سایتومگالوویروس، ویروسی متداول است با اینکه ممکن است از موارد زیادی در رابطه با آن به گوشتان نخورد. این ویروس معمولا بی‌ضرر است ولی زمانیکه بدن به آن آلوده می‌شود، این ویروس در بدن تا آخر عمر فرد باقی خواهد ماند.
مقاله مرتبط: چگونه ویروس عامل بیماری بوسه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس را افزایش دهد
دانشمندان انتظار داشتند با حضور بتا-هرپس ویروس در بدن، سیستم ایمنی تضعیف شود ولی موردی که بدان دست یافتند، این چنین نبود.
مطابق اظهارات BMJ Best Practice، “سایتومگالوویروس (CMV)، یک بتا-هرپس ویروس فراگیر است که اکثر انسانها را آلوده می‌کند.”
افرادی که با این ویروس آلوده می‌شوند، عموما متحمل هیچ علامتی نمی‌شوند. این ویروس می‌تواند توسط تماس مستقیم با مایعات بدن مانند خون فرد آلوده، منتقل شود.
زمانیکه بدن به این ویروس آلوده شد، در بدن فرد در طول عمر وی باقی خواهد ماند.
در مطالعه جدیدی بر روی موشها که توسط دکتر Janko Nikolich-Zugich از کالج پزشکی دانشگاه Arizona هدایت شد، بررسی‌هایی در مورد اینکه افراد با سن بالا چگونه و تحت چه شرایطی، پاسخ ایمنی قوی‌تری در برابر عفونتهای ویروسی ایجاد می‌کنند، انجام شد.
عموما، بدن افراد جوان، سدهای دفاعی قوی‌تری دارد. ولی با افزایش سن، قدرت سیستم ایمنی بدن ما رو به کاهش می‌گذارد. دکتر Nikolich-Zugich شرح می‌دهد: “این مورد، پاسخ این پرسش است که چرا افراد مسن نسبت به افراد جوان، بیشتر در معرض عفونتها قرار دارند.”
دانشمندانی که در این مطالعه شرکت داشتند، در رسیدن به پاسخ این سوال که چگونه سیستم ایمنی در افراد مسن می‌تواند تقویت شده و به فرم کارآمدتری تبدیل شود، علاقه‌مند بودند.
آیا CMV، سیستم ایمنی را مشغول می‌کند؟
در این فرآیند، دکتر Nikolich-Zugich و تیم وی، موشهای مسنی را که با CMV آلوده شده بودند با موشهای هم سن ولی بدون عفونت CMV مقایسه کردند و انتظار داشتند موشهای آلوده به CMV، سیستم ایمنی ضعیفتری داشته باشند و بهمین ترتیب، پاسخ ایمنی ضعیفتری در مقابل دیگر ویروسها ایجاد کنند.
مولف اول این پژوهش، Megan Smithey خاطر نشان می‌سازد: “CMV باعث بروز علائم ظاهری نمی‌شود. ولی ما بدلیل عدم وجود درمان، مجبور هستیم هر روز با آن زندگی کنیم. سیستم ایمنی ما در پس زمینه، همواره با این ویروس مشغول خواهد بود. فرضیه ما این چنین بود که این ویروس، موشها را نسبت به دیگر عفونتها، آسیب‌پذیرتر خواهد ساخت زیرا این ویروس باعث مصرف منابع (بدن) شده و سیستم ایمنی را مشغول می‌سازد.”
با این حال، محققان شگفت‌زده شدند.
CMV باعث ایجاد سیستم ایمنی “قوی‌تری” می‌شود
با مطالعه بر روی گروهی از موشها مسن –که تعدادی حامل CMV بوده و تعدادی آن را در بدن خود نداشتند- تیم تحقیق قصد داشت تا همه این موشها را با لیستریا، نوعی باکتری آسیب‌رسان که معمولا در غذاهای آلوده یافت می‌شود، آلوده سازد. لیستریا می‌تواند باعث بیماری تحت عنوان “لیستریوزیس” شود که با علائمی چون تب، کسالت و اسهال مشخص می‌شود.
