شقاق مقعدی پارگی یا ترک در مقعد شما است. گاهی اوقات شقاق با هموروئید اشتباه گرفته می شود. اینها رگهای خونی ملتهب در داخل یا خارج از مقعد هستند. هم شقاق و هم بواسیر اغلب از دفع مدفوع سفت به وجود می آیند.
شقاق حاد مقعدی معمولاً طی شش هفته با درمان محافظه کارانه بهبود می‌یابد. برخی از آنها با درمان یبوست ناپدید می‌شوند. شقاق مقعدی که شش هفته یا بیشتر طول بکشد، شقاق مقعدی مزمن نامیده می‌شود. اینها در درمان محافظه کارانه شکست می‌خورند و به یک رویکرد تهاجمی تر و جراحی نیاز دارند.
چندین روش برای عمل شقاق وجود دارد که بعد از بررسی وضعیت بیماری، پزشک یکی از آنها را به شما پیشنهاد می‌دهد. این روش‌ها شامل جراحی یا لیزر فیشر، فیشرکتومی، اسفنکتروتومی باز و بسته و در برخی موارد فلپ پیشرفته می‌باشد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
علائم
ممکن است با شقاق مقعدی این علائم را داشته باشید:
- درد در حین و بعد از اجابت مزاج
- پارگی یا بریدگی قابل مشاهده در ناحیه
- خونریزی قرمز روشن در طول یا بعد از اجابت مزاج
تشخیص
شقاق مقعدی اغلب به دلیل علائم مشابه بین این دو، توسط بیمار یا پزشک به اشتباه به عنوان هموروئید تشخیص داده می‌شود. این تاخیر در تشخیص ممکن است باعث مزمن شدن شقاق حاد و در نتیجه دشوار شدن درمان آن شود. پزشک شما بر اساس موارد زیر بیماری را تشخیص می‌دهد:
- سابقه سلامت شخصی و بیماری‌های شما
- توضیحات شما از علائم
- معاینه رکتوم
از آن‌جایی که برخی از سایر بیماری‌ها می‌توانند علائمی شبیه به شقاق مقعدی ایجاد کنند، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای یافتن وجود خون در مدفوع شما تجویز کند.
درمان شقاق با جراحی و لیزر
افرادی که شقاق مقعدی آنها به خوبی بهبود نمی‌یابد ممکن است دچار عدم تعادل در فشار مقعدی باشند که مانع از گردش طبیعی خون در رگهای خونی اطراف مقعد می‌شود. کاهش جریان خون از بهبودی جلوگیری می‌کند. دارو، تزریق بوتاکس و حتی برخی درمان‌های موضعی که جریان خون را بهبود می‌بخشند، ممکن است به بهبود شقاق مقعدی کمک کنند.
اما در صورتیکه بیماری درمان نشود، باید یکی از روش‌های عمل شقاق یا فیشر مقعدی را انتخاب کنید که در ادامه به آن ها می‌پردازیم:
جراحی باز
در جراحی شقاق به روش باز، یک برش کوچک در سمت چپ یا راست پوست مقعد ایجاد می‌شود تا فیبرهای عضلانی اسفنکتر داخلی نمایان شود. جراح عضله اسفنکتر داخلی مقعد را بالا می برد و با استفاده از چاقو یا کوتر حرارتی آن را تقسیم می کند. برش عضله فشار را در مقعد شل می‌کند و به زخم اجازه می دهد تا بهبود یابد.
جراحی بسته
اسفنکتروتومی به روش بسته هم مشابه روش باز است و دکتر جراح با ایجاد یک برش جانبی روی پوست بخشی از عضله اسفنکتر را بیرون می‌کشد. هنگامی که عضله اسفنکتر مشخص شد، یک اسکالپل در این فضا قرار داده می‌شود و با دقت به سمت اسفنکتر داخلی چرخانده می‌شود و سپس عضله تقسیم می‌شود. با قطع بخشی از عضله فشار مقعد کاهش می‌یابد.
عمل لیزر شقاق یا فیشر مقعد
درمان شقاق با لیزر یک روش سرپایی و بدون بیهوشی است که تا کنون نتایج رضایت بخشی داشته و درصد بالایی از بیماران مبتلا به این نوع عارضه‌ها، لیزر را برای درمان انتخاب می‌کنند.
عمل لیزر در مقایسه با جراحی شقاق روش آسان‌تری می‌باشد که علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه، بیمار درد و خونریزی را هم احساس نمی‌کند. از روش لیزر هم برای درمان فیشر مزمن و هم حاد استفاده می‌شود و احتمال بازگشت دوباره بیماری در آن بسیار کمتر است.
