با افزایش امید به زندگی و پیر شدن جمعیت در بسیاری از کشورهای جهان، مسائل مربوط به سلامت و بیماری های شایع در میان سالمندان از اهمیت روز افزونی برخوردار شده است. سالمندان به دلیل فرآیندهای پیری طبیعی و تضعیف سیستم ایمنی بدن، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های جدی و حتی کشنده قرار دارند.
شناخت این بیماری ها و عوامل خطر آنها می تواند به ارائه مراقبت های بهتر، پیشگیری موثرتر و در نتیجه افزایش کیفیت زندگی سالمندان کمک شایانی کند. بسیاری از بیماری های کشنده در سالمندان قابل پیشگیری یا کنترل هستند، اما نیاز به آگاهی، شناخت عوامل خطر و اقدامات به موقع دارند.
بیماری های قلبی عروقی، سرطان، بیماری های تنفسی، زوال عقل و شکستگی از جمله مهمترین عوامل مرگ و میر در سالمندان به شمار می روند. عوامل متعددی از جمله سبک زندگی، ژنتیک، شرایط محیطی و دسترسی به مراقبت های بهداشتی می توانند در ابتلا یا تشدید این بیماری ها نقش داشته باشند.
از این رو، مهم است که خانواده، ارائه دهنده خدمات درمانی، پرستار سالمند و خود سالمند نسبت به این خطرات آگاهی داشته باشند و اقدامات لازم را برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان موثر این بیماری ها انجام دهند.
در این مقاله، به ۵ مورد از کشنده ترین بیماری های شایع در سالمندان و راهکارهای مقابله با آنها خواهیم پرداخت.
۱. سرطان
سرطان یک بیماری پیچیده است که در آن سلول های بدن به طور غیرطبیعی رشد می کنند و می توانند به بافت ها و اندام های دیگر گسترش یابند. این روند می تواند منجر به آسیب جدی به ارگان های حیاتی و در نهایت مرگ شود. سرطان یکی از مهمترین علل مرگ و میر در میان سالمندان محسوب می شود.
چرا سرطان در سالمندان کشنده است؟
با افزایش سن، احتمال جهش های ژنتیکی که منجر به رشد سرطان می شوند، افزایش می یابد. همچنین سیستم ایمنی بدن که نقش مهمی در مبارزه با سلول های سرطانی دارد، در سالمندان ضعیف تر می شود. علاوه بر این، سالمندان معمولا دارای بیماری های زمینه ای دیگری هستند که درمان سرطان را پیچیده تر می کند.
انواع شایع سرطان در سالمندان عبارتند از:
سرطان ریه: مرتبط با مصرف دخانیات و قرارگیری در معرض آلاینده های هوا
سرطان پروستات: یکی از شایع ترین سرطان ها در میان مردان سالمند
سرطان پستان: در میان زنان سالمند شایع است
سرطان روده بزرگ: خطر آن با افزایش سن بالا می رود
سرطان پوست: قرارگیری طولانی مدت در معرض نور خورشید از عوامل خطر آن است
راهکارهای مهم برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در سالمندان شامل پیشگیری از مصرف دخانیات، تغذیه سالم، فعالیت بدنی، انجام غربالگری های منظم مانند تست سرطان سینه در منزل، تشخیص زودهنگام و درمان سریع می باشد. آگاهی و آموزش در این زمینه برای سالمندان و خانواده های آنها حائز اهمیت است.
۲. بیماری های قلبی عروقی
بیماری های قلبی عروقی از جمله کشنده ترین بیماری ها در میان سالمندان هستند. این دسته از بیماری ها قلب و عروق خونی را تحت تأثیر قرار می دهند و می توانند منجر به عوارض جدی و حتی مرگ شوند.
چرا بیماری های قلبی عروقی در سالمندان کشنده هستند؟
با افزایش سن، عروق خونی تحلیل رفته و کلسترول و چربی در دیواره آنها رسوب می کند که به این پدیده آترواسکلروز یا تصلب شرایین گفته می شود. این امر می تواند باعث انسداد عروق و در نتیجه کاهش جریان خون به قلب و مغز شود. همچنین قلب سالمندان معمولاً ضعیف تر از جوانان است و کارایی کمتری دارد.