محققان انتظار داشتند موشهای آلوده به CMV، بیشتر به ابتلا به لیستریوزیس مستعد باشند –در حقیقت آنها نسبت به دسته دیگر موشها که به CMV آلوده نبودند، مقاومت بیشتری از خود بروز دادند.
Megan Smithey اذعان دارد: “ما کاملا شگفته‌زده شده بودیم. ما انتظار داشتیم موشهای آلوده به CMV، وضعیت وخیم‌تری داشته باشند ولی آنها در مقابل عفونت، پاسخ کارآمدتر و قوی‌تری داشتند.”
با وجود اینکه آنها هنوز از چگونگی و چرایی افزایش قدرت پاسخ ایمنی توسط CMV مطمئن نیستند، در مورد کشف مهم در ارتباط با عملکرد سیستم ایمنی با افزایش سن، خرسند هستند؛ یعنی برخلاف باور پیشین متخصصان، سیستم ایمنی با افزایش سن قادر است دفاع بهتری در مقابل عوامل خارجی برقرار سازد.
Smithey می‌گوید: “این مطالعه به ما نشان می‌دهد که در سنین بالاتر برخلاف تصور ما، سیستم ایمنی دارای ظرفیتهای بیشتری است.”
خصوصا، محققان به این نکته دست یافتند که هر دو گروه موشهای آلوده و غیر آلوده به CMV با وجود افزایش قابل توجه سن، جمعیتهای متنوعی از سلولهای T داشتند که سلولهای ایمنی اختصاصی با عملکردهای متفاوت را تشکیل می‌دهند.
دکتر Nikolich-Zugich می‌گوید: “تنوع، خوب است. انواع مختلف سلولهای T به انواع مختلفی از عفونتها پاسخ می‌دهند. هر چه سلولهای T متنوع‌تری داشته باشید، توانایی شما در مقابله با عفونتها بیشتر است.”
سلولهای T با افزایش سن، تنوع کمتری خواهند داشت
طی مدتهای مدیدی، فرض بر این بود که با افزایش سن، تنوع جمعیت سلولهای T کاهش می‌یابد. و این مورد بعنوان عامل اصلی در کاهش کارآمدی پاسخهای ایمنی محسوب می‌شد. ولی این کشف نیز دانشمندان را شگفت‌زده ساخت.
اکنون، دکتر Nikolich-Zugich و تیم وی مشاهده کردند که سلولهای T در موشهای مسن نسبت به موشهای جوان، هیچ کاهش تنوعی بروز ندادند.
مشکل این بود که سلولهای T عموما در دفاع از بدن، درگیر نمی‌شدند. با این حال، موشهای مسن آلوده به CMV بنظر می‌رسد عملکردی متضاد این مورد دارند، و سلولهای T آنها فعال‌تر است.
دکتر Nikolich-Zugich طبق مشاهدات خود اذعان دارد: “بنظر می‌رسد CMV سیگنالی برای دفاع بهتر صادر می‌کند.”
Smithey می‌گوید: “این یافته‌ها نشان می‌دهد توانایی برای ایجاد یک پاسخ ایمنی خوب هنوز هم در سنین بالا وجود دارد. –و CMV یا پاسخ بدن به CMV، می‌تواند در استفاده از این توانایی یاری‌رسان باشد.”
یافته‌های این پژوهش در نشریه PNAS منتشر شده‌است. همچنین تیم تحقیق بر آن است تا فهم خود از اثرات CMV بر سیستم ایمنی را در مطالعات آینده، عمیق‌تر سازد.
در آینده، دانشمندان امیدوارند قادر باشند تا نتایج مطالعه اخیر را در بررسی‌هایی بر روی انسان، تکرار کنند.
دکتر Nikolich-Zugich و همکارانش قصد دارند واکسنی طراحی کنند که برای افراد با سنین بالا، در تقویت سیستم ایمنی، کارآمدتر باشد.
