فرضیۀ مغز اجتماعی به چالش کشیده می‌شود!

دکتر جیمز هایم^۳، استادیار گروه انسان‌شناسی دانشگاه نیویورک، توضیح می‌دهد:

آیا بنا بر اعتقاد عده‌ای، علت بزرگی ابعاد مغز انسان و سایر پریمات‌ها، در فشار‌های اجتماعی و نیاز به تفکر در رابطه با روابط اجتماعی نهفته است؟ این دیدگاه تا کنون غالب بوده است، ولی نتایج مطالعات ما چیز دیگری را نشان می‌دهد؛ در حقیقت مطالعۀ ما تاکید بیشتری روی سایر عوامل دارد، از جمله رژیم غذایی.

دکتر الکس دِکیسین^۴، دوباره از گروه انسان‌شناسی دانشگاه نیویورک، در تکمیل صحبت‌های بالا اضافه می‌کند:

به نظر می‌رسد که استراتژی‌های پیچیدۀ غذایابی، ساختارهای اجتماعی، و توانایی‌های شناختاری – طی تاریخچۀ تکاملی پریمات‌ها – با هم‌دیگر تکامل یافته باشند. با این حال اگر پرسیده شود که کدام عامل – اجتماعی بودن یا رژیم غذایی – غلبۀ بیش‌تری در تعیین اندازۀ مغز پریمات‌ها دارد؛ در آن صورت طبق نتایج مطالعۀ ما، رژیم غذایی فاکتور مهم‌تری خواهد بود.

همان‌طور که اشاره کردیم فرضیۀ مغز اجتماعی، پیچیدگی‌های اجتماعی را عامل جلورانندۀ پیچیدگی‌های شناختاری معرفی کرده است. با این که تعدادی از مطالعات پیشین، روابط مستقیمی را بین اندازۀ مغز و اندازۀ گروه شناسایی کرده بودند؛ آن دسته از مطالعاتی که بر روی تأثیرات سیستم‌های مختلف اجتماعی و جفت‌یابی انجام شده بودند، نتوانستند شواهد محکمی در حمایت از فرضیۀ فوق ارائه نمایند.

دکتر هایم و همکارانش در این مطالعۀ جدید، بیش از ۱۴۰ گونه پریمات را بررسی کرده (که بیش از ۳ برابر تعداد گونه‌های بررسی شده در مطالعات قبلی است) و فیلوژنی^۵ یا درخت‌های تکاملی^۶ به‌روزتری را در نتیجه‌گیری‌های خود لحاظ نمودند. پژوهشگران هم‌چنین تأثیر نوع غذای مصرفی را نیز برای تمامی گونه‌ها در نظر گرفتند. گونه‌های بررسی شده از این نظر به چندین دسته تقسیم می‌شوند:

• Folivores یا گیاه‌خواران
• Frugivores یا میوه‌خواران
• Frugivores/Flivores که ترکیبی از دو حالت بالا است
• و Omnivores یا همه‌چیزخواران، که پروتئین‌های حیوانی نیز به رژیم غذایی‌شان اضافه می‌شود.

فاکتور دیگری موسوم به گروه‌گرایی^۷ نیز از چند منظر در مطالعه لحاظ گردید:

• اندازۀ گروه
• سیستم اجتماعی
• سیستم همسریابی

محققان در نهایت نتیجه‌گیری نمودند که رژیم غذایی نقش پررنگ‌تری را در تعیین اندازۀ مغز ایفا می‌کنند. جالب است بدانید که میوه و یا میوه/گیاه‌خواران عموماً مغز بزرگ‌تری نسبت به گیاه‌خواران صرف دارند. مغز همه‌چیزخواران نیز نسبت به گیاه‌خواران بزرگ‌تر است؛ اما اختلاف اندازه بین میوه‌خواران و گیاه‌خواران بارزتر است.

^پیوست

^{۱. Social Brain Hypothesis
۲. Primates
۳. James Higham
۴. Alex DeCasien
۵. Phylogeny
۶. Evolutionary Tree
۷. Sociality}