صبحگاه روز یکشنبه، ۱۲ آگوست ۲۰۱۸، یک فروند راکت دلتا هوی (Delta Heavy) از کیپ کاناورال فلوریدا به آسمان پرتاب شد. این راکت حامل کاوشگر پارکر (Parker Solar Probe) میباشد که قرار است بیش از پیش به سطح خورشید نزدیک شود.
خورشید با آن که نزدیکترین ستاره به زمین و منبع انرژی سیاره محسوب میشود، اما شناخت چندانی از آن حاصل نشده است. خوشبختانه، کاوشگر خورشیدی پارکر خواهد توانست به تعدادی از سؤالات ما دربارۀ این ستارۀ مرموز پاسخ دهد.
دمای سطح خورشید بالغ بر ۵۶۰۰ درجه سلسیوس میباشد. این در حالی است که تاج خورشیدی (solar corona) میلیونها درجه داغتر از سطح آن است. تاج خورشیدی که مقصد کاوشگر پارکر عنوان شده، بیرونیترین لایۀ خورشید است که اغلب در هنگام خورشیدگرفتگی مشاهده میشود. اما حتی نزدیک شدن به بیرونیترین لایۀ این ستاره نیز، کار سادهای نخواهد بود. برای مثال، این کاوشگر باید همواره در پشت سپر حرارتی نگه داشته شود تا آسیب حرارتی از جانب خورشید دریافت نکند. این سپر حرارتی ضخامتی بالغ بر ۴.۵ اینچ داشته و از الیاف و فوم کربنی ساخته شده است. نکته قابل توجه این است که کاوشگر پارکر به طول نزدیک به ۸ فوت (حدود ۲.۴ متر) در تمام مدت انجام مأموریت، درست در پشت این سپر قرار خواهد گرفت. سپر حرارتی ناسا قدرت تحمل دمای ۱۳۰۰ درجهای را نیز دارا است؛ دمایی که در سطح زمین به راحتی فلز را ذوب میکند. ولی حتی با وجود این سپر حرارتی مدرن، کاوشگر ناسا شانس زیادی برای حضور طولانیمدت در نزدیکی خورشید نخواهد داشت.
ناسا به منظور حل این مشکل در نظر دارد از سیاره زهره کمک بگیرد؛ به این ترتیب که طی ۷ سال آینده، ۷ مجموعه برنامۀ پرواز کناری (flyby) انجام خواهد داد که در پایان، به تکمیل ۲۴ ماموریت گذر نزدیک از عطارد به سمت خورشید منجر خواهد شد. کاوشگر پارکر در نهایت خواهد توانست به فاصله ۳.۸ میلیون مایلