مطالعه جدیدی بر روی سلول‌های بنیادی انسانی، سلول‌های اپی‌تلیال بند ناف و تخم مرغ، وجود موادی را نشان داد که الگوی رگ‌زایی را در سیستم عصبی بیماران اسکیزوفرن تغییر می‌دهند.
اسکیزوفرنی ممکن است به تغییرات رشدی عصبی مرتبط باشد. از جمله این تغییرات، ناتوانی در ایجاد یک سیستم گردش خون مناسب است. این مطالعه با همکاری D’Or Institute، University of Chile و Federal University of Rio de Janeiro (UFRJ) صورت گرفته و در ۲۲ فوریه در ژورنال Translational Psychiatry منتشر شده است.
اسکیزوفرنی که با توهم، افکار مغشوش و هذیان شناخته می‌شود، درمان قطعی ندارد و درمان‌های موجود هم به میزان اندکی موثرند. یررسی عوامل بیماری می‌تواند منجر به کشف روش‌های درمانی جدید و نیز ابزارهای تشخیص بیماری در مراحل اولیه شود.
مقاله مرتبط: ژن مرتبط با ریسک ابتلا به اسکیزوفرنی، رشد عصبی را تنظیم می‌کند!
مطالعات پیشین بر روی نمونه‌های مغز و خون اجساد افراد مبتلا، تفاوت‌هایی را در سیستم عروقی‌شان آشکار کرده‌است. همچنین می‌دانیم که رشد متعادل مغز به ارتباطات متقابل عروق خونی و نورون‌ها بستگی کامل دارد؛ چون عروق خونی به سلول‌های مغزی اکسیژن و مواد غذایی رسانده و مواد مضر را از آن ها دور می‌کنند.
تیم محققان به بررسی توانایی سلول‌های عصبی در کمک به ساخت عروق خونی در هنگام رشد مغز پرداختند. آنان از سلول‌های پوستی سه بیمار اسکیزوفرن و سه فرد سالم، سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (iPS) تهیه کرده و به سلول‌های بنیادی عصبی تبدیل کردند. دانشمندان از neurosphereها (توده‌های سلول‌های بنیادی عصبی که به نورون ها تبدیل می‌شوند) نیز استفاده کردند.
سلول‌ها در محیط مناسبی کشت داده شده و محققان مولکول‌هایی که از آن‌ها تولید می‌شد خصوصا pro-angiogenic ها را بررسی کردند. این مولکول‌ها تولید عروق خونی جدید را باعث می‌شوند. سلول هایی که متعلق به افراد اسکیزوفرن بودند، مقادیر کمتری از این مولکول‌ها را تولید کردند. Neurosphereهای این بیماران نیز دارای نارسایی در ساخت عروق جدید، غلظت پایین VEGFA (از مهمترین فاکتورهای تنظیم رگ‌زایی) و غلظت بالای TLMP-1 (پروتئین ضدرگ‌زایی) بودند.
بررسی بیان فاکتورهای رگ‌زایی در بیماران اسکیزوفرن، با استفاده از سلول‌های بنیادی آن‌ها برای نخستین بار انجام شد و قطعا قابل تعمیم به شرایط فیزیولوژیک نیز هست. برای آزمون این فرضیه که رگ‌زایی در سلول‌های بیماران اسکیزوفرن کاهش می‌یابد، آزمایش دیگری نیز انجام شد. در این آزمایش، سلول‌های اپی‌تلیال بند ناف انسان، در معرض موادی قرار داده شدند که توسط سلول‌های عصبی در آزمایش قبلی تولید شده‌بودند. همین کار بر روی تخم مرغ نیز به عنوان یک مدل in vivo انجام گرفت.
سلول‌های اپی‌تلیال بندناف و غشای زیرین پوسته تخم مرغ توانایی بالایی در رگ‌زایی دارند و به همین دلیل بود که برای بررسی تاثیر مولکول‌های تولید شده توسط سلول‌های بنیادی عصبی بر رگ‌زایی مورد استفاده قرار گرفتند. این نتایج، نتایج قبلی را تایید کردند. پس ماده ای در افراد اسکیزوفرن تولید می‌شود که ظرفیت رگ زایی سلول‌های اپی‌تلیال را کاهش می‌دهد.
این یافته ها، افق تازه ای در تشخیص و درمان اسکیزوفرنی هستند. برنامه این تیم تحقیقاتی، کشف بیومارکرهای جدیدی برای تشخیص زودهنگام بیماری است.
