سوزش معده دردیست که در سینه احساس می‌شود، دقیقاً پشت استخوان جناغ. معمولاً با دراز کشیدن یا خم شدن درد بدتر هم می‌شود.
اگر این درد گاه و بیگاه به سراغ فرد بیاید معمول است و دلیلی برای هشدار وجود ندارد. بیشتر افراد با تغییر سبک زندگی و داروهای بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک می‌توانند آن را مدیریت کنند.
سوزش معده‌ای که متناوب بوده یا زندگی روتین شما را به هم بریزد شاید نشانه‌ی عارضه‌ای جدی‌تر باشد که نیازمند مراقبت پزشکیست.
نشانه‌ها
- درد سوزشی در سینه که معمولاً بعد از غذا خوردن یا هنگام شب خود را نشان می‌دهد.
- دردی که با دراز کشیدن یا خم شدن بدتر شود.
زمان مراجعه به پزشک
هنگام تجربه‌ی درد شدید در سینه یا فشار بلافاصله باید دنبال کمک بود، به ویژه اگر با علائم و نشانه‌های دیگری مثل درد بازو یا فک یا مشکل در تنفس ترکیب شود. درد سینه می‌تواند نشانه‌ای از حمله‌ی قلبی باشد.#
در صورت مشاهده‌ی موارد زیر یک ویزیت با پزشک ترتیب دهید:
- سوزش معده بیش از دو بار در هفته اتفاق بیافتد.
- نشانه‌ها علیرغم مصرف دارو ادامه یابد.
- مشکل در بلع وجود داشته باشد.
- حالت تهوع یا استفراغ مدام
- کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها یا مشکل در خوردن غذا
دلایل
سوزش معده زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به طرف بالا، به داخل لوله‌ای که غذا را از دهان به معده می‌برد (مری) برگردد. معمولاً با بلعیدن غذا، باند عضلانی دور ناحیه‌ی تحتانی مری (اسفنکتر تحتانی آن) شل می‌شود تا به غذا و مایعات اجازه دهد که وارد معده شوند. سپس عضلات دوباره منقبض می‌شوند.
اگر این اسفنکتر (دریچه) به صورت غیرمعمولی شل یا ضعیف شود، اسید معده می‌تواند به طرف مری برگردد (رفلاکس اسید) و موجب سوزش آن شود. برگشت اسید شاید با دراز کشیدن یا خم شدن بدتر نیز گردد.
عوامل خطرزا
برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند سوزش معده را در برخی افراد تحریک کنند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- غذاهای ادویه‌دار
- پیاز
- محصولات مرکبات
- محصولات گوجه‌فرنگی مثل کچاب
- غذاهای پرچرب یا سرخ شده
- نعناع
- شکلات
- الکل، نوشیدنی‌های گازدار، انواع قهوه یا دیگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- وعده‌های غذایی حجیم یا چرب
- اضافه وزن و حاملگی نیز می‌توانند خطر تجربه‌ی سوزش معده را افزایش دهند.
عوارض
سوزش معده‌ای که به صورت متناوب اتفاق بیافتد و با برنامه‌ی روتین زندگی تداخل ایجاد کند موجب بیماری رفلاکس معدی-مروی یا GERD خواهد شد. درمان این بیماری شاید نیازمند دارو باشد ویا حتی شاید جراحی. GERD به صورت جدی می‌تواند به مری آسیب وارد کند.
تست و تشخیص
برای تعیین اینکه سوزش معده مربوط به GERD است:
- رادیوگرافی پرتو X: برای بررسی شکل و موقعیت مری و معده
- اندوسکوپی: برای بررسی موارد غیرمعمول در مری، نمونه‌ی بافتی (بیوپسی) از مری شاید برداشته شود.
- تست‌های بررسی اسید سیار: برای تشخیص این که کی و برای چه مدتی اسید معده به مری برمی‌گردد. یک نمایشگر اسید که در مری قرار گرفته به کامپیوتر کوچکی وصل می‌شود که به مچ یا شانه‌ی شما بسته شده است.
- تست تحرک مری: برای اندازه‌گیری تحرک و فشار در مری
داروها و درمان
بسیاری از داروهای بدون نیاز به نسخه می‌توانند موجب تسکین سوزش معده شوند:
- آنتی‌اسیدها که به خنثی کردن اسید معده کمک کرده و سریعاً درد را تسکین دهند ولی نمی‌توانند برای آسیب مری کاری بکنند.
- آنتاگونیست‌های گیرنده‌ی H-2 که اسید معده را کاهش می‌دهند. این داروها مثل آنتی‌اسیدها سریع کار نمی‌کنند ولی شاید اثر آن‌ها طولانی‌تر باشد.
- مهارکننده‌های پمپ پروتونی، مثل لانسوپرازول و امپرازول نیز می‌توانند اسید معده را کاهش دهند.
اگر این داروها کارگر نباشند و یا به آن‌ها عادت شود، بایستی به پزشک مراجعه کرد؛ شاید نیازمند داروهای نسخه‌دار باشید.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
- باقی ماندن در وزن سالم: وزن اضافی بر روی شکم فشار وارد می‌کند و موجب برگشت اسید معده می‌شود.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ اجتناب کنید: این مورد نیز به شکم و بخش تحتانی مری فشار وارد می‌کند.
- از مصرف غذاهایی که سوزش معده را تحریک می‌کنند اجتناب نمایید.
- از دراز کشیدن پس از وعده‌ی غذایی بپرهیزید. حداقل ۳ ساعت صبر کنید.
- از وعده‌های غذایی دیروقت بپرهیزید.
- اگر به طور منظم هنگام شب یا در تلاش برای خواب سوزش معده را تجربه می‌کنید، سرتان را در تخت‌خواب بالاتر قرار دهید. اگر امکان‌پذیر نیست، چیزی زیر تشک خود بگذارید تا بالا تنه‌تان بالاتر بیاید. بالا آوردن سر با بالش اضافی معمولاً اثری ندارد.
- از سیگار کشیدن بپرهیزید: این کار از کارایی اسفنکتر مری شما می‌کاهد.
- اضطراب و استرس می‌توانند باعث این عارضه شوند. هر کاری که در جهت کاهش استرس انجام شود برای تسکین سوزش معده نیز مفید است. بوی خوش عطرها، راه رفتن و دوچرخه‌سواری، هیپنوتیز، موسیقی و ماساژ از این جمله هستند.
