اخیرا اخباری مبنی بر اینکه محققان قصد دارند کیمراهای انسان-حیوان خلق کنند جنجال بزرگی به پا کرده است. این موضوع شاید شما را به یاد آزمایشهای فرانکشنشتاین بیندازد؛ اما کیمراها همواره ساختهی دست بشر نیستند و مثالهایی از کیمراها در بین انسان ها مشاهده شده است.
کیمرا در واقع یک موجود زنده است که از سلول های دو یا چند ارگانیسم جداگانه تشکیل شده است؛ به این صورت که دارای دو مجموعه کدهای DNA میباشد.
یکی از راههایی که کیمراها به صورت طبیعی در انسانها ایجاد میشوند به این صورت است که یک جنین، جنین دو قلوی خود را جذب کند. این حالت در مورد دوقلوهای ناهمسان رخ میدهد. به این حالت که در صورت مرگ یک جنین در دورهی بارداری ممکن است برخی سلول های آن توسط جنین دیگر جذب شود. دراین صورت جنین باقیمانده دارای دو مجموعه سلول خواهد بود. این افراد اغلب از کیمرا بودن خود اطلاعی ندارند. برای مثال در سال ۲۰۰۲ رسانه ها، اخباری را در مورد زنی به نام کارن کیگان منتشر کردند. کارن نیازمند پیوند کلیه بود؛ بدین منظور تحت آزمایش های ژنتیک قرار گرفت تا مشخص شود کدامیک از اعضای خانواده ی او برای پیوند عضو مناسب تر است. اما در خلال این آزمایش ها مشخص شد که کارن از لحاظ ژنتیکی نمی تواند مادر فرزندان خود باشد!
این معما با مشخص شدن این که کارن یک کیمراست و دارای دو مجموعه سلول است که سلول های خونیاش با دیگر سلولهای بافتیاش متفاوت است حل شد.
یک فرد در صورتی که تحت پیوند مغز استخوان قرار گیرد نیز میتواند کیمرا باشد. در جریان این پیوند ها که میتواند در راستای درمان بیماریهایی چون لوسمی باشد سلولهای مغز استخوان فرد گیرنده نابود شده و با سلولهای مغز استخوان فرد دیگری جایگزین میشود مغز استخوان دارای سلولهای بنیادی است که که به گلبولهای قرمز تمایز می یابند؛ این بدین معناست که فرد گیرنده در ادامهی حیات خود دارای سلولهای خونی است که از لحاظ ژنتیکی کاملا یکسان با سلول های فرد اهدا کننده می باشد.
در برخی موارد DNA همه ی سلول های خونی در فرد دریافت کننده مغز استخوان با DNA فرد اهدا کننده مطابقت می کند اما در برخی موارد دریافتکننده دارای ترکیبی ازسلول هایی با DNA مشابه فرد اهدا کننده و سلول هایی با DNA مشابه دیگر سلول های سوماتیک خود است. انتقال خون نیز به طور موقت باعث حضور سلولهایی با DNA متفاوت در بدن فرد میشود اما این اثر در مورد پیوند مغز استخوان دائمی است.
حالتی که در آن تعداد اندکی از سلولهای فرد از شخص دیگری میباشد شایعتر است و microchimerism نامیده می شود. این حالت میتواند در زنان باردار در اثر مهاجرت برخی از سلول های جنین به داخل خون مادر و به دنبال آن به ارگانهای مختلف رخ دهد.
مطالعهای که در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت حاکی از این بود که این اتفاق در تمام زنان باردار حداقل به صورت موقت رخ میدهد. محققان نمونههای بافتی از کلیهها، کبد، طحال، ششها، قلب و مغز ۲۶ زن که در خلال بارداری یا یک ماه آخر بارداری مرده بودند بررسی کردند. محققان سلولهای جنینی را در تمام ارگانهای فوق الذکر شناسایی کردند. مبنای تشخیص وجود کروموزوم Y که فقط در جنس مذکر یافت میشود در سلولها بود. (زنان بررسی شده نوزاد پسر داشتند.) در بعضی موارد سلول های جنینی برای سال ها در بدن مادر میمانند. در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ صورت گرفت محققان مغز ۵۹ زن بین ۳۲ تا ۱۰۱ سال را پس از مرگ آنها بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که ۶۳% از این زنان اثری از DNA مذکر باقیمانده از سلول های جنینی در مغز خود نشان میدهند. پیرترین زنی که دارای سلولهای جنینی در مغز خود بود ۹۴ سال داشت، که این موضوع حکایت از آن داشت که سلولهای جنینی گاه در کل دوران حیات در بدن مادر باقی میمانند.
منبع: LiveScience