تیمی از محققان بینالمللی به رهبری Michael Gavin دانشگاه ایالت کلرادو، اولین قدم را برای پاسخ دادن به پرسش پایهای دربارهی تنوع انسانها برداشته است.
انسانها در مجموع با نزدیک به ۷۰۰۰ زبان با هم حرف میزنند ولی این زبانها به یکباره در سراسر جهان پخش نشدهاند. چرا انسانها به زبانهای بسیار زیادی صحبت میکنند و چرا زبانهای بسیاری در برخی مکانها وجود دارد در حالی که در جاهای دیگر بسیار کم است؟
در تحقیقی جدید که در Global Ecology and Biogeography منتشر شده است، این تیم برای اولین بار از فرمی از مدل تحریکی برای مطالعهی پروسههایی که الگوهای تنوع زبانی را شکل میدهند، استفاده کرده است. محققان این شیوه را در استرالیا تست کردهاند و مدل مذکور ۴۰۶ زبان را در این قاره ارزیابی نموده است؛ تعداد واقعی زبانهای بومی ۴۰۷ میباشد.
این تیم که زبانشناسان، جغرافیدانها، بومشناسان، انسانشناسان و زیستشناسان تکاملی را شامل میشود، در ایالات متحده، برزیل، آلمان، کانادا و سوئد مستقر هستند. آنها شکلی از مدلسازی را مطابقت دادهاند که برای اولین بار توسط بومشناسان برای مطالعهی پروسههای دخیل در تنوع گونهها به وجود آمد. محققان با یک صفحهی مشبک کار را روی نقشهی خالی شروع کردند. مدل رایانهای جمعیتی از افراد را در یکی از سلولهای صفحه قرار داده و با استفاده از قوانینی ساده که چگونگی رشد جمعیت، گسترش آن روی نقشه و تقسیم شدن آن به دو جمعیت با زبانهای متفاوت را تعریف میکند.
تیم کار خود را با سه فرض پایهای بر اساس فرضیههای تست نشده آغاز کرد: گروهها فضاهای اشغالنشده را پر میکنند، بارش باران چگالی جمعیت را محدود میکند و گروهها با رسیدن جمعیت به محدودهای قطعی تقسیم میشوند.
Gavin :
ما خواستیم تا نشان دهیم که چگونه این روش مدلسازی میتواند برای مطالعهی جنبههای تنوع زبان مورد استفاده قرار گیرد. انتظار نداشتیم چنین مدل سادهای به خوبی عمل کند. نتایج ایدههای بهتری از پروسههایی که شاید تنوع زبان را در استرالیا شکل داده باشند، فراهم میکند و همچنین ابزار قدرتمندی را برای مطالعهی تنوع انسانها به نمایش میگذارد.
با این حال وقتی محققان آن را در استرالیا تست کردند، شواهدی قوی یافتند که میزان بارش باران و محدودیتها برای اندازهی جمعیت با هم تعداد کلیِ زبانها و الگوهای جغرافیایی تنوع زبان را در این قاره شکل دادند.
شواهد قابل اندازهگیریِ بسیار کمی دربارهی چیزی که موجب تنوع در زبانها میشود وجود دارد. تا امروز، بنا به گفتهی Gavin، کمتر از ۲۰ مقالهی منتشر شده با این موضوع وجود دارد. حتی چارلز داروین، کسی که نظریهی امروزیِ تکامل را در اواسط دههی ۱۸۰۰ گسترش داد، دربارهی عواملی و پروسههایی که الگویهای زبانی را به وجود میآورند کنجکاو بود.
“واقعاً برای من شگفتآور است که ما دربارهی چیزهایی که این الگوهای تنوع را به وجود آوردهاند و چنین در مرکز بشریت قرار میگیرند، بسیار کم میدانیم.”
یکی از چالشهای استفاده از مدل کامپیوتری این است که این مدلهای استفاده شده در استرالیا – شامل تمرکز روی بارش باران – در هر جایی کاربرد ندارد. با این حال این مدل نقطهی آغازی برای تحقیقات اضافی فراهم میآورد.
“در جاهایی که الگوهای محیطی و جنبههای سازماندهی اجتماعی مشابهی داشتند، پیشبینی ما این بود که نتایج مشابهی خواهیم داشت. این مورد شاید شامل بخشهایی از آفریقا و قسمتهایی از آمریکای شمالی باشد. با این حال در مورد همهی مناطق، نتایج یکسانی را پیشبینی نمیکنیم. چیزی که ما اکنون داریم، روشیست که میتواند برای بررسی چگونگی شکلگیری تنوع فرهنگی و زبانیِ باورنکردنی در جهان توسط فرآیندهای مختلف استفاده گردد.”