مطالعهای که در ژورنال بین المللی Nature Communications منتشر شده است، نشان میدهد که ساعت بدن و طول روز بر بیماریهای خود ایمنی تاثیر میگذارند. درک نحوه تاثیرات متقابل چرخههای ۲۴ ساعته شبانه روزی و پاسخ ایمنی میتواند به کشف روشهای درمانی بیماریهای خود ایمنی کمک کند.
ریتم های شبانه روزی یا ریتمهای ۲۴ ساعته، توسط ساعت بیولوژیک بدن ما ایجاد میشوند. این ریتمها به ما امکان پیشبینی کردن چرخه ۲۴ ساعته زمین و واکنش نشان دادن به آن را فراهم میکنند. حفظ ساعت بیولوژیک بدن در وضعیت طبیعی آن، باعث حفظ سلامتی بدن انسان میشود. در مقابل، اختلالات آن به بیماریهای خود ایمنی همچون MS مرتبط میباشد. اساس مولکولی این ادعا ناشناخته است.
مقاله مرتبط: بیماری قلبی: از عوارض به هم خوردن ساعت بدن
این مطالعه جدید، که در Royal College of Surgeons Ireland انجام گرفت، نشان داده است که چگونه طول روز، شدت پاسخهای سیستم ایمنی به خود ایمنی و همچنین روند این بیماریها را کنترل میکند. محققان در این مطالعه از موشها برای بررسی این موضوع استفاده کردند. آنان نشان دادند که عامل اصلی تنظیم ریتمهای شبانه روزی، فاکتور رونویسی BMAL1 است. این عامل مسئول تشخیص زمان در روز است و در نهایت با تنظیم مسیرهای بیولوژیکی ساعت بدن، به سرکوب التهاب منجر میشود. BMAL1 و طول روز میزان تجمع و فعالیت سلولهای ایمنی مختلف را در experimental autoimmune encephalomyelitis (یا EAE) تنظیم میکنند. نبود این ژن و یا وقوع خودایمنی در نیمروز به جای نیمه شب، باعث وقوع EAE شدیدتری در موشها میشود. این بیماری معادل MS در انسانهاست.
جایزه نوبل پزشکی امسال به کشف مکانیسمهای مولکولی کنترل کننده ریتمهای شبانه روزی اختصاص یافته بود. این مطالعه نیز نشان داد سیستم ایمنی ما به گونهای برنامهریزی شده که بتواند پاسخهای مناسبی به عفونتها و تهدیدهایی که در طول ۲۴ ساعت از شبانه روز با آنها روبرو میشود، بدهد. این یافتهها میتوانند کمک فراوانی به کشف روشهای درمانی بیماریهایی شوند که سیستم ایمنی در آنها نقش دارد.
مقاله مرتبط: به بهانۀ جایزۀ نوبل امسال در پزشکی؛ ساعت بیولوژیک چگونه کار میکند؟
تحقیقات بیشتری به منظور درک نحوه تعدیل دقیق ریتمهای شبانه روزی برای افزایش کارایی سیستم ایمنی لازم است. با این حال این یافته به خوبی اهمیت زمان را، در مواقعی که با سیستم ایمنی سر و کار داریم یادآور شده است. همچنین نشان داده است که وقوع اختلالات در ساعت بدن میتواند بر بیماریهای خودایمنی تاثیر بگذارد. این اختلالات امروزه بسیار شایع هستند و در اثر سبک زندگی ۲۴/۷ و الگوهای نامنظم تغذیه و خواب رخ میدهند.