترین انتخاب باشد.
بیوتین یک ویتامین ب است که در بسیاری از عملیات بدن شرکت دارد. این ماده نقش مهمی در تقویت مو و ناخن ایفا می‌کند. کمبود این ویتامین عموما نادر است اما ممکن است در موارد خاص رخ دهد.
۲. زخم دهان یا ترک گوشه‌های دهان
زخم‌های درون و اطراف دهان ممکن است به جذب ناکافی ویتامین‌ها و املاح خاص بستگی داشته باشد.
برای مثال، زخم‌های دهان، که زخم شانکر هم نامیده می‌شود، اغلب در نتیجه کمبود آهن یا ویتامین ب ایجاد می‌شوند.
مطالعه‌ای کوتاه اشاره کرده است که بیماران دارای زخم‌های دهانی به احتمال دوبرابر سطح آهن کمتری دارند.
در مطالعه کوتاهی دیگر، حدود ۲۸% بیماران دارای زخم دهان کمبود تیامین (ویتامین ب۱)، ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)، و پیرودوکسین (ویتامین ب۶) دارند.
التهاب قلبی زاویه‌ای، وضعیتی است که باعث ترک، جداشدن، یا خونریزی گوشه‌های دهان می‌شود، و از ترشح بزاق زیاد یا کمبود بیش از حد آب بدن ناشی می‌شود. با این حال، ممکن است به دلیل جذب ناکافی آهن و ویتامین ب، به ویژه ریبوفلاوین، نیز باشد.
مواد غذایی غنی از آهن شامل مرغ، گوشت، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ تیره، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل هستند.
منابع خوبی از تیامین، ریبوفلاوین، و پیرودوکسین غلات کامل، مرغ، گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، گوشت‌های ارگانیک، حبوبات، سبزیجات سبز رنگ، سبزیجات نشاسته‌دار، آجیل، و دانه‌ها را دربرمی‌گیرند.
اگر این علائم را دارید، سعی کنید مواد غذایی فوق را به رژیم خود اضافه کنید تا ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابند.
افراد دارای زخم دهان یا ترک گوشه‌های دهان ممکن است بخواهند غذاهای غنی از تیامین، ریبوفلاوین، پیرودوکسین و آهن بیشتری مصرف کنند تا علائم را تسکین دهند.
۳. خونریزی لثه‌ها
گاهی اوقات روش مسواک زدن خشن ریشه خونریزی لثه‌هاست، اما رژیم غذایی فاقد ویتامین ث نیز ممکن است مقصر باشد.
ویتامین ث نقش مهمی در بهبود زخم و ایمنی ایفا می‌کند، و حتی به عنوان آنتی‌اکسیدانی عمل می‌کند که در پیشگیری از آسیب به سلول‌ها کمک می‌کند.
بدن شما ویتامین ث را به خودی خود نمی‌سازد، بنابراین تنها روش حفظ مقدار کافی از آن رژیم غذایی است.
کمبود ویتامین ث در افرادی که میوه تازه و سبزیجات کافی مصرف می‌کنند، نادر است. با این حال، بسیاری از افراد نمی‌توانند هر روز مقدار کافی میوه و سبزیجات میل کنند.
این موضوع توضیح می‌دهد که چرا غربالگری منظم مطالعات از جمعیت سالم سطح ویتامین ث را در ۱۳-۳۰% جمعیت کم برآورده کرده است، و نشان داده است که ۵-۱۷ % افراد کمبود دارند.
مصرف میزان کم ویتامین ث در طول وعده غذایی به مدت طولانی می‌تواند علائم کمبود از قبیل خونریزی لثه‌ها و حتی افتادن دندان را ایجاد کند.
شرایط جدی دیگر کمبود ویتامین ث اسکوربوت است، که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند، عضلات و استخوان‌ها را ضعیف می‌کند، و باعث می‌شود افراد احساس خستگی و بی‌حالی داشته باشند.
علائم رایج دیگر کمبود ویتامین ث شامل کبودی راحت‌تر، بهبود کندتر زخم، پوست فلس مانند خشک، و خونریزی مکرر بینی هستند.
حتما با خوردن حداقل ۲ تکه میوه و ۳-۴ قسمت سبزیجات در روز ویتامین ث کافی مصرف کنید.
افرادی که میوه و سبزیجات تازه کمی می‌خورند ممکن است دچار کمبود ویتامین ث شوند. این مساله منجر به علائم ناخوشایندی مثل خونریزی لثه‌ها، سیستم ایمنی ضعیف، و در موارد شدیدتر، افتادن دندان و اسکوربوت می‌شود.
