دندان ها جزو مهمترین اعضای بدن هستند که اگر به خوبی از آنها مراقبت شود، مادام العمر با افراد همراه هستند. اما در صورتی که با مشکل سایش دندان ها درگیر شده باشید، متوجه می شوید که دندان ها می توانند چقدر حساس شوند و درد داشته باشند. مراقبت کردن از دندان ها، نیازمند توجه و انرژی روزانه است. در واقع ممکن است بسیار متعجب شوید از اینکه آسیب رساندن به دندان ها چقدر می تواند ساده و راحت باشد. البته دندان ها زمانی می توانند برای ما کارهای لازم را انجام دهند که ما از آنها به خوبی مراقبت کنیم. عادت های بدی که می توانند منجر به سایش دندان ها شوند، بسیار ساده هستند و افراد به آسانی درگیر آنها می شوند و تنها راز درگیر نشدن با سایش دندان ها، پیشگیری و دانستن راه های ابتلا به آن می باشد.
سایش دندان چیست؟
سایش دندان به مرحله ای گفته می شود که دندان های افراد به تدریج و در طول زمان، مینای خود را از دست می دهند. به عبارت دیگر می توان گفت که دندان های افراد از نظر فیزیکی توسط یک نیروی خارجی فرسوده می شوند. برای شروع روند درمانی، بسیار مهم است که علت اصلی ایجاد آسیب مشخص شود. همچنین به یاد داشته باشید که مینای دندان در صورت از بین رفتن، قادر به ترمیم خود نمی باشد.
انواع سایش دندان
سایش دندان می تواند به شکل های مختلفی رخ دهد که شامل موارد زیر می باشند :
فرسایش دندان
زمانی که اسیدهای دستگاه گوارش یا غذاهای باقی مانده در دندان ها، مینای دندان را از بین ببرند، به آن فرسایش دندان می گویند. فرسایش دندانی، می تواند علل متفاوتی داشته باشد؛ برای مثال مصرف غذاهای اسیدی، رفلاکس اسید معده، ابتلا به اختلالات خوردن و همچنین انواعی از دلایل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض بخارهای اسیدی، پوشش خارجی دندان را ضعیف می کند و آن را در برابر پوسیدگی و سایر آسیب ها ضعیف می نماید.
ساییدگی دندان
ساییدگی دندان یه زمانی اطلاق می شود که آسیب توسط تماس مکانیکی دندان ها با یکدیگر اتفاق بیفتد. فشار و اصطکاک ناشی از جویدن غذا، دندان های نامرتب، بالا و پایین بودن دندان ها و همچنین داشتن دندان قروچه (یا بروکسیسم) به طور مداوم، همگی باعث سایش سطوح دندان و مخصوصا سطوح بالایی دندان ها می شود.
سایش سطح دندان
سایش سطح دندان جزو دیگر مشکلاتی است که برای دندان ها پیش میاید. در این مورد اصطکاک ناشی از عوامل خارجی می تواند علت وقوع آن باشد. برای مثال فشار دادن مسواک بیش از حد لازم به دندان ها، استفاده از مسواک با برس های سفت، استفاده بیش از حد از خمیردندانی که خاصیت سایش دندان ها را دارد، جویدن ناخن ها، جویدن ته مداد یا جویدن سایر اجسام سفت، استفاده از جواهرات دندان.
دلایل سایش دندان
ساییده شدن دندان ها، می تواند علت های متفاوتی داشته باشد و نمی توان گفت که تنها به خاطر یک منبع مشخص اتفاق میفتد. مسواک زدن که یک امر ضروری و بسیار مفید برای دندان ها محسوب می شود، در صورتی که به طور اصولی انجام نشود می تواند زیان رسان باشد. زمانی که افراد با شدت و محکم مسواک را به دندان های خود می کشند و زمانی که بیش از اندازه از خمیر دندان های سفید کننده استفاده می کنند، در واقع در حال آسیب رساندن به دندان ها و لثه های خود هستند. البته صرفا مسواک کشیدن نادرست و بی اندازه دلیل سایش دندان ها نمی باشد. هر جسم خارجی ای که به دندان ها برخورد کند نیز دلیل بالقوه ای برای از بین رفتن مینای دندان ها می باشد و این موضوع بدین معناست که استفاده از خلال دندان، جواهرات دندان، جویدن خودکار، جویدن ناخن، استفاده از دندان ها به عنوان ابراز، شکستن آجیل با دندان ها و غیره نیز می توانند دلایلی برای سایش دندان های افراد باشند. همچنین استفاده از راهکارهای درمانی دندانپزشکی مانند پروتزهای دندانی، در صورتی که به درستی در جای خود قرار نگیرند، باعث فرسایش دندان ها می شوند.
همانطور که عنوان شد، سایش دندان ها به طور کلی زمانی اتفاق میفتد که دندان ها به طور مکرر با یک چیز سخت برخورد داشته باشند و این عامل سایش حتی می تواند برخورد خود دندان ها با یکدیگر باشد. زمانی که دندان ها و فک افراد در یک راستا نباشند و به درستی روی هم قرار نگیرند، حتی هنگام جویدن غذا نیز منجر به سایش دندان ها می شوند. به همین ترتیب داشتن دندان قروچه نیز می تواند به فرآیند ساییده شدن دندان ها سرعت ببخشد. زمانی که دندان ها در افرادِ دارای دندان قروچه، به یکدیگر فشرده می شوند، در صورتی که به دنبال درمان خود نروند، در انتها منجر به ساییده شدن دندان های خود می شوند.