انواع شایع بیماری های قلبی عروقی در سالمندان عبارتند از:
بیماری عروق کرونر قلب: انسداد عروق کرونری که منجر به حمله قلبی می شود.
سکته مغزی: ناشی از انسداد یا پارگی عروق خونی مغز است.
نارسایی قلبی: ناتوانی قلب در پمپاژ کافی خون به بدن.
آریتمی های قلبی: اختلال در ریتم ضربان قلب.
آنوریسم آئورت: گشادشدگی غیرطبیعی شریان آئورت که می تواند باعث پارگی آن شود.
برای پیشگیری و کنترل این بیماری ها در سالمندان، رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم برای کنترل فشار خون، کلسترول و وزن، ترک سیگار و اجتناب از مصرف الکل، کنترل دیابت و استرس، انجام غربالگری های منظم بیماری قلبی و مصرف داروهای تجویز شده به طور منظم توصیه می شود.
آموزش و آگاهی بخشی به سالمندان و خانواده آنها در زمینه عوامل خطر، عوارض و راه های پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی بسیار حائز اهمیت است.
۳. آلزایمر و زوال عقل
آلزایمر و دیگر انواع زوال عقل از جمله کشنده ترین بیماری ها در میان سالمندان به شمار می روند. این اختلالات باعث از دست رفتن تدریجی حافظه، قدرت تفکر و توانایی انجام فعالیت های روزمره می شوند.
چرا آلزایمر و زوال عقل در سالمندان کشنده هستند؟
با پیشرفت این بیماری ها، سلول های عصبی در مغز از بین می روند و باعث اُفت شدید عملکرد ذهنی می شوند. در مراحل انتهایی، بیماران قادر به غذا خوردن، حرکت و حتی تنفس نیستند که این امر می تواند منجر به مرگ شود. همچنین بیماران دچار عفونت های تنفسی، سوءتغذیه و افسردگی شدید می شوند که خطر مرگ را افزایش می دهد.
انواع شایع زوال عقل در سالمندان:
آلزایمر: شایع ترین نوع زوال عقل که حافظه و تفکر را تحت تأثیر قرار می دهد.
زوال عقل عروقی: ناشی از مشکلات جریان خون در مغز است.
زوال عقل با بدشکلی لوی: رسوب پروتئین های غیرطبیعی در مغز.
زوال عقل پارکینسونی: ترکیبی از علائم زوال عقل و بیماری پارکینسون.
برای کاهش خطر ابتلا و یا کُندشدن پیشرفت این بیماری ها، راهکارهایی همچون حفظ فعالیت ذهنی و جسمی منظم، داشتن تغذیه سالم و متعادل ، کنترل بیماری های زمینه ای مانند فشار، خون و دیابت و درمان و پیگیری به موقع اولین علائم توصیه می شود.
اگرچه این بیماری ها در حال حاضر قابل درمان نیستند، اما درمان های حمایتی می تواند کیفیت زندگی بیماران و خانواده هایشان را بهبود بخشد. آموزش و حمایت از مراقبان نیز بسیار مهم است.
۴. عفونت های تنفسی
عفونت های تنفسی یکی از کشنده ترین بیماری ها در میان سالمندان محسوب می شوند. این عفونت ها می توانند سیستم تنفسی از جمله ریه ها، نایژه و حنجره را درگیر کنند.
چرا عفونت های تنفسی در سالمندان کشنده هستند؟
با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف تر می شود و توانایی مقابله با عوامل بیماری زا کاهش می یابد. همچنین تغییراتی در ریه ها و دستگاه تنفسی ایجاد می شود که آنها را مستعد عفونت می کند. این شرایط باعث می شود سالمندان نسبت به عفونت های تنفسی آسیب پذیرتر باشند و عوارض شدیدتری را تجربه کنند.