۴. دید در شی ضعیف و رشد سفیدی در چشم
رژیم غذایی بدون مواد مغذی می‌تواند مشکل بینایی ایجاد کند.
برای مثال، جذب مقدار کم ویتامین آ اغلب به شب کوری ارتباط دارد، که توانایی دیدن افراد در نور کم یا تاریکی را کمتر می‌کند.
به این دلیل که ویتامین آ برای تولید رودوپسین ضروری است، این ماده رنگدانه‌ای در شبکیه چشم است که به شما کمک می‌کند در شب ببینید.
شب‌کوری اگر درمان نشود، می‌تواند به اگزروفتالمیا شود، که می‌تواند به قرنیه آسیب بزند و در نهایت منجر به کوری شود.
علامت اولیه دیگر اگزروفتالمیا لکه‌های بیتوت هستند، که توده‌های سفیدرنگ کف‌آلود نسبتا بالارفته‌ای هستند که در ملتحمه یا بخش سفیدرنگ چشم ایجاد می‌شوند.
این توده‌ها می‌توانند تا میزان خاصی برداشته شوند اما تنها زمانی به طور کامل از بین می‌روند که کمبود ویتامین آ جبران شود.
خوشبختانه کمبود ویتامین آ در کشورهای توسعه یافته نادر است. افرادی که شک دارند که جذب ویتامین آ در آنها کافی نیست می‌توانند مواد غذایی غنی از ویتامین آ بخورند، از جمله گوشت‌های ارگانی، لبنیات، تخم‌مرغ، ماهی، سبزیجات با برگ تیره، و سبزیجات با رنگ زرد- نارنجی.
بیشتر افراد باید از مصرف مکمل‌های ویتامین آ بپرهیزند مگر آنکه کمبود در آنها تشخیص داده شود. به این دلیل که ویتامین آ ویتامینی حلال در آب است، که هنگامی که بیش از حد مصرف شود، می‌تواند در مخازن چربی بدن تجمیع شود و سمی شود.
علائم سمی بودن ویتامین آ می‌توانند جدی باشند و حالت تهوع، سردرد، خارش پوست، درد استخوان و مفصل، و در موارد شدیدتر حتی کما یا مرگ باشند.
جذب ویتامین آ کم می‌تواند منجر به دید در شب ضعیف یا توده‌هایی در قسمت سفید چشم‌ها شود. افزودن مواد غذایی غنی از ویتامین آ به رژیم غذایی می‌تواند به اجتناب یا کاهش این علائم کمک کند.
۵. وصله‌های فلس مانند و شوره سر
درماتیت سبورئیک (SB) و شوره سر بخشی از گروه یکسانی از ناهنجاری پوست هستند که بر نواحی تولیدکننده چربی بدن تاثیر می‌گذارد.
هردو باعث خارش و پوسته پوسته شدن پوست می‌شود. شوره سر بیشتر به پوست سر محدود است، در حالیکه درماتیت سبورئیک می‌تواند روی صورت، بالای قفسه سینه، زیربغل، و کشاله ران ظاهر شود.
احتمال این ناهنجاری‌های پوست در سه ماه اول زندگی، در طول بلوغ، و در میانه بزرگسالی بالاترین مقدار را دارند.
مطالعات نشان می‌دهند که هر دو وضعیت بسیار رایج هستند. تا ۴۲% نوزادان و ۵۰% بزرگسالان می‌توانند از شوره سر و درماتیت سبورئیک در یک نقطه یا نقطه‌ای دیگر رنج ببرند.
شوره سر و درماتیت سبورئیک ممکن است به دلایل مختلفی بوجود آیند که رژیم غذایی ضعیف یکی از آنهاست. برای مثال، سطح پایین روی، نیاسین (ویتامین ب۳)، ریبوفلاوین (ویتامین ب۲)، و پیرودوکسین (ویتامین ب۶) در خون هریک نقش مهمی ایفا می‌کنند.
با این که ارتباط بین رژیم غذایی ضعیف و این وضعیت‌های پوست کاملا درک نمی‌شود، افراد دچار شوره سر یا درماتیت سبورئیک ممکن است بخواهند بیشتر از این مواد مغذی را مصرف کنند.
مواد غذایی غنی از نیاسین، ریبوفلاوین، و پیرودوکسین شامل غلات کامل، مرغ، گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات، گوشت‌های ارگانی، حبوبات، سبزیجات سبزرنگ، سبزیجات نشاسته‌دار، آجیل‌ها، و دانه‌ها را دربرمی‌گیرند.
