حملۀ پانیک، نمود ناگهانی یک ترس شدید است که منجر به تحریک واکنش‌های شدید فیزیکی، در شرایطی که هیچ خطر ظاهری واضحی وجود ندارد، می‌شود. هنگام وقوع حملۀ پانیک، ممکن است به فرد احساس از دست دادن کنترل، سکتۀ قلبی یا حتی مرگ دست دهد.
بیشتر بیماران تنها یک یا دو حملۀ پانیک را در زندگی خود تجربه می‌کنند و معمولاً با پایان موقعیت تنش‌زا، این شرایط رفع می‌گردند. اما اگر شحص حملات پانیک غیرمنتظره و تکرارشونده‌ای را تجربه و زمانی طولانی را با هراس از حمله‌ای دیگر سپری کرد، در این حالت وی به اختلال پانیک دچار است. با وجود این‌که حملات پانیک خطر جانی ندارند، موجب هراس و سلب آسایش فرد می‌شوند.
علائم
حملات پانیک معمولاً ناگهانی اتفاق می‌افتند. این حملات می‌توانند در هر موقعیت و شرلیطی رخ دهند؛ هنگام رانندگی، هنگام خواب، هنگام خرید و یا در میان یک جلسۀ کاری.
حملات پانیک از تنوع بالایی برخوردارند، اما معمولاً علائمشان در عرض چند دقیقه به اوج خود می‌رسند. پس از پایان حملۀ پانیک، ممکن است فرد به‌شدت احساس خستگی کند.
حملات پانیک به‌طور عمده شامل نشانه‌های زیر هستند:
- احساس خطر یا عذاب در شرف وقوع
- ترس از مرگ یا از دست دادن کنترل
- تپش قلب تند و محکم
- تعریق
- لرزش
- کوتاهی نفس و سفتی در گلو
- گُرگرفتگی
- حالت تهوع
- درد شکمی
- درد قفسۀ سینه
- سردرد
- سرگیجه، سبکی‌سر یا غش
- بی‌حسی یا احساس سوزش
- احساس عدم واقعیت کناره‌گیری
شاید بدترین نکته در مورد حملات پانیک، ترس فرد از تکرار حمله و پرهیز از موقعیت‌هایی است که ممکن است منجر به جملۀ پانیک شوند.
مراجعه به پزشک
جحملات پانیک با وجود این‌که موجب ناراحتی شدید فرد می‌شوند، خطرناک نیستند؛ اما اگر به این عرضه مبتلا هستید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، چراکه به‌تنهایی قادر به غلبه بر آن‌ها نخواهید بود و این حملات با گذر زمان بدتر می‌شوند. هم‌چنین، به دلیل وجود علائم و نشانه‌های مشترک، برای تمییز این بیماری از سایر بیماری‌ها (مانند حملۀ قلبی)، مراجعه به پزشک الزامی‌ست.
علل
اگرچه دلایل قطعی ابتلا به حمله و اختلال پانیک مشخص نیستند، اما موارد زیر نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند:
- وراثت
- فشار و استرس شدید
- حساسیت به استرس و فشار یا قرارگیری در معرض عواطف و احساسات منفی
- ایجاد تغییراتی مشخص در مسیر عملکردی برخی از قسمت‌های مغز
حملات پانیک در ابتدا به‌صورت ناگهانی رخ می‌دهند، اما با گذست زمان، صرفاً در پاسخ به شرایط خاصی تحریک شده و ببرئز پیدا می‌کنند.
با این وجود بسیاری از محققان بر این عقیده‌اند که حملات پانیک مرتبط با سیستم ستیز و گریز (ترشح آدرنالین/اپی‌نفرین) بدن هستند و تنها تفاوت حملات پانیک با شرایط عادی، در این است که تحریک ایت سیستم در حالت عادی در مواجه با خطری حقیقی صورت می‌گیرد، اما در حملات پانیک هیچ خطر واضح و تهدیدکننده‌ای وجود ندارد.
ریسک‌فاکتورها
علائم اختلال پانیک بیشتر در اواحر دهۀ دوم زندگی ئ در اوایل جوانی رخ می‌دهند و بیشتر زنان را درگیر می‌کنند.
عواملی که موجب افزایش خطر بروز حمله یا اختلال پانیک می‌شوند، عبارتند از:
- سابقۀ فامیلی
- فشار روانی شدید، مانند فوت یکی از نزدیکان
- حادثۀ آسیب‌زا (Traumatic)، مانند تجاوز جنسی یا تصادف شدید
- تغییرات شدید در زندگی، مانند طلاق یا بچه‌دار شدن
- سیگار کشیدن یا مصرف زیاد کافئین
عوارض
حملات پانیک درمان‌نشده می‌توانند عوارض مختلفی داشته‌باشند:
- ایجاد فوبیاهای خاص، مثل ترس از رانندگی یا ترس از ترک خانه
- مراقبت‌های پزشکی مکرر، در پاسخ به نگرانی‌های سلامتی و پزشکی
- دوری از موقعیت‌های اجتماعی
- مشکلات شغلی و تحصیلی
- افسردگی، اختلال اضطراب و سایر اختلالات روانی
- افزایش خطر خودکشی و افکار مرتبط با خودکشی
- سوء مصرف الکل یا سایر مواد
- مشکلات مالی
برخی از بیماران ممکن است دجار آگورافوبیا (Agoraphobia/ترس از حضور در مکان‌های شلوغ) شوند.
