آیا انسان بالغ به شیر نیاز ندارد؟!

آیا انسان برای بقا به شیر نیاز دارد؟ اگر جواب مثبت است پس چرا افرادی به شیر و محصولات لبنی حساسیت دارند؟

بعضی افراد نمی‌توانند شیر را هضم کنند، به این حالآت عدم تحمل لاکتوز گفته می‌شود. به نظر می‌رسد که این حالت، حالتی غیرطبیعی باشد و بیشتر افراد با خوردن شیر، پنیر یا بستنی مشکلی ندارد. ولی مطالعات عکس این قضیه را نشان داده است، بیشتر انسان‌های روی زمین به شیر حساسیت دارند و مشکلات متعددی در صورت خوردن شیر برای آن‌ها بوجود می‌آید.

مقاله مرتبط: عدم تحمل لاکتوز

لاکتوز قند اصلی موجود در شیر پستانداران است و همه نوزادان تازه متولد شده دارای ژنی هستند که مسئول تولید لاکتاز، آنزیمی که مسئول تجزیه لاکتوز است، است. زمانی که ما بچه هستیم این ژن فعالیت می‌کند، بنابراین ما می‌توانیم شیر را هضم کنیم. به عبارت دیگر در روده باریک انسان لاکتاز تولید می‌شود و در نتیجه لاکتوز به دو قند ساده‌تر به نام‌های گلوکز و گالاکتوز تبدیل می‌شود که به راحتی می‌تواند جذب جریان خون شود. ولی به دلایل نامشخصی پس از قطع کردن شیردهی به کودکان، این ژن شروع به خاموش شدن می‌کند. به حدی که بیشتر افراد بعد از ۵ سالگی دیگر لاکتاز تولید نمی‌کنند.(یا مقدار خیلی کمی تولید می‌کنند.) در صورت عدم تولید این آنزیم، این قند هضم نشده در کولون جمع می‌شود و توسط فلور طبیعی بدن در آن‌جا تخمیر می‌شود، که این اتفاق دلیل اثرات ناخوشایند این حالت است.

بعضی از افراد یکسری جهش‌های ژنی دارند که به آن‌ها این اجازه را می‌دهد که همواره این آنزیم را تولید کنند. در نتیجه بعد از گذشت مدت بیشتری از مقدار تولید این آنزیم کاسته می‌شود، یا اصلا کم نمی‌شود. نود درصد از آمریکایی‌ها ژن فعال لاکتاز دارند و به همین دلیل در آمریکا عدم تحمل لاکتوز یک حالت غیرطبیعی است ولی اگر به صورت جهانی بررسی کنیم، بیشتر از ۶۰ درصد از افراد این توانایی را از دست می‌دهند. به همین خاطر دانشمندان و محققین به افرادی که می‌توانند شیر را هضم کنند، اصطلاح مقاومت به لاکتوز را نسبت می‌دهند.

چگونگی پراکندگی

بعضی از جمعیت‌ها یا نژاد‌ها بیشتر به لاکتوز مقاوم هستند؛ برای مثال نژاد قفقازی این خصوصیت را دارند ولی آفریقایی-آمریکایی، آمریکای جنوبی و بومیان آمریکایی این خصوصیت را ندارند. شمال اروپا به خصوص اسکاندیناوی‌ها این خصوصیت را دارند ولی اسپانیایی‌ها و فرانسوی‌ها به صورت میانه این ژن را دارند. ولی ۹۹ درصد از آسیایی‌ها به لاکتوز حساس هستند.( به دلیل این که در تغذیه این افراد محصولات لبنی وجود ندارد.)

دانشمندان خیلی مطمئن نیستند که به چه دلیلی در بعضی از نژاد این ژن فعال باقی می‌ماند و یا به عبارتی جهش‌هایی در این ژن دارند. ولی فرضیه‌هایی وجود دارد مبنی بر این که در حدود ۷,۵۰۰ سال پیش به دلیل مصرف محصولات لبنی در کشور‌های اروپای میانه و قفقاز، جهش‌هایی که منجر به تحمل لاکتوز می‌شدند، نشانه برتری بودند و به مرور زمان این ژن در جمعیت این نژاد‌ها غالب شدند.

شاید مقاومت به لاکتوز، خصوصیت ضروری برای بقای بشر در جهان امروزی نباشد، ولی این توانایی زندگی را برای خیلی‌ها خوشایندتر می‌کند. پس اگر شما می‌توانید از خوردن بستی، میل‌شیک و پیتزا بدون هیچ عارضه‌ای لذت ببرید، یادتان باشد که شما خیلی خوش‌شانس هستید.

مقاله مرتبط: آلرژی غذایی یا عدم تحمل غذایی؟