غذای دریایی، گوشت، حبوبات، لبنیات، آجیل‌ها و غلات کامل همگی منابع خوبی از روی هستند.
شوره سر پایدار و وصله‌های فلس مانند روی پوست سر، ابروها، گوش‌ها، پلک‌ها، و قفسه سینه می‌توانند به دلیل جذب کم روی، نیاسین، ریبوفلاوین، و پیروکسودین باشند. افزودن این مواد مغذی به رژیم غذایی به کاهش این علائم کمک می‌کند.
۶. ریزش مو
ریزش مو علامت رایجی است. در واقع تا ۵۰% افراد بزرگسال وقتی به سن ۵۰ سالگی می‌رسند گزارش ریزش موی خود را می‌دهند.
رژیم غذایی غنی از مواد مغذی زیر می‌تواند به پیشگیری یا کاهش سرعت ریزش مو کمک کند.
– آهن. این ماده معدنی در ساخت DNA شرکت دارد، که DNA موجود در فولیکول مو را نیز در برمی‌گیرد. آهن بسیار کم باعث توقف رشد مو یا ریزش آن می‌شود.
– روی. این ماده معدنی برای ساخت پروتئین و تقسیم سلولی ضروری است، این دو فرآیند برای رشد مو لازم هستند. از اینرو، کمبود روی می‌تواند باعث ریزش مو شود.
– اسید لینولئیک (LA) و اسید آلفا-لینولئیک (ALA)
این اسیدهای چرب اساسی برای رشد و نگهداری مو لازم هستند.
– نیاسین (ویتامین ب۳). این ویتامین برای سلامت مو لازم است. آلوپسی، که در آن مو به قطعه‌های کوچک می‌شکند، یکی از علائم ممکن کمبود نیاسین است.
– بیوتین (ویتامین ب۷). بیوتین ویتامین ب دیگری است که وقتی کم باشد منجر به ریزش مو می‌شود.
گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات، سبزیجات برگ تیره، آجیل، دانه‌ها و غلات کامل منابع خوبی از آهن و روی هستند.
مواد غذایی غنی از نیاسین شامل گوشت، ماهی، لبنیات، غلات کامل، حبوبات، آجیل، دانه‌ها، و سبزیجات برگ‌دار هستند. این مواد غذایی همچنین غنی از بیوتین هستند که در زردهتخم‌مرغ و گوشت ارگانی نیز یافت می‌شوند.
سبزیجات برگ‌دار، آجیل، غلات کامل، و روغن سبزیجات غنی از LA هستند، در حالیکه گردو، بذر کتان، دانه چیا، و آجیل سویا غنی از ALA هستند.
مکمل‌های بسیاری ادعای پیشگیری از ریزش مو را دارند. بیشتر آنها حاوی ترکیبی از مواد مغذی فوق، به‌علاوه مواد دیگر هستند.
این مکمل‌ها رشد مو را بیشتر می‌کنند و ریزش مو را در افراد مبتلا به کمبود مستند در مواد مغذی ذکر شده کمتر می‌کنند. با این حال، تحقیقات محدودی درباره مزایای این مکمل‌ها در صورت عدم کمبود آنها وجود دارد.
همچنین شایان ذکر است که مصرف مکمل‌های ویتامین و املاح درصورت عدم کمبود می‌تواند به جای کمک، ریزش مو را بدتر کند.
برای مثال، سلنیوم و ویتامین آ اضافی، که دو ماده مغذی هستند که اغلب به مکمل‌های رشد مو اضافه می‌شوند، هردو به ریزش مو ارتباط دارند.
تا زمانی که تامین‌کننده مراقبت سلامت کمبود را تایید نکرده است، بهتر است رژیم غذایی غنی از این مواد مغذی را به جای مکمل‌ها انتخاب کنید.
این ویتامین‌ها و املاح ذکر شده برای رشد مو لازم هستند، بنابراین رژیم غذایی غنی از آنها به پیشگیری از ریزش مو کمک می‌کند. با این حال، مصرف مکمل‌ها – به جز در موارد کمبود – می‌تواند بیشتر آسیب برساند.
۷. برآمدگی‌های قرمز یا سفید رنگ روی پوست
کراتوز پیلاریس وضعیتی است که موجب برآمدگی مانند برآمدگی غاز روی گونه‌ها، بازوها، ران‌ها، یا باسن می‌شود. این برآمدگی‌های کوچک می‌توانند با پیچش یا عدم رشد مو شود.
این شرایط اغلب در کودکی مشاهده می‌شود و به طور طبیعی در بزرگسالی از بین می‌رود.
