سلولهای جنسی (Germ Cells – ژرم سل) سلولهای ویژهای برای رشد جنین میباشند که در تخمدان دختران به «تخمک» تبدیل شده و در بیضهی پسران به «اسپرم» تبدیل میشود. به ندرت، در طول دوران تکامل جنین، این سلولها به نواحی دیگری از بدن رفته و توموری را تشکیل میدهند. تومور تودهای است که از تغییر سلولهای طبیعی و رشد غیرقابل کنترل آنها تشکیل میشود و میتواند سرطانی یا خوشخیم باشد. تومورِ سرطانی بدخیم است، یعنی میتواند به دیگر بخشهای بدن انتشار بیابد. تومورهای خوشخیم چنین نیستند.
انواع تومورهای سلولهای جنسی
سلولهای جنسی میتوانند به قفسهی سینه، شکم یا مغز بروند. تومورهای سلولهای جنسی که در مغز تشکیل میشوند «تومورهای سلول جنسی داخل جمجمهای» نامیده میشوند.
دو دستهبندی مختلف برای تومورهای سلولهای جنسی که در تخمدان یا بیضه شروع میشوند وجود دارد: سمینوما و غیرسمینوما. به طور کلی، تومورهای غیرسمینوما رشد و انتشار سریعتری نسبت به تومورهای سمینوما دارند، امّا تشخیص سریع و درمان برای هر دو نوع تومور اهمیّت دارد.
تومورهای ژرمسل، خارج از مغز میتوانند به دستههای گنادال و اکستراگنادال (gonadal and extragonadal) تقسیم شوند.
تومورهای ژرمسل گنادال: تومورهای ژرمسل گنادال در اندامهای جنسی کودکان، تخمدان و بیضه، شروع شده و باقی میمانند.
تومورهای ژرمسل اکستراگنادال: تومورهای ژرمسل اکستراگنادال در دستگاه تتناسلی کودکان شروع میشوند امّا به بخشهای دیگر بدن مهاجرت میکنند. سلولهای جنسی که خارج از گناد (اندام جنسی) و خارج از مغز ایجاد میشود اکستراگنادال، اکستراکرانیال نامیده میشود. عموماً این سلولها در اوایل کودکی و به طور معمول در استخوان خاجی و دنبالچه ایجاد میشوند که پایینیترین قسمتهای ستون مهرهها میباشند. تومورهای اکستراکرانیال، اکستراگنادال که در نوجوانان و افراد جوان دیده میشوند اغلب در مدیاستینوم، مرکز قفسهی سینه واقع میشوند.
علائم و نشانهها
کودکی که به تومور ژرمسل اکستراکرانیال اکستراگنادال مبتلا میباشد علائم و نشانههای زیر را تجربه میکنند؛ گاهی اوقات، کودکانی با این نوع تومورها هیچ تغییری ندارند یا عامل این عارضه ممکن است شرایط پزشکی دیگری، غیر از سرطان، باشد.
- درد در ناحیهی متأثر
- یبوست – دفع کم یا مشکل مدفوع
- احتباس ادرار – ناتوانی در دفع ادرار
- سرفه و/یا دشواری تنفس
به طور کلّی وجود تومور در یک کودک غیر شایع میباشد؛ یعنی برای پزشکان داشتن برنامهی درمانی دشوار میباشد؛ مگر اینکه بدانند چه چیزی در دیگر کودکان بسیار مؤثر بوده است. به همین دلیل است که ۶۰ درصد کودکانی که مبتلا به سرطان میباشند در کارآزماییهای بالینی درمان میشوند. کارآزماییهای بالینی مطالعات تحقیقاتی هستند که استاندارد مراقبت را با رویکردهای جدید درمانی مقایسه میکند تا روش مؤثرتر را شناسایی کند. «استاندارد مراقبت» بهترین درمان شناختهشده است.
نگاهی کلّی بر درمان
در بیشتر موارد، تیمی از پزشکان با کودک و خانوادهی او برای فراهم ساختن مراقبتهای درمانی کار میکنند که «تیم چندرشتهای» نامیده میشود.
گزینههای درمانی و توصیهها به فاکتورهای متعددی نظیر نوع و استیج تومور، عوارض جانبی احتمالی و ترجیح بیمار و سلامت کلی او بستگی دارد. مراقبتهای درمانی میتواند شامل درمانهایی برای علائم و عوارض جانبی نیز باشد که بخش مهمی از مراقب درمانی سرطان میباشد.
جراحی
هدف جراحی برداشتن تومور و بافتهای سالم احاطهکنندهی آن، مارژین، در تلاش برای پاکسازی تمامی سلولهای تومور میباشد. جراحی احتمالاً توسط انکولوژیست جراح، پزشک متخصصی که به روش جراحی سرطانها را درمان میکند، انجام شود. برخی بیماران را میتوان فقط با جراحی درمان کرد؛ پسرانی که تومور سلول جنسی بیضوی دارند و دخترانی که تومور سلول جنسی تخمدانی که به طور کامل با جراحی قابل برداشتن است.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی استفاده از داروها برای تخریب سلولهای توموری میباشد که این عمل، با توقف توانایی رشد و تقسیم سلولها انجام میشود. شیمیدرمانی توسط پزشک متخصص اطفال یا انکولوژیست تجویز میشود. انکولوژیست پزشک متخصصی است که تومورها را با دارو درمان میکند.
شیمیدرمانیِ سیستمیک از طریق جریان خون به سلولهای سرطانی سراسر بدن میرسد. راههای معمول شیمیدرمانی جاسازی تیوبی داخل وریدی در یک سیاهرگ با سرسوزن، و یا مصرف خوراکی قرص و کپسول میباشد.
رژیم شیمیدرمانی، برنامهی درمانی، از تعداد مشخصی چرخه که در طول دورهی زمانی داده میشود تشکیل شده است. یک بیمار ممکن است در یک زمان یک دارو دریافت کند و یا ترکیبی از داروها در زمان یکسان دریافت شود. بیشتر بیمارانی که به تومورسرطانی ژرمسل مبتلا هستند به شیمی درمانی نیاز دارند. داروهایی که به طور معمول تجویز میشوند شامل بلئومایسین (بلنوکسان)، سیسپلاتین (پلاتینول) و اتوپوسید (VePesid, Toposar) میباشد.
عوارض جانبی شیمیدرمانی در افراد مختلف تفاوت دارد اما خستگی، ریسک عفونت، استفراغ و حالت تهوع، ریزش مو، از دست دادن اشتها و اسهال میتوانند عوارض جانبی را تشکیل دهند. این عوارض هنگام اتمام درمان رفع میشوند.