همه‌گیری کرونا : از منظر دو زاویه کمتر دیده‌شده

این‌روزها، گرچه همه‎‌گیری کرونا مابین بیم بازگشت پیک چهارم و امید بر اجرای واکسیناسیون عمومی کشوری در جهت بُرش چرخه‌ی واگیری و در نهایت پایان دوران غم‌انگیز آن، بلاتکلیف مانده است، موضوعی است که به هرحال بخش قابل توجهی از انرژی و توان کشور را درگیر خود نموده و بحران حاکم بر آن مداوما، تمامی اقشار جامعه را در جایگاه‌های اجتماعی خود، بدون محدودیت و تفاوت درگیر نموده است. این چالش گسترده‌، “ابر قدرت قرن، کرونای ریزه‌میزه” در پس و پیش‌ آدمیان، بیشتر از نگاه‌های مقابله‌ی کوتاه مدت، مورد توجه قرار گرفته و آن‌چنان روزمرگی همه را تحت تاثیر قرار داده است که کمتر کسی را می‌توان یافت که به زوایای بلندمدت کمتر به چشم آمده آن توجه داشته باشد. موضوعاتی که اگر نیک بنگریم، بیشتر از آنچه در ظاهر بر تمامی گستره جهانی تاثیر داشته است، خصوصا آینده جهان را قطعا متاثر خواهد نمود و اگر برای آن، اندیشمندان حوزه‌های مختلف دانش بشری، فکری اساسی و راهکارهائی ماندگار و دوراندیشانه ابداع و تدوین ننمایند، چه بسا تاثیرات آن خیلی بیشتر از تاثیرات وحشتناکی باشد که این روزها، تیتر نخست اخبار و دغدغه اصلی آدمیان گردیده است.

این‌روزها، گرچه همه‎‌گیری کرونا مابین بیم بازگشت پیک چهارم و امید بر اجرای واکسیناسیون عمومی کشوری در جهت بُرش چرخه‌ی واگیری و در نهایت پایان دوران غم‌انگیز آن، بلاتکلیف مانده است، موضوعی است که به هرحال بخش قابل توجهی از انرژی و توان کشور را درگیر خود نموده و بحران حاکم بر آن مداوما، تمامی اقشار جامعه را در جایگاه‌های اجتماعی خود، بدون محدودیت و تفاوت درگیر نموده است. این چالش گسترده‌، “ابر قدرت قرن، کرونای ریزه‌میزه” در پس و پیش‌ آدمیان، بیشتر از نگاه‌های مقابله‌ی کوتاه مدت، مورد توجه قرار گرفته و آن‌چنان روزمرگی همه را تحت تاثیر قرار داده است که کمتر کسی را می‌توان یافت که به زوایای بلندمدت کمتر به چشم آمده آن توجه داشته باشد. موضوعاتی که اگر نیک بنگریم، بیشتر از آنچه در ظاهر بر تمامی گستره جهانی تاثیر داشته است، خصوصا آینده جهان را قطعا متاثر خواهد نمود و اگر برای آن، اندیشمندان حوزه‌های مختلف دانش بشری، فکری اساسی و راهکارهائی ماندگار و دوراندیشانه ابداع و تدوین ننمایند، چه بسا تاثیرات آن خیلی بیشتر از تاثیرات وحشتناکی باشد که این روزها، تیتر نخست اخبار و دغدغه اصلی آدمیان گردیده است.

برای این اقدام سنجیده، که برنامه‌ای کشوری است و نباید آن را تنها وظیفه‌ای برای حاکمیت در نظر گرفت، بدیهی است که نخست باید به دانش کلی از آنچه این ویروس انجام می‌دهد، دست یافت. “نگاهی به درون ویروس کرونا” و بازی موش و گربه‌ آن با سیستم ایمنی بدن، شاید گام اولیه‌ای باشدکه قطعا می‌تواند براساس سلیقه و وظیفه، بستری برای آغاز اهداف بلندمدت‌تر قرار گیرد. با وجود اینکه هنوز رمز و رازهای زیادی در مورد این ویروس نوظهور که عامل بیماری کوید ۱۹ است وجود دارد، اما در این زمان اندک نیز، دانشمندان به دانش عمیق و جزیات باورنکردنی از این ویروس دست پیدا کرده‌اند. تا امروز، آزمایشگاه‌های دانشگاهی و تجاری در حال تحقیق برری تاثیرات بیش از ۱۰۰ داروی مختلف برروی این بیماری نموده‎اند که گرچه، اکثر داروها نمی‌توانند ویروس را بصورت مستقیم از بین ببرند اما، با این وجود، تاثیر مداخله داروها در حدی هست که امکان پاکسازی عفونت را برای سیستم ایمنی بدن فراهم نماید. با مطالعه اندک و دستیابی محدود به این دانش، می‌توان امیدوار بود که لااقل با نگرشی دورن‌گرایانه و البته نه چندان تخصصی، وضعیت مقابله خود را در مواجهه با این ویروس بهتر نموده و بالطبع کارائی کلی سیستم کشوری در رفع این بلا را بالا برد.

