اشکال بزرگ حیات که از اکسیژن استفاده می‌کنند بسیار زودتر از آنچه فکر می‌کنیم به وجود آمده‌اند.
به نظر می‌رسد اولین سازواره‌ی بزرگ و چندسلولی، یک میلیارد سال زودتر از آنچه فکر می‌کنیم روی زمین ظاهر شده و سیر تکاملی آن در ارتباط با افزایش میزان اکسیژن است.
تا کنون، نظریه مورد تایید بیان می‌کرده است که حیات حدود ۶۰۰ میلیون سال قبل از سلول های ساده و میکروسکوپی به سمت سلول های پیچیده و بزرگ کشیده‌شده‌است؛ درست زمانی که موجودات عجیب دریایی در دوران “ادیاکاران“ پدیدار شدند. تصور می شد که این موجودات نخستین ارگانیسم هایی بودند که به گیاهان و جانوران امروزی شبیه هستند.
با این وجود، محققان چینی در سال ۲۰۱۶ با گزارش فسیل های ۱.۶ میلیارد ساله که به خزه دریایی شبیه بودند این فرضیه را رد کردند. این فسیل ها در سنگ های رسوبی گوانگ زوی چین در رودخانه لیان یافت شدند.
ساختارهای حفاظت شده آنها به صورت سلول های بسته ای بود که ۳۰ سانتی متر طول و ۸ سانتی مترعرض داشت.فسیل ها نزاع بزرگی ایجاد کردند. برخی کارشناسان معتقد بودند که اینها اولین ارگانیسم‌های شبیه گیاهان هستند.بقیه می گفتند که اینها فقط کلنی هایی از باکتری تشکیل داده‌اند.
برای خیلی از افراد نیز این سوال به وجود آمد که چرا حیات پیچیده باید در این زمان به وجود بیاید.عصر مزوپروتروزوئیک که ۱.۶ میلیارد سال قبل آغاز شد “خسته کننده “نام گرفته بود زیرا به طورآشکاری فاقد رویداد مهمی به حساب می آمد. امروزه، زو ژانگکون و دانشجویانش در آکادمی علوم باستان شناسی چین فکر می کنند به نتایج جدیدی دست یافته اند.تحقیق آنها بیان می کند که این عصر به دلیل تغییر ناشناخته ای در سطح اکسیژن نشانه‌های حیات بیشتری از آنچه که تصور می شود دارد.
هیچ اکسیژنی تا ۲.۴ میلیارد سال قبل یعنی پیش از اینکه ارگانیسم های فتوسنتزکننده به اندازه ی کافی اکسیژن تولید کنند در زمین وجود نداشته‌است و سطوح اکسیژن تا صدها میلیون سال بعد بسیار کمتر از حد امروزی بود.
گروه تحقیقاتی، سنگ های باستانی رودخانه لیان را که در عصر مزوپروتروزوئیک در زیر اقیانوس ها واقع بود مورد مطالعه قرار داد. آهن،کربن و مقدار کمی عناصر زمینی در لایه های مختلف نشانگر سطوح اکسیژن در آب حوزه رودخانه در درازمدت بودند.
این نشان می داد که سطوح اکسیژن در آغاز عصر گفته شده افزایش یافته است. اینکه چگونه این افزایش به وجود آمده نامشخص است اما طبق سخنان زو همین هم برای حیات ارگانیسم های بزرگتر که برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز داشته اند،کافی است.
طبق گفته ی مالکوم والتر از دانشگاه استرالیا ساختار پیچیده فسیل‌ها، به همراه فرآیند تولید اکسیژن آن دوره نشان می دهد که آنها ارگانیسم های چند سلولی بوده اند.
اکسیژن اضافی ممکن است در اعماق اقیانوس منتشر شده باشد.بر اساس اظهارات اعضای تیم سایمون پولتون به نظر می رسد موجودات فسیل شده در ستون های نسبتا عمیق زیر آب زندگی می کرده اند.
او می گوید:
ستون ها محیط هایی بسیار آرام هستند، محیطی هایی که حاوی مقادیر ثابتی از اکسیژن و مقدار زیادی مواد مغذی برای تغذیه می باشند.
بر اساس نظر پولتون، قدم بعدی این بود که بفهمیم چرا تولید اکسیژن اتفاق افتاده است.
یکی از فرضیه ها در مورد باکتری های فتوسنتزکننده ای است که ۲.۵ میلیارد سال قبل به وجود آمده اند. با وجود اینکه آنها توانایی افزایش سطح اکسیژن را به میزان ۰.۱ درصد داشته اند،افزایش تعداد آنها به این باکتری ها اجازه داده است که اکسیژن بیشتری تولید کنند.
برای مثال به دنبال افزایش ناگهانی دما یا باران شدید، زمین سریع تر فرسایش یافته و مواد مغذی بیشتری به سمت دریا روانه شده اند . در نتیجه ی افزایش مواد مغذی، تعداد باکتری ها به طرز چشمگیری افزایش یافته است. با این وجود پولتون می گوید همه ی این ها فرضیه ای بیش نیست.
هنوز نامشخص است که چرا بیشتر از یک میلیارد سال طول کشیده است که سازمان‌واره ی فسیل تبدیل به موجودات پیچیده شود.
این جهش انقلابی شاید حتی احتیاج به مقادیر بیشتر اکسیژن داشته است. شواهدی وجود دارد که اکسیژن در طول انفجار کامبرین افزایش یافته است اما هیچ کس از علت آن مطلع نیست.
