مچ پا یا مچ طنابی مفصلی است که بین پا و ساق پا قرار گرفته و از سه استخوان تشکیل شده است. این مفصل توسط رباط‌ها، لیگامان‌ها و عضلات قوی پشتیبانی می‌شود تا در ورزش و فعالیت‌های روزانه حداکثر کارکرد خود را داشته باشد. ورزش‌ها به دلیل تحمل فشار زیاد، انجام حرکات تکراری و حوادث حین ورزش می‌توانند منجر به آسیب دیدگی مچ پا شوند و از جمله این ورزش‌ها می‌توان به فوتبال، بسکتبال، والیبال، راگبی و… اشاره کرد.
نشانه‌های آسیب دیدگی مچ پا
نشانه‌های آسیب دیدگی مچ پا به شرح زیر است:
- احساس درد شدید در ناحیه مچ پا و ساق پا که می‌تواند شدت متغیری بین خفیف، شدید و حاد داشته باشد.
- تورم در نواحی اطراف مچ پا به دلیل التهاب و آسیب دیدگی مچ پا
- کبودی در آسیب دیدگی‌های شدید ممکن است به دلیل برخورد یا ضربه به مچ پا ایجاد شود.
- در آسیب دیدگی مفصل مچ پا محدودیت در حرکت می‌تواند به دلیل درد، تورم و خلل در عملکرد مفصل ایجاد شود.
- در هنگام راه رفتن یا ورزش که مچ پا تحت فشار قرار می‌گیرد ممکن است احساس درد داشته باشید.
- پس از آسیب دیدگی ممکن است حساسیت به لمس مچ پا را تجربه کنید.
این موارد تنها چند مورد از نشانه‌های آسیب دیدگی مچ پا است و برای تشخیص و درمان صحیح این آسیب دیدگی‌ها توصیه می‌شود به پزشک ورزشی، فوق تخصص مچ پا یا متخصص ارتوپد مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند براساس علائم، نشانه‌ها و با استفاده از عکسبرداری، آسیب دیدگی را تشخیص و برنامه درمانی مناسبی را برای آن تعیین کنند.
۳ آسیب رایج مچ پا در ورزشکاران
در هر ورزش، استفاده از تکنیک درست، آموزش مناسب، استفاده از وسایل حفاظتی مربوطه و انجام تمرینات تقویتی و انعطاف پذیری می‌تواند به کاهش خطر آسیب دیدگی مچ پا در ورزشکاران کمک کند؛ اما در صورت بروز هرگونه آسیب، به منظور دریافت درمان مناسب و بازگشت ایمن به ورزش، لازم است به دکتر بابک اتوکش فوق تخصص پا و مچ پا مراجعه کنید. در ادامه به ۳ مورد از مهم‌ترین آسیب دیدگی‌های مچ پا می‌پردازیم:
شکستگی مچ پا
همانطور که می‌دانید مچ پا از استخوان‌های مختلفی تشکیل شده است و به شکستگی‌های کوچک و بزرگ در هر کدام از این استخوان‌ها که معمولا در اثر وارد شدن ضربه‌ای قوی ایجاد می‌شود، شکستگی مچ پا می‌گویند. انجام ورزش‌هایی از جمله فوتبال، راگبی، هاکی، اسکی و… می‌تواند خطر شکستگی مچ پا را افزایش دهد. از جمله علائم این عارضه می‌توان به درد شدید، تورم، ناتوانی در حرکت مچ پا و کبودی اشاره کرد.
پیچ خوردن مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های مچ پا در اثر افتادن، برخورد و تغییر زاویه ناگهانی، دچار پیچیدگی شوند. این مشکل معمولا در ورزش‌هایی از جمله اسکیت بورد، بسکتبال و فوتبال دیده می‌شود و با درد شدید، کبودی، تورم و محدودیت حرکتی همراه است.
کشیدگی عضلات مچ پا
عضلات مچ پا ممکن است به دلیل استفاده بیش از حد، تغییرات ناگهانی در حرکت و وارد شدن فشار زیاد دچار کشیدگی شوند. از جمله علائم این عارضه می‌توان به احساس درد، سفتی و کاهش قدرت هنگام حرکت اشاره کرد.
آسیب دیدگی مچ پا چگونه درمان می‌شود؟
پیش از شروع درمان و استفاده از روش‌های درمانی، پزشک متخصص با استفاده از معاینه و انجام تست‌های مختلف آسیب دیدگی مچ پا را تشخیص می‌دهد و براساس آن روش‌های درمانی مناسب را انتخاب می‌کند. برخی از این روش‌ها به شرح زیر است:
- اولین و مهم‌ترین روش درمانی برای آسیب دیدگی‌های مچ پا استراحت و کاهش فعالیت‌هایی است که به مچ پا فشار وارد می‌کند و ممکن است آسیب دیدگی را تشدید کنند.
- محدود کردن حرکات مچ پای آسیب دیده با استفاده از بانداژ و مچ بند‌های طبی که می‌تواند منجر به کاهش تورم و التهاب شود.
- قرار دادن یخ به صورت غیر مستقیم بر روی مچ پای آسیب دیده برای مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه و تکرار آن موجب کاهش درد و تورم می‌شود.
- قرار دادن پا در ارتفاعی بالاتر از سطح بدن هنگام استراحت می‌تواند موجب کاهش جریان خون در ناحیه آسیب دیده و کاهش تورم شود.
- مشورت با پزشک و مصرف دارو‌های ضد التهاب و مسکن برای کاهش التهاب و درد
- فیزیوتراپی پس از کاهش درد و التهاب به منظور تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی
- عمل جراحی در صورت آسیب دیدگی پیچیده و عدم بهبود وضعیت بیمار با دیگر روش‌های غیر جراحی
مدت زمان بهبود آسیب دیدگی مچ پا
به طور کلی مدت زمان بهبود آسیب دیدگی مچ پا از چند هفته تا چند ماه متغیر است. این مدت زمان به نوع و شدت آسیب، روش درمانی استفاده شده و پاسخ بدن شخص ورزشکار به درمان بستگی دارد. در آسیب‌های ساده و خفیف، آسیب دیدگی معمولا در عرض چند هفته بهبود می‌یابد و برای آسیب‌های پیچیده و جدی، این زمان ممکن است تا چند ماه طول بکشد. نکته بسیار مهمی که در طول فرآیند بهبود باید به آن توجه کنید رعایت دستورات پزشک، فیزیوتراپی به موقع و انجام فعالیت‌ها در حد مجاز تعیین شده است.
جمع بندی
آسیب‌های ورزشی مچ پا به مجموعه آسیب‌هایی گفته می‌شود که مچ پا ممکن است هنگام انجام ورزش با آن مواجه شود. این آسیب‌ها انوع بسیار مختلفی دارند و روش‌های درمانی که برای هر کدام توسط فوق تخصص مچ پا تعیین می‌شود، به نوع آسیب بستگی دارد. شکستگی مچ پا، پیچ خوردگی مچ و کشیدگی عضلات مچ پا سه مورد از رایج‌ترین آسیب‌های ورزشی هستند که هنگام فوتبال، بسکتبال، هاکی، اسکی و… ممکن است ایجاد شوند. روش‌های درمانی آسیب دیدگی مچ پا در ورزشکاران با توجه به شدت آسیب و وضعیت بیمار متفاوت است و مدت زمان بهبودی آن ممکن چند هفته تا چند ماه طول بکشد.منبع: دکتر اتوکش
