تحقیقات اخیر دانشمندان منجر به کشف سلول‌هایی خاص در مغز انسان شده است. این سلول‌ها موجب درک موقعیت مکانی حیوانات می‌گردند. با ما همراه باشید.
یاخته‌های کشف شده در واقع نورون‌هایی تحت عنوان «grid cells» هستند و علت نام‌گذاری آن‌ها فعال‌شدن این نوع از سلول حین آزمایشِ داوطلبان، در محیطی مجازی بوده است. grid cellsها عملکردی مشابه GPS داشته و قابلیت ثبت حافظه را نیز دارا می‌باشند.
دکتر Joshua Jacobs پژوهشگر این پروژه اظهار داشت:
Grid cellsها قابلیت اعلام موقعیت مکانی افراد در محیط را دارند. این سلول‌ها در سایر حیوانات نیز عملکردی کم و بیش مشابه داشته و توانایی پیش‌بینی حرکات را نیز دارا می‌باشند.
در اواخر دهه ۷۰ میلادی، دانشمندان با کشف نورون‌هایی خاص در هیپوکامپوس مغز (مرکز حافظه) که در زمان قرارگیری موش در نواحیِ خاص مکانی فعال می‌شد، اولین گونه از سلول‌های مکان‌یاب را مورد بررسی قرار دادند. این سلول‌ها تحت عنوان place cells شناخته شده و وجود انواعی از آن در مغز انسان نیز به اثبات رسیده است.
در سال ۲۰۰۵، محققین موفق به کشف Grid cellها در موش، خفاش و میمون شدند. این سلول‌ها اطلاعات ورودی را برای Place cellها تأمین می‌کنند. بررسی‌های بعدی به وسیله MRI نشانه‌هایی مبنی بر وجود این گروه از سلول‌ها در مغز انسان نیز داشته است. با این حال پژوهش اخیر صورت گرفته به دنبال اثبات این موضوع بوده‌است.
دکتر ژاکوب و همکارانشان، به منظور درمان بیماری اپی‌لپسی مقاوم به دارو، الکترود‌هایی را برای یافتن محل دقیق عارضه در سر بیماری قرار داده و بطور همزمان به بررسی Grid cellها پرداختند.
در این پژوهش، بیماران به انجام بازی رایانه‌ای (در قالب واقعیت مجازی) در محیطی خارج پرداختند. در حین آزمایش از آن‌ها خواسته شد تا مکان اشیایی خاص، بطور مثال دوچرخه و شیشه آب، در نقشه بازی را پیدا کنند. سپس اشیا ناپدید شده و پس از مدتی بیماران می‌بایستی خود را به مکان قبلی آن اشیا برسانند.
در حین انجام آزمایش پژوهشگران فعالیت شدید ناحیه‌ی خاصی از مغز به‌نام entorhinal cortex، که در حافظه نقش داشته و تحت تأثیر بیماری آلزایمر نیز قرار می‌گیرد، را مشاهده کردند. در بررسی انجام شده سلول‌های این ناحیه با الگویی مثلثی شکل فعال شده و با ایجاد سیستمی تعاونی موجب ثبت حرکات شخص می‌شدند.
این یافته‌ها سبب ایجاد درک بهتری از فرآیند مکان‌یابی در انسان‌ها می‌گردد. برخی نشانه‌ها حاکی از آنند که این نوع از سلول‌ها به سبب پشتیبانی از مکان‌یابی حیوانات ابتدایی در طی تکامل ایجاد شده‌اند. اما در انسان‌ها سلول‌هایی با همین ساختار در فرآیند حافظه نیز شرکت می‌کنند.
نتایج به دست آمده می‌تواند کمک شایانی به درک علل بیماری‌های مرتبط با موقعیت‌های فضایی بکند. بطور مثال بیماران مبتلا به آلزایمر، اغلب با مشکلات عدم درک فضایی مواجه هستند. در نتیجه درمان‌هایی با هدف بهبود عملکرد Grid Cellها ممکن است مفید واقع شود.
