هر کسی درد شکمی را در زمان‌های مختلف تجربه می‌کند. شاید کلمات دیگری نیز برای درد در این ناحیه به کار برده شود؛ مثل درد معده و درد احشایی. درد شکمی می‌تواند شدید یا ملایم، ممتد یا منقطع و حاد یا مزمن باشد. اگر درد به حدی باشد که توان حرکت از فرد بدون ایجاد دردی اضافی سلب شود یا نشستن راحت در یک موقعیتی راحت نیز ممکن نگردد، باید آن را با پزشک در میان گذاشت.
اگر درد با نشانه‌های آزارهنده‌ی زیر همراه شود باید به متخصص مراجعه کرد:
- درد شدید
- تب
- مدفوع خونی
- حالت تهوع و استفراغ همیشگی
- کاهش وزن
- زرد شدن پوست
- تورم در ناحیه‌ی شکم
دلایل
درد شکمی به صورت بالقوه دلایل بسیاری دارد. شایع‌ترین آن‌ها (دردهای ناشی از گاز روده، سوءهاضمه یا کشیدگی عضله) معمولاً جدی نیستند. عوارض دیگر شاید به توجهات فوری پزشکی نیاز داشته باشند. با اینکه مکان و الگوی درد می‌تواند سرنخ‌های مهمی فراهم آورد، خط سیر زمانی درد به صورتی ویژه برای تعیین علت مهم می‌باشد.
درد شکمی حاد اغلب در کمتر از چند ساعت تا چند روز به وجود آمده و رفع می‌شود. درد مزمن شاید متناوب و قسمتی باشد؛ به این معنی که درد در رفتوآمد است. این نوع از درد احتمالاً برای هفته‌ها تا ماه‌ها و حتی سال‌ها باقی بماند. برخی عوارض موحب دردهای پیشرونده‌ای می‌شوند که در طول زمان به صورت مداوم بدتر خواهند شد.
حاد
عوارض مختلفی که موجب درد شکمی حاد می‌شوند معمولاً با دیگر نشانه‌ها همراه بوده و طی چند ساعت تا چند روز رشد می‌یابند. دلایل می‌تواند از عوارض ناچیزی که نیازی به درمان ندارند تا آن‌هایی که نیازمند کمک‌های پزشکی ضروری هستند، فرق کند:
- آنوریسم آئورت شکمی
- آپاندیسیت (التهاب آپاندیس)
- التهاب مجرای صفراوی
- کُله‌سیستیت (التهاب کیسه‌ی صفرا)
- سیستیت (التهاب مثانه)
- کتواسیدوز دیابتی (سطوح بالای کتون‌ها در خون)
- دایورتیکولیتیس
- دئودنیت (التهاب در بخش ابتدائی روده‌ی باریک)
- حاملگی نابجا
- گیرافتادگی مدفوع (مدفوع سخت‌شده که نمی‌تواند دفع شود.)
- حمله‌ی قلبی
- آسیب
- دخول بخشی از روده در بخشی دیگر (در کودکان)
- عفونت کلیوی
- سنگ‌های کلیوی
- آبسه‌ی کبدی (ورم چرکی در کبد)
- ایسکمی مزانتریک (کاهش جریان خون به روده‌ها)
- لیمفادنیتیس مزانتریک (غدد لنفی متورم در چین‌های غشا که ارگان‌های شکمی را در جای خود نگه دارد.)
- ترومبوزیس مزانتریک (لخته‌ی خون در وریدی که خون را از روده‌ی دور می‌کند).
- پانکراتیت (التهاب در پانکراس)
- پریکاردیت (التهاب بافت اطراف قلب)
- پریتونیت (عفونت در آستر روده)
- پلوریسی (التهاب در پرده‌های جنب اطراف ریه‌ها)
- نومونیا (سینه‌پهلو)
- زوال جریان خون به ریه‌ها
- پارگی طحال
- سالپنژیت (التهاب در لوله‌های فالوپ)
- عفونت در طحال
- آبسه‌ی طحال
- کولون پاره‌شده
- عفونت مجرای ادراری
- آنفولانزای معده‌ای یا گاستروانتریت ویروسی
مزمن (متناوب یا قسمتی)
تعیین مشکل در دردهای مزمن شکمی اغلب سخت است. نشانه‌ها ممکن است ملایم یا شدید بوده و در رفتوآمد باشند ولی ضرورتاً در طول زمان بدتر نمی‌شوند. عوارضی که ممکن است چنین دردهایی را به وجود آورند عبارتند از:
- آنژین (کاهش جریان خون قلبی)
- بیماری سیلیاک
- اندومتریوزیس
- سنگ کیسه‌ی صفرا
- گاستریتیت (التهاب در مخاط معده)
- بیماری رفلاکس معده‌ای_مروی
- فتق اینگوئینال
- بزرگ‌شدن طحال
- درد مرتبط با تخمک‌گذاری (Mittelschmerz)
- درد معده به غیر از زخم در آن
- آنمی وابسته به سلول‌های داسی‌شکل
- بیماری التهابی لگنی (عفونت در دستگاه تناسلی زنانه)
- کیست‌های تخمدان
- زخم معده
- سفت‌شدن یا کشیدگی ماهیچه‌ی شکمی
- ورم زخمی مخاط روده‌ی بزرگ
پیشرونده
درد شکمی که با گذشت زمان به صورت مداوم بدتر گردد، اغلب با رشد دیگر نشانه‌ها، جدی در نظر گرفته می‌شود. دلایل:
- سرطان
- بیماری کرون
- بزرگ‌شدگی طحال
- سرطان کیسه‌ی صفرا
- هپاتیت (التهاب کبد)
- سرطان کلیه
- مسمومیت با سرب
- سرطان کبد
- لنفومای غیرهاجکینی
- سرطان پانکراس
- سرطان معده
- آبسه‌ی تخمدان و لوله‌ی فالوپ
- اورمی (ساخت مواد زائد در خون)
