• علل بحران آدرنال
• تشخیص
•درمان
• سازگاری
• سخنی از ویلول
هنگامی که کورتیزول کافی در بدن وجود نداشته باشد، و همچنین در صورت نارسایی اولیه غده فوق کلیه، آلدوسترون نیز به اندازه کافی تولید نشود، بحران آدرنال رخ می دهد. این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
غدد فوق کلیوی دقیقاً در بالای کلیه ها قرار دارند. مسئول تولید هورمونی به نام کورتیزول هستند. کورتیزول به کنترل سطح فشار خون و سطح قند خون کمک می کند و به عنوان بخشی از پاسخ به استرس ترشح می شود.
علائم
برخی از علائم بحران آدرنال عبارتند از:
• افت فشار خون
• حالت تهوع
• استفراغ
• افت قند خون
• درد شکم / معده
• ضعف
• گیجی
• کما
• سبکی سر
علل
بحران آدرنال می تواند به دلایل متعددی ایجاد شود.
نارسایی اولیه آدرنال
این بیماری که به عنوان بیماری آدیسون نیز شناخته می شود، در اثر کمبود کورتیزول در بدن ایجاد می شود. و ناشی از مشکلات خود غدد فوق کلیوی است. همچنین اغلب کمبود آلدوسترون – هورمون مینرالوکورتیکوئید که به تعادل سدیم و پتاسیم در بدن برای کنترل فشار خون کمک می کند، وجود دارد. در نتیجه، عدم وجود آلدوسترون می تواند منجر به افت فشار خون، هیپوناترمی و هیپرکالمی شود که در بحران اولیه آدرنال دیده می شود.
سایر شرایط متعددی که می تواند باعث نارسایی اولیه آدرنال شود و برخی از آنها عبارتند از:
• آدرنالیت خود ایمنی: شایعترین علت نارسایی اولیه آدرنال است که در آن، سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی حمله کرده و آنها را از بین می برد.
• عفونت هایی مانند سل، ایدز و عفونت های قارچی
• سرطانی که از سایر قسمت های بدن به غدد فوق کلیه گسترش یافته اند
• آدرنالکتومی دو طرفه: جراحی که در آن هر دو غده فوق کلیوی برداشته می شود
• هیپرپلازی مادرزادی آدرنال: بیماری که فرد از بدو تولد به آن مبتلاست و توانایی غدد فوق کلیوی در ساختن هورمون محدود است.
• آدرنومیلونوروپاتی: یک اختلال عصبی ارثی است که یکی از علائم رایج آن نارسایی آدرنال است.
نارسایی ثانویه آدرنال
در این شرایط نیز، کورتیزول در بدن ناکافی است که ناشی از مشکل غده هیپوفیز است. غده هیپوفیز به طور معمول هورمون محرک غده فوق کلیه (ACTH) را تولید می کند و ترشح می کند تا کورتیزول آزاد شود. سطح آلدوسترون به طور معمول تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
نارسایی ثانویه آدرنال می تواند توسط تعدادی از شرایط ایجاد شود:
• تومور هیپوفیز: رشد غیرطبیعی سلول ها در غده هیپوفیز
• سندرم شیهان: شرایطی که به دلیل از دست دادن خون شدید در هنگام زایمان، غده هیپوفیز آسیب می بیند
• آسیب سر: ضربه به سر می تواند به غده هیپوفیز آسیب برساند زیرا این غده در مغز قرار دارد
افراد مبتلا به نارسایی اولیه غده فوق کلیه در معرض خطر بیشتری برای بروز بحران غده فوق کلیه در مقایسه با افراد دارای نارسایی ثانویه آدرنال هستند.
با این حال، در صورت عدم تشخیص بیماری یا عدم کنترل صحیح آن، با هر دو نوع نارسایی غده فوق کلیوی، احتمال بحران آدرنال بیشتر است.
قطع مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئید
اگر مدت زمان طولانی از داروهای گلوکوکورتیکوئید استفاده کنید و ناگهان استفاده از آن را قطع کنیدو در معرض خطر بحران آدرنال قرار می گیرید.
خونریزی فوق کلیوی
این یک اتفاق نادر است که در آن غده فوق کلیه (یا هر دو) خونریزی می کند. اینکه دقیقاً چگونه اتفاق می افتد در حال حاضر ناشناخته است. اما فرضیه پزشکی آن را به واکنش غدد فوق کلیوی در برابر فشارهای ناشی از شرایطی مانند سپسیس سوختگی، ضربه و استفاده از داروهای ضد انعقاد پیوند می دهد.
خونریزی فوق کلیوی دو نوع است: خونریزی یک طرفه غده فوق کلیه (فقط یک غده فوق کلیوی را تحت تأثیر قرار می دهد) و خونریزی دو طرفه غده فوق کلیوی (که بر هر دو غده تأثیر می گذارد). فقط نوع خونریزی دو طرفه منجر به بحران آدرنال می شود.