انواع شایع عفونت های تنفسی در سالمندان:
پنومونی: عفونت ریه ها که می تواند تهدید کننده حیات باشد.
برونشیت مزمن: التهاب مزمن مجاری تنفسی که می تواند منجر به مشکلات تنفسی شود.
آنفلوانزا: یک بیماری ویروسی شدید که می تواند در سالمندان عوارض جدی داشته باشد.
عفونت مجاری تنفسی فوقانی: مانند سرماخوردگی و آنژین که در سالمندان می تواند پیچیده شود.
برای پیشگیری و کنترل این عفونت ها در سالمندان، راهکارهایی همچون واکسیناسیون منظم علیه آنفلوانزا و پنومونی، اجتناب از قرار گرفتن در معرض افراد آلوده، حفظ بهداشت تنفسی و شستشوی مرتب دست ها، کنترل بیماری های زمینه ای مانند دیابت و بیماری های قلبی و ترک سیگار توصیه می شود.
تشخیص و درمان سریع عفونت های تنفسی در سالمندان اهمیت ویژه ای دارد. استفاده از آنتی بیوتیک ها و درمان های تهاجمی مانند اکسیژن درمانی در موارد شدید ضروری است. آموزش سالمندان و مراقبان آنها در این زمینه می تواند از عوارض جدی و مرگ بار آن پیشگیری کند.
مرتبط: ویزیت پزشک عمومی و متخصص در منزل
۵. شکستگی ها
شکستگی ها یکی از مهمترین عوامل کشنده در میان سالمندان محسوب می شوند. با افزایش سن، استخوان ها ضعیف تر شده و در معرض خطر شکستگی قرار می گیرند.
چرا شکستگی ها در سالمندان می توانند کشنده باشند؟
پوکی استخوان یکی از مهمترین دلایل شکستگی در سالمندان است. در این بیماری، تراکم استخوانی به شدت کاهش می یابد و خطر شکستگی حتی با ضربات جزئی افزایش می یابد. شکستگی های شایع در سالمندان شامل شکستگی لگن، ران و مچ دست هستند. در افراد مسن، شکستگی های مهم می توانند عوارض جدی به همراه داشته باشند. از جمله این عوارض می توان به خونریزی، عفونت، لخته شدن خون، فلج شدن و حتی مرگ اشاره کرد. بسیاری از سالمندان پس از یک شکستگی بزرگ، دیگر قادر به زندگی مستقل نیستند.
شکستگی لگن و ران در سالمندان ویژه اهمیت دارد. این شکستگی ها می توانند منجر به خونریزی داخلی، عفونت و سایر عوارض جانبی شوند که میزان مرگ و میر را افزایش می دهند.
پیشگیری از سقوط و شکستگی در سالمندان:
– درمان پوکی استخوان با داروها و تغذیه مناسب
– ورزش و فعالیت بدنی مناسب برای تقویت عضلات و بهبود تعادل
– ایمن سازی محیط زندگی از نظر وسایل کمکی، روشنایی و زمین لغزنده
– انجام معاینات دوره ای برای تشخیص و درمان بیماری هایی که خطر سقوط را افزایش می دهند.
در صورت وقوع شکستگی، اقدامات پزشکی سریع برای درمان و جلوگیری از عوارض حیاتی ضروری است. آموزش مراقبان و توانبخشی نیز برای بازگشت سالمندان به زندگی مستقل پس از شکستگی بسیار مهم است.
در پایان
در این محتوا به چند مورد از مرگبار ترین دلایل فوت سالمندان در منزل اشاره کردیم. اگرچه هر یک از این موارد را میتوان با توجه و تلاش تا حدی کنترل و پیشگیری کرد، اما در نهایت در مقابل بسیاری از این موارد کاری از دست خود سالمند و خانواده او بر نمی آید. اگر در نهایت سالمند بر اثر بیماری زمینه ای که داشته فوت کند، میتوان با دریافت گواهی فوت در منزل مراسم خاکسپاری را زودتر و راحت تر انجام داد.
برچسب ها : مرگ,سرطان,آلزایمر,عفونت,شکستگی