دلیل این برآمدگی‌های کوچک هنوز به طور کامل درک نشده است، اما می‌تواند زمانی ظاهر شود که کراتین کمی در فولیکول مو تولید می‌شود. این موضوع برآمدگی‌های قرمز یا سفید رنگی روی پوست ایجاد می‌کند.
کراتوز پیلاریس می‌تواند مولفه‌ای ژنتیکی داشته باشد، به این معنی که فرد احتمالا آن را از عضو دیگری از خانواده گرفته است. از اینرو، در افرادی که ویتامین آ و ث کمی در رژیم غذایی خود دارند نیز مشاهده شده است.
بنابراین، علاوه بر روش‌های درمان سنتی با کرم‌های دارویی، افراد دچار این وضعیت می‌توانند مواد غذایی غنی از ویتامین آ و ث را به رژیم غذایی خود اضافه کنند.
این مواد غذایی شامل گوشت‌های ارگانی، لبنیات، تخم‌مرغ، ماهی، سبزیجات با برگ تیره، سبزیجات به رنگ زرد- نارنجی، و میوه‌ها هستند.
جذب ناکافی ویتامین آ و ث می‌تواند به کراتوز پیلاریس مرتبط باشد، وضعیتی که منجر به ظهور برامدگی‌های قرمز یا سفیدرنگ روی پوست می‌شود.
۸. سندرم پای بی‌قرار
سندرم پای بی‌قرار (RLS) که بیماری ویلیس-اکبوم نیز نام دارد، وضعیتی عصبی است که منجر به احساس ناخوشایند یا ناراحتی در پاها و تمایل مقاومت‌ناپذیر به حرکت دادن آنها می‌شود.
طبق موسسه ملی ناهنجاری‌ها و حملات نورولوژیک، RLS بر ۱۰% آدم ها اثر می‌گذارد، و زنان به احتمال دو برابر این وضعیت را تجربه می‌کنند. برای بیشتر افراد این تمایل به حرکت زمان استراحت یا تلاش برای خواب تشدید می‌شود.
با این که دلایل دقیق RLS هنوز به طور کامل به دست نیامده‌اند، به نظر می‌رسد ارتباطی بین علائم RLS و سطح آهن خون فرد وجود داشته باشد.
برای مثال، مطالعات بسیاری ذخایر آهن خون کم را به شدت بالای علائم RLS ارتباط می‌دهند. چندین مطالعه نیز بیان کرده‌اند که علائم آن اغلب در طول بارداری و زمانی که سطح آهن بدن زنان افت می‌کند رخ می‌دهند.
مصرف مکمل آهن عموما به کاهش علائم RLS کمک می‌کند، به ویژه در افرادی که کمبود آهن دارند. با این حال اثرات مکمل از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
از آنجایی که جذب آهن علائم را کاهش می‌دهد، افزایش جذب مواد غذایی غنی از آهن، از قبیل گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات دارای برگ تیره، آجیل، دانه‌ها، و غلات کامل نیز می‌تواند کارآمد باشد.
به ویژه ترکیب این مواد غذایی غنی از آهن با میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین ث می‌تواند مفید باشد چرا که می‌توانند به افزایش جذب آهن کمک کنند.
استفاده از دیگ‌ها و تابه‌های آهنی و پرهیز از چای و قهوه در طول وعده‌های غذایی می‌تواند جذب آهن را بالا ببرد.
با این حال شایان ذکر است که مکمل غیرضروری می‌تواند بیشتر مضر باشد تا مفید، و می‌تواند جذب مواد مغذی دیگر را کاهش دهد.
مقادیر بسیار بالای آهن می‌تواند در برخی موارد کشنده باشد، بنابراین بهتر است با تامین‌کنندهمراقبت سلامت خود قبل از مصرف این مکمل‌ها مشورت کنید.
در نهایت، برخی از شواهد نشان می‌دهند که کافی نبودن منیزیم نقش مهمی در سندرم پای بی‌قرار دارد.
سندرم پای بی‌قرار اغلب به سطح پایین آهن بستگی دارد. افراد دچار این وضعیت می‌خواهند جذب مواد غذایی غنی از آهن را افزایش دهند و در مورد مصرف مکمل با تامین‌کننده خدمات مراقبت سلامت خود مشورت کنند.
نکته آخر
رژیم غذایی که جذب کافی ویتامین‌ها و املاح را فراهم نمی‌کند می‌تواند باعث علائم بسیاری شود، که برخی از آنها رایج‌تر از بقیه هستند. اغلب، افزایش جذب مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و املاح مناسب می‌تواند به از بین بردن علائم یا کاهش چشم‌گیر آنها کمک کند.
