فرآیند تشخیص پُشت در شامپانزه مشابه فرآیند تشخیص چهره در انسان است.
انسان در تشخیص و تمییز چهره‌های متفاوت عملکرد خارق‌العاده‌ای دارد. مغز ما به قدری برای این کار تکامل پیدا کرده است که تمایل داریم از هر تمثالی یک چهره در ذهن‌مان بسازیم؛ مانند تصویر عیسی مسیح بر روی نان تست! ولی اگر همین چهره را وارونه کنیم، مغز به کمی زمان بیشتر نیاز خواهد داشت تا تشخیص دهد، بله، این یک چهره است! (دقت کنید تشخیص چهره‌بودن، نه تشخیص صاحب چهره).
این اختلاف زمان/دقت در تشخیص چهره در دو حالت متفاوت، تحت عنوان “اثر وارونگی” (Inversion Effect) شناخته می‌شود. (صورت دقیق‌تر آن Facial Inversion Effect یا اثر وارونگی چهره است). نتایج یک مطالعۀ جدید نشان می‌دهد این اثر در شامپانزه‌ها نیز وجود دارد؛ با این تفاوت که برای “باسن” صادق است!
در سال ۲۰۰۸، فرانس دو وال (Frans de Waal) و جنیفر پکورنی (Jennifer Pokorny) از طریق آزمایشی (که برنده جایزه نوبل نیز شد) نشان دادند که شامپانزه‌ها یک‌دیگر را از پشت تشخیص می‌دهند. در ادامه نیز مشخص شد که پشت شامپانزه‌ها در بردارندۀ اطلاعات بسیار مهمی مانند جنسیت و هم‌چنین وضعیت تخمک‌گذاری (در ماده‌ها) است. هر دو جنس توجه وافری به این سیگنال‌ها نشان می‌دهند چرا که نقش مهمی در جفت‌گیری و رقابت دارد.
با توجه به این مطلب که شامپانزه‌ها از هر دو ناحیۀ صورت و پشت برای شناسایی افراد دیگر بهره می‌برند؛ دانشمندان بر آن شدند که وجود اثر وارونگی در شامپانزه‌ها را نیز مورد بررسی قرار دهند و در ادامه با انسان مقایسه نمایند.
جهت آزمایش این فرضیه، محققان گروهی ۱۰۰ نفره از دانشجویان را آماده کرده و از ایشان خواستند در یک بازی تطابقی (Matching) شرکت نمایند. در این بازی برای هر یک از دانشجویان تصاویری از صورت، باسن و یا پای انسان/شامپانزه نشان داده می‌شد. در ادامه دو تصویر از یک اندام خاص (و از یک گونۀ خاص) به نمایش در می‌آمد و شرکت‌کنندگان باید تصویر منطبق با تصویر اولیه را از بین این دو گزینه انتخاب می‌نمودند. بعضی از این تصاویر در موقعیت صحیح قرار داشته و تعدادی نیز وارونه شده بودند. پژوهشگران این بازی (آزمایش) را با تصاویر سیاه‌و‌سفید و نیز تکرار کردند و سپس کل این آزمایش را روی گروهی ۵ نفره از شامپانزه‌های (متشکل از ۴ ماده و یک نر) “انستیتو تحقیقات بر روی پریمات‌ها” (Primate Research Institute) انجام دادند.
انسان‌ها اثر وارونگی را برای صورت به نمایش گذاشتند؛ ولی این اثر در شامپانزه‌ها هم برای ناحیۀ پشت و هم برای صورت (البته شواهد زیادی برای صورت جمع‌آوری نشد) مشاهده شد.
شاید این قضیه چندان هم عجیب به نظر نرسد. ولی برای ما انسان‌ها باسن نه تنها هیچ‌گونه اطلاعلاتی در رابطه با چرخۀ قاعدگی به نمایش نمی‌گذارد؛ بلکه معمولاً تمام وقت نیز زیر پوشش لباس قرار دارد.
