داستانها و حکایتهای زیادی وجود دارد که زنان سالخورده دربارهی علت بیماریها نقل میکنند؛ برای مثال از افسانههایی دربارهی دلیل سرماخوردگی! ولی تحقیق پیش رو که ظاهری شبیه این داستانها دارد برخلاف آنها مستند است. مطالعات روی موشها نشان داده ساعتی از روز که عفونت وارد بدن میشود میتواند نقشی در چگونگی ابتلا به بیماری بازی کند.
محققان متوجه شدند ویروسی مشخص در موشها که صبح آنها را آلوده کرده است در درون سلولها بیشتر از آنهایی همانندسازی میکند که دیگر اوقات روز وارد بدن شدهاند! (ویروسها پس از همانندسازی درون سلولهای بدن، پخش میشوند).
بر اساس تحقیقی که در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شد، تفاوت میتواند به علت ریتم شبانهروزی موشها یا ساعت زیستیشان باشد. علاوه بر تأثیر زمانی که ما میخوابیم و بیدار میشویم، ریتم شبانهروزی به تنظیم برخی از جنبههای سیستم ایمنی نیز کمک میکند. البته چون تحقیق روی موشها صورت پذیرفته نمیتوان آن را به انسانها تعمیم داد.
در واقع، سیستم ایمنی وقتی که بدن وارد فاز استراحت در ریتم شبانهروزی میشود خود را ترمیم میکند و بهترین وقت برای حمله به آن زمانی میباشد که وارد فاز فعالیت شده است. در این آزمایش، محققان موشهای نرمال را با ویروس هرپس آلوده کرده و سپس همانندسازی آن در سلولهای جانوران اندازهگیری نمودند. موشها در برنامهای ۲۴ ساعته بودند با ۱۲ ساعت نور روز و ۱۲ ساعت تاریکی.
آنها دریافتند که همانندسازیِ ویروسهایی که هنگام طلوع خورشید موشها را آلوده کرده بودند ۱۰ برابر بیشتر از آنهایی است که ده ساعت پس از آن به بدن موشها راه پیدا کردهاند. (در موشها که زندگی شبانه دارند، طلوع خورشید زمانی است که آنها فاز استراحتشان را آغاز میکنند). ده ساعت پس از شروع روز شروع فاز فعالیت آنها محسوب میشود.
با تکرار آزمایشها در موشهایی که با مهندسی ژنتیک ژن مرتبط با ریتم شبانهروزی خود را از دست داده بودند، همانندسازی ویروسها ارتباطی به زمان آلوده کردن موشها نشان نداد.
محققان همچنین آزمایشی را با سلولهای کشت دادهی موش ترتیب دادند. علاوه بر مشاهدهی بهتر همانندسازی ویروسی در سلولهای فاقد ژن ریتم شبانهروزی، محققان دریافتند که ویروس هرپس میتواند مکانیسم ساعت زیستی سلولها را تغییر دهد و سلولها را نسبت به عفونت آسیبپذیرتر نماید. مطالعهای قبلی نیز نشان داده بود که دیگر انواع پاتوژنها، مثل انگل مالاریا چرخهی همانندسازی خود را با ساعت بیولوژیکی بدن هماهنگ میکند.
Akhilesh Reddy، دانشمند علوم اعصاب در دانشگاه کمبریج انگلستان:
زمانی از روز که عفونت آغاز میشود میتواند تأثیر مهمی روی چگونگی استعداد ما برای ابتلا به بیماری یا همانندسازی ویروسها داشته باشد و این به آن معنی است که آلودگی در زمان نادرست از روز میتواند موجب عفونت حادتر شود.
اضافه بر موارد نامبرده شده، یافتهها شاید به توضیح این که چرا برخی از افراد، مثل کارگرهای شیفت به صورتی ویژه نسبت به عفونتها مستعدترند، کمک کند.