اما شاید بیش از این امر، توجه درون‌ایه نمودن به مدیریت مواجهه با این بحران، امری بسیار مهم است که در واقع سرمایه‌گذاری است که، نه به امروزِ مواجهه با این بحران پرداخته و در واقع تلاش دارد از مضارات طولانی مدت آن با استفاده از فوت و فن و تبحر و تجربه‌های مدیریتی جلوگیری نماید. خوب یا بد، هر کشوری در وضعیت جاری خود و با اندوخته‌های مختلف توان و ذخیره‌سازی‌هائی که داشته و دارد، با امروز این بحران در حال مقابله است. اما قطعا باید توجه داشت، آغاز بحران اصلی از زمانی آغاز می‌شود که تازه همه‌گیری کنترل شده و آدمیان به وضعیت روزمره قبل از قرنطیه‌های مختلف باز می‌گردند. باید باور داشت که پس از گذر از مرحله کنترل، دیگر هیچیک از ما، آن فرد قبل از شیوع بیماری نخواهد بود. هیچیک از چرخه‌های اقتصادی، به شکلی که قبل از شیوع کرونا اداره و توسعه داده می‌شدند، ادامه و توسعه نخواهند یافت. حتی ابعاد اجتماعی رفتارهای انسان‌ها، چه در مرزبندی‌های کشور و چه در مدل‌های ارتباطی بین‌المللی، حتی اندکی مشابه قبل از شیوع بحران کرونا نخواهد بود. ما باید امروز بدانیم که : “چگونه در شرایط بحرانی رهبری کنیم”، تا ضمن مقابله با وضعیت موجود، آینده را بالکل به فراموشی نسپاریم و براین‌اساس، بدیهی است که بهترین آغاز در توجه به این سرفصل مهم مغفول مانده و یا لااقل کمتر توجه شده، استفاده از تجربیات جهانی و بازخوردهای مدیران لایق بین‌المللی است. باید باور داشته باشیم که سالهاست بخشی از اندیشمندان اعتقاد دارند که ما از پایه، برای شیوع‌های بعدی آماده نیستیم. برای درست عمل نمودن به محدودیت‌های قرنطینه‌ای ، باید به این باور جدی برسیم که قرنطینه‌ها و محدویت‌های سفر آیا واقعا فایده دارند یا امری سهل و ممتنع هستند؟ در مقابله با نحوه‌ی برخورد افراد با مقوله‌ی فواصل اجتماعی، باید متوجه شد که چرا بعضی‌ها ماسک می‌زنند و بعضی‌ها نمی‌زنند. و در نهایت، باید دانست و باور داشت که هنوز هم می‌شود در این وضعیت نابسامانی حاصل از وقوع این بحران جهانی، می‌شود از زندگی لذت برد و می‌شود در قرنطینه هم دلشکسته نشد. تنها راه این امر، افزایش دانش عمومی در مواجه با این سئوالات ، دغدغه‌ها و برنامه‌های همه درگیر می‌باشد. 

این موضوعات و راه‌های شناخت و مقابله با آنها، مشخص است که نمی‌تواند در این مقال اندک بگنجد و این نوشتار ، اگر موفق شده باشد، تنها با نتیجه‌ی به صدا درآمدن زنگ اهمیت آغاز یک اقدام نگارش و تقدیم شده است. در لینک‌هایی که در سطور بالا نمایش داده شده است، خلاصه‌وار بررسی این موضوعات تقدیم گردیده تا شاید در میان این گستره مشکلات، اندکی راهکار عبور را تقدیم نماید.