افراد دارای اختلال وسواس فکری-عملی۱ ممکن است با دیدن انجام گرفتن کارهای ضروریشان توسط افراد دیگر کمی آرام بگیرند. با پیشرفت تکنولوژی می‌توان برنامه‌ای برای این افراد طراحی نمود که وسواس به شستن مداوم دست‌هایشان نداشته باشند.
هنگامی که فردی را در حال انجام کاری می‌بینید، قسمت مربوط به آن کار در مغز شما فعال می‌شود انگار که شما درحال انجام آن کار هستید. این سیستم به سیستم آینه‌ای مشهور است که به ما کمک می‌کند کارها و احساسات دیگران را درک کنیم.
بلاند جلال۲ و همکارانش آزمایشی را انجام دادند تا ببینند آیا این سیستم آینه‌ای برای افراد دچار به OCD نیز مفید است یا خیر. او برای این آزمایش ۱۰ نفر بیمار را زیر نظر گرفت. این ۱۰ نفر بیمارانی بودند که با کوچک‌ترین تماس اشیا، اقدام به شستن دست‌های خود می‌کردند.
در ابتدای آزمایش، جلال و همکارش موارد غیر واقعی از چیزهای نفرت‌انگیز مانند: مدفوع، لگن بیمارستان و بخیه‌های معلق در خون را به داوطلبان نشان دادند. داوطلبان از غیر واقعی بودن این موارد خبری نداشتند. در شرایط مختلف از بیماران خواسته شد که با دستکش به مدت ۱۵ ثانیه به موارد ذکر شده دست زده و احساس خود را قبل از اجازه برای شستن دست‌هایشان، نسبت به آن بیان کنند. یکی دیگر از شرایط، بیان کردن احساس آرامش خود نسبت به انجام این کار توسط محققان بود. همه‌ی این ۱۰ نفر احساس بدی نسبت به مشاهده کردن محققان در حین تماس با اشیا پیدا کردند اما هنگامی که محققان اقدام به شستن دست‌های خود کردند، بیماران احساس آرامش عجیبی یافتند؛ حتی اگر دست‌های خودشان هنوز آلوده می‌بود. در بعضی مواقع بیماران به محققان چگونگی شستن دست‌هایشان را گوش‌زد می‌کردند مثلا به آن‌ها می‌گفتند که سمت دیگر دست‌شان را نیز بشویند و یا آب بیشتری لای انگشتان خود بریزند.
جلال معتقد است که نتایج بدست آمده، مقدماتی هستند و نیاز به تفسیر داشته و همین طور باید در جمعیت بزرگ‌تری نیز مورد آزمایش قرار گیرد؛ اما در صورتی که نتایج به اثبات برسند، می‌توان برای این بیماران راه درمانی تازه پیدا کرد که آن را ” قرار گرفتن در معرض ” نامید. او همچنین قرار دادن ویدیو‌های شستن دست توسط افراد دیگر را در برنامه‌ای جداگانه برای بیماران پیشنهاد داد. راه حل ” قرار گرفتن در معرض” در کلینیک همراه با پزشک انجام می‌گیرد که با توجه به در دسترس نبودن همیشگی آن، راه حل دوم یا همان برنامه‌ی شامل ویدیوها، بهتر خواهد بود. این برنامه برای بیمارانی که دارای عادت‌های مضر و آسیب رسان مانند کندن موهای خود دارند نیز مؤثر است. بدین گونه که می‌توان به وسیله‌ی این برنامه، ویدیوی کندن مو توسط خود افراد را به خودشان نشان دهیم تا طبق سیستم آینه‌ای، دیگر نتوانند به خود آسیبی برسانند.
دکتر جان آبرامویتز۳ معتقد است که این آزمایش باید روی حداقل ۵۰ نفر انجام گرفته و با دقت بررسی و کنترل شود تا بتوان درباره‌ی تاثیر آن به طور قطعی قضاوت کرد.
آبرامویتز می‌گوید:
به نظر من، این راه‌حل درمانی روی بعضی بیماران مبتلا به OCD کارساز است نه همه‌ی آن‌ها. زیرا که این بیماری یک بیماری هتروژن بوده و همه‌ی افراد به صورت یکسان نسبت به راه‌حل‌های درمانی پاسخ نمی‌دهند.
جلال نیز با آبرامویتز هم‌عقیده است بنابراین در حال حاضر در پی انجام دوسری از آزمایش‌ها در دانشگاه هاروارد و کمبریج بوده که طبق گزارش‌های بدست آمده، یکی از آن‌ها تمام شده و دارای نتایج امیدوارکننده‌ای است.
پی‌نوشت:
۱.obsessive-compulsive disorder (OCD)
۲.Baland Jalal
۳. Jon Abramowitz