عمل شقاق با اسفنکتروتومی
عمل شقاق به روش اسفنکتروتومی یکی از روش های موثر در درمان این عارضه است که همراه با خطرات و عوارضی برای بیمار می‌باشد. در این روش با ایجاد شکاف عمیقی روی عضلات اسفنکتر اطراف مقعد، باعث کاهش فشار و برطرف شدن انقباض این عضلات شده و به بهبود این بیماری کمک می کند. اسفنکتروتومی در دو نوع باز و بسته انجام می‌شود و بیمار کاهش درد قابل توجهی را بعد از این جراحی تجربه می کند.
دوره نقاهت بعد از جراحی شقاق چقدر است؟
لازم به ذکر است که بهبودی کامل با درمان های پزشکی و جراحی می تواند تقریباً ۶-۱۲ هفته طول بکشد.
- با این حال، درد حاد پس از جراحی اغلب پس از چند روز از بین می‌رود.
- اکثر بیماران می‌توانند چند روز پس از جراحی به سر کار بازگردند و فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرند.
- علائم پایدار نیاز به ارزیابی دقیق دارند زیرا شرایطی غیر از شقاق مقعدی می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند.
- جراح کولورکتال ممکن است معاینات اضافی را تجویز کند، حتی اگر شقاق با موفقیت بهبود یافته باشد.
- کولونوسکوپی ممکن است برای رد سایر علل خونریزی مقعدی لازم باشد.
علل
شقاق ناشی از کشیده شدن مخاط مقعد شما بیش از ظرفیت طبیعی آن است. این اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع به دلیل یبوست سفت باشد. هنگامی که پارگی اتفاق می‌افتد، منجر به آسیب مکرر می‌شود و عضله اسفنکتر داخلی که در زیر پارگی قرار دارد، دچار اسپاسم و درد شدید می‌شود.
اسپاسم همچنین لبه‌های شکاف را از هم جدا می‌کند و بهبود زخم را دشوار می‌کند. اسپاسم سپس منجر به پارگی بیشتر مخاط در هنگام اجابت مزاج می‌شود. این چرخه منجر به ایجاد شقاق مزمن مقعدی در حدود ۴۰ درصد از بیماران می‌شود.
علل کمتر شایع شقاق عبارتند از شرایط التهابی و برخی عفونت ها یا تومورهای مقعدی مانند کولیت اولسراتیو، سیفلیس، سل، لوسمی، HIV یا سرطان مقعد.
این عارضه‌ها می‌توانند باعث ایجاد شقاق غیر معمولی شوند که در خارج از خط میانی قرار دارند، متعدد هستند، بدون درد هستند یا پس از درمان مناسب بهبود نمی‌یابند.
عوامل خطر
عوامل خاصی خطر شقاق مقعدی را افزایش می‌دهند، از جمله:
- یبوست همراه با زور زدن برای دفع مدفوع سفت
- خوردن یک رژیم غذایی کم فیبر
- اسهال شدید
- جراحی کاهش وزن اخیر، زیرا منجر به اسهال مکرر می‌شود
- زایمان واژینال
- ترومای جزئی، به خصوص ترومای ناشی از دوچرخه سواری در سطح بالا
- هر گونه بیماری التهابی در ناحیه مقعد
عوارض
خطرات ناشی از تزریق بوتاکس و داروهای مورد استفاده برای درمان شقاق مقعدی نسبتاً خفیف است. عوارض ناشی از جراحی شامل خطر عفونت، خونریزی و بی اختیاری مداوم گاز و مدفوع یا حرکات کنترل نشده روده است. عوارض مشاهده شده با شقاق مقعدی عبارتند از:
- درد و ناراحتی
- کاهش کیفیت زندگی
- مشکل در حرکات روده. حتی بسیاری از افراد به دلیل درد و ناراحتی ناشی از دستشویی از رفتن به دستشویی اجتناب می کنند
- عود احتمالی حتی پس از درمان
- لخته شدن
- حرکات روده و گاز کنترل نشده
زندگی با شقاق مقعد
اگر شقاق مقعدی دارید، برای جلوگیری از بدتر شدن آن و جلوگیری از عود، اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:
- تمام داروها را طبق دستور مصرف کنید.
- مقدار توصیه شده فیبر را در رژیم غذایی خود دریافت کنید. از یبوست یا حرکات روده بزرگ یا سفت خودداری کنید.
- آب کافی بنوشید تا به خوبی هیدراته بمانید.
- یک عادت معمول روده را حفظ کنید. از پزشک خود در مورد آنچه که باید برای شما باشد بپرسید.
- تا زمانی که شقاق مقعدی دارید از غذاهای تند پرهیز کنید، زیرا ممکن است علائم را بدتر کنند.
