سرطان ریه اصلی‌ترین عامل مرگ ناشی از سرطان در جهان است؛ تا حدی که آمار منتشر شده توسط انجمن سرطان آمریکا در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که در این کشور در هر۳۰ ثانیه، یک نفر بر اثر سرطان ریه جان خود را از دست می‌دهد. سرطان ریه حدود ۱۴درصد از تمام موارد ابتلا به سرطان را به خود اختصاص می‌دهد و به‌طور کلی شانس زنده ماندن، با توجه به مرحله و درجه‌ای که بیماری تشخیص داده می‌شود، کمتر از ۳۰درصد است. بنابراین، پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه بسیار مهم است.
سیگار کشیدن و استعمال دخانیات تا چه اندازه بر ابتلا به سرطان ریه تاثر گذارند؟
سیگار بزرگ‌ترین عامل “مرگ در اثر بیماریِ” قابل کنترل است. هم‌چنین، سیگار کشیدن اصلی‌ترین عامل ابتلا به سرطان ریه، هم برای کسانی که سیگار می‌کشند و هم برای کسانی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند (دود دستِ دوم)، می‌باشد. هنگامی که دود سیگار را در هنگام دم به ریۀ خود وارد می‌کنید، مواد کارسینوژن (سرطان‌زا) بافت ریه را موردِ تغییرِ آنی می‌دهند. در ابتدا، بدن قادر به اصلاح این تغییرات است اما با ادامه‌یافتن این روند، آسیب‌های سلولی منجر به تغییر ساختار و عملکرد غیرطبیعی سلول‌های پوشاننده می‌شوند. محققان جامعۀ سرطان آمریکا با بررسی میزان مرگ بیماران سرطانی (تمام انواع سرطان، نه فقط سرطان ریه) در جامعۀ آمریکایی‌های بالای ۳۵ سال، به این نتیجه رسیدند که سیگار در ۲۹ درصد مرگ‌ها دخالت مستقیم دارد!
با این حساب، آیا استفاده از سیگارهای الکترونیک از خطر ابتلا به سرطان ریه و سایر انواع سرطان‌ها می‌کاهد؟
داده‌های کمی در زمینۀ تاثیر مستقیم سیگارهای الکترونیکی بر سلامت در دسترس است، اما تحقیقات حاکی از آسیب‌زایی سیگارهای الکترونیکی به بافت ریه، درنتیجۀ اثر رادیکال‌های آزاد موجود در بخار آن‌هاست.هم‌چنین، سطح ماکروفاژ‌های ریه افرادی که سیگار الکترونیکی می کشند، بیشتر از حد نرمال است. ( ماکروفاژ نوعی گلبول سفید تغییریافته است که وظیفۀ اصلی حذف سلول‌های آسیب‌دیده و مرده را برعهده دارد.)
مهم‌ترین علائم ابتلا به سرطان ریه جه مواردی هستند؟
شاید اولین نشانه، سرفه باشد؛ سرفه‌های خونی یا سرفه‌هایی که علی‌رغم گذشت مدت زمان زیاد، بهبودی خاصی در آن‌ها دیده نمی‌شود. در کنار سایر علائم شایع در سرطان‌ها، کوتاهی نفس و درد در قفسۀ سینه را نیز می‌توان از علائم شایع در سرطان ریه دانست. هم‌چنین، خشکی و خشونت صدا و صدای خِس‌خِس در هنگام نفس کشیدن هم از مهم‌ترین علائم این سرطان هستند.
برای پیشگیری از ابتلا به سرطان ریه، از چه عواملی باید دوری کرد؟
ریسک‌فکتورهای اصلی سرطان ریه را می‌توان در سه دستۀ عمده بررسی کرد:
- سیگار و دخانیات: اگر تا به‌حال سیگار نکشیده‌اید، هرگز سمتش نروید! ترک سیگار، در هر سن و در هر مرحله‌ای، تاثیر به‌سزایی در کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه دارد. هم‌چنین شخصی که در معرض دود دست‌دوم قرار می‌گیرد، با وجود این‌که شخصاً سیگاری نسیت، اما کاملاً در معرض آسیب‌های ناشی از سیگار قرار دارد. آگاهی نوجوانان از مضرات سیگار می‌تواند در غلبۀ آن‌ها بر فشار هم‌سالان بسیار موثر باشد.
- گاز رادون: در طبیعت از شکسته‌شدن اورانیوم در سیالات، سنگ و آب ایجاد می‌شود و درنهایت درمعرض تنفس قرار می‌گیرد. سطح خطرناک رادون می‌تواند حتی در خانه‌ها دیده‌شود. تست‌های سنجش میزان رادون محیط به‌راحتی قابل دسترسی و تهیه هستند.
- مواد کارسینوم (موادی که سرطان‌زا شناخته می‌شوند): از جمله آزبست (پنبۀ نسوز)، آرسنیک، کروم و نیکل. لازم به ذکر است که اثر منفی این ترکیبات در افراد سیگاری بیشتر است.
چه روش‌های تشخیصی و درمانی برای سرطان ریه وجود دارند؟
بررسی تصویر رادیوگرافی، بررسی خلط حاصل از سرفه‌های فرد و نمونه‌برداری بافتی (بیوپسی) از مهم‌ترین زوش‌های تشخیص قطعی این سرطان، و جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و دارودرمانی هدفمند از مهم‌ترین روش‌های درمانی این سرطان هستند.