در بیشتر موارد، رویدادی برای ایجاد بحران رخ می دهد. مانند بیماری های دستگاه گوارش می تواند بحران آدرنال ایجاد کند، عفونت، استرس جسمی، استرس جراحی، استرس عاطفی، کم آبی و تصادفات.
تشخیص
تشخیص بحران آدرنال معمولاً بسیار دشوار است. زیرا علائم آن با بسیاری از بیماری های دیگر مانند سپسیس و شوک کاردیوژنیک مشترک است. این یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و هر گونه تاخیر در درمان می تواند کشنده باشد.
برخی از آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص بحران آدرنال عبارتند از:
• تست تحریک ACTH: این آزمایش پاسخ غدد فوق کلیوی به تحریک توسط ACTH را اندازه گیری می کند که آیا غدد فوق کلیه با ترشح کورتیزول به ACTH واکنش مناسبی نشان می دهند یا خیر. ابتدا سطح کورتیزول را در خون اندازه گیری می کند، سپس ACTH تزریق می کنند و سطح کورتیزول خون را دوباره اندازه گیری می کنند.
• آزمایشات خون: برای بررسی سطح قند خون، سطح کورتیزول، سطح پتاسیم و سدیم.
تشخیص بحران آدرنال در دوران بارداری به دلیل تغییرات زیادی که به دلایلهورمونی و غیره رخ می دهد پیچیده است. معمولاً هنگامی که علائم شدید باشد یا با قند خون پایین، ولع مصرف نمک یا سطح سدیم خون پایین، همراه باشد، پزشک بحران غده فوق کلیه تشخیص می دهد.
درمان
تجویز دوزهای بالای هیدروکورتیزون (کورتیکواستروئید) درمان اصلی بحران آدرنال هستند. تجویز می تواند به صورت وریدی (از طریق ورید) یا به صورت عضلانی (از طریق عضله) انجام شود.
مایعات داخل وریدی (IVF) نیز برای کمک به کم آبی و فشار خون پایین تجویز می شود.
پس از کنترل بحران، درمان عفونت زمینه ای یا بیماری زمینه ساز بحران آدرنال (در صورت وجود) شروع می شود.
سازگاری با این وضعیت
اگر نارسایی غده فوق کلیوی داشتید، باید همیشه کارت پزشکی یا برچسبی که می گوید شما دارای نارسایی آدرنال هستید به همراه داشته باشید. در صورتاطمینان از بحران غده فوق کلیوی، به ویژه اطمینان از اینکه شما درمان مناسب را دریافت می کنید بسیار مفید است.
به عنوان مثال، اگر در موارد اورژانسی که بدون کارت یا برچسب به بیمارستان منتقل شده اید، بیهوش باشید، وقت ارزشمندی برای تشخیص یا حتی تلاش برای درمان بیماری دیگری با علائم مشابه، هدر می رود.
طبق دستور پزشک، در شرایطی که دچار استرس شدید هستید – چه جسمی و چه احساسی – ممکن است لازم باشد برای افزایش مصرف گلوکوکورتیکوئیدها آمادگی لازم را داشته باشید.
اگر کودک دچار نارسایی غده فوق کلیه است، باید مراقب علائم استرس باشید و همیشه آماده تزریق اورژانسی گلوکوکورتیکوئیدها یا افزایش دوز یا گلوکوکورتیکوئیدهای خوراکی باشید.
نکات بیشتر
اگر در معرض خطر بحران های فوق کلیوی هستید، بهتر است نکات زیر را به خاطر بسپارید:
• همیشه گلوکوکورتیکوئید (معمولاً هیدروکورتیزون) رابه همراه داشته باشید.
• از پزشک خود بخواهید تا روش مناسب تزریق عضلانی گلوکوکورتیکوئیدها را به شما نشان دهد.
• اگر کودک شما دارای نارسایی غده فوق کلیوی است یا قبلاً دچار بحران غده فوق کلیه شده است، اطمینان حاصل کنید که معلمان وی و همچنین مدیر مدرسه در موارد اضطراری از این موضوع آگاه هستند.
• در صورت امکان، اجازه دهید پرستار مدرسه در صورت لزوم بتواند تجویز های گلوکوکورتیکوئیدها را به درستی انجام دهد.
بحران آدرنال یک اتفاق تهدید کننده زندگی و بالقوه است. اگر به هر شکلی به نارسایی غده فوق کلیوی مبتلا هستید، باید اطمینان حاصل کنید که شما و اطرافیانتان از آمادگی کافی برای بروز احتمالی آن برخوردار هستند. آمادگی در این شرایط اضطراری مهم است. علاوه بر این، با داشتن آمادگی می توانید مطمئن باشید که سلامتی خود را به بهترین شکل ممکن حفظ می کنید.
ویول