اثرات سایش دندان ها
سایش دندان ها، نیازمند زمان بسیاری است و به همین علت ممکن است خیلی دیر متوجه رخ دادن این مسئله شوند. با گذشت زمان، ممکن است بریدگی هایی در روی سطح دندان ها و در نزدیکی لثه ها مشاهده شود. از آنجایی که در طی فرآیند فرسایش دندان، مینای دندان فرسوده شده و نازک می شود، لایه های زیرین دندان مشخص شده و ممکن است دندان ها در یکسری نواحی خاص، تیره تر دیده شوند. همچنین افرادی که با مشکل سایش دندان رو به رو هستند، ممکن است با حساس شدن دندان هایشان نیز مواجه شوند؛ در این هنگام دندان ها موقع برخورد کردن با مواد غذایی سرد یا گرم، شیرین یا ترش، درد بگیرند و تیر بکشند.
همچنین بریدگی های ایجاد شده بر دندان ها، باعث ناهمواری سطح دندان می شود و جای مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری ها ایجاد می کند. این باکتری ها در طول زمان باعث پوسیدگی و خوردگی دندان شده و کم کم وارد بافت نرم و آسیب پذیرِ پالپ دندان ها می شوند که منجر به عفونت خواهند شد.
علایم ساییدگی دندان
تشخیص دادن ساییدگی دندان، شاید برای افراد معمولی کار سختی باشد اما دندانپزشک شما، به راحتی می تواند آن را تشخیص دهد. با این حال مواردی هستند که در صورت مشاهده آنها باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید و دندان های خود را درمان کنید، به طور مثال:
ناهمواری در سطح دندان
مسواک زدن مکرر یا نادرست منجر به ایجاد تو رفتگی ها در سطح دندان ها می شود. مینای دندان در برخی از قسمت ها کم شده و باعث ایجاد ناهمواری می شود.
حساسیت دندان
باتوجه به از بین رفتن لایه بیرونی و محافظ دندان، بافت های داخلی در معرض دید قرار می گیرند و دندان ها نسبت به عوامل خارجی حساس می شوند. برای مثال گرما، سرما و مواد غذایی ترش. همچنین دندان ها در این وضعیت نسبت به فشار نیز حساس می شوند و احساس درد می کنند.
افزایش پوسیدگی دندان
سطوح ناهموار ایجاد شده ناشی از ساییدگی، باعث می شود که باکتری ها به راحتی به دندان های افراد بچسبند و هنگام کشیدن نخ دندان یا مسواک زدن، از بین بردن آنها کار سخت تری باشد. با طولانی شدن این روند و مشکل، خطر پوسیدگی و آسیب دیدن دندان ها افزایش می یابد. این باکتری ها در صورتی که تحت کنترل در نیایند، می توانند باعث از دست دادن یک دندان به طور کامل شوند.
قرار گرفتن دندان ها در معرض اسیدها
رفلاکس اسید معده، استفراغ های مکرر و پشت هم، خوردن غذاهای اسیدی یا نوشیدن آب میوه های اسیدی، دندان های افراد را در معرض موادی قرار می دهند که دندان ها را می خورند و باعث فرسایش دندان می شوند. این اسید ها، همچنین باعث ضعیف شدن مینای دندان می شوند که در نهایت نتیجه ای جز پوسیدگی دندان ها به همراه نخواهد آورد.
دندان قروچه
افرادی که با مشکل دندان قروچه رنج می برند، ناخودآگاه فک بالا و پایین خود را به هم فشار می دهند و باعث ساییدگی دندان ها به یکدیگر می شود. این مشکل می تواند فشار بسیار زیادی به سطوح دندان ها وارد کند. بنابراین هرکسی که با مشکل دندان قروچه سر و کار دارد، باید حتما به دنبال درمان آن باشد و به طور مداوم با دندانپزشک ویزیت های خود را انجام دهد تا به محض شروع شدن مشکل سایش دندان، آن را حل کند.
درمان سایش دندان
درمان کردن مشکل سایش دندان می تواند سخت و مشکل باشد. اولین قدم برای درمان، شناسایی علت ایجاد ساییدگی است. در مراحل بعدی باید اقدامات لازم انجام شود تا آسیب های اضافی به دندان ها وارد نشود. با توجه به علت ایجاد مشکل، درمان می تواند از تعویض خمیر دندان مصرفی تا استفاده از محافظ های شبانه، متفاوت باشد. در مراحل بعدی، تمرکز اصلی بر روی تقویت دندان ها می باشد. نوع درمان هرکس با توجه به تشخیص دندانپزشک و علت ایجاد ساییدگی متفاوت می باشد. مواردی مانند لمینت کردن دندان ها و یا ایمپلنت کردن دندان ها از متداول ترین راهکارهای حل این مشکل هستند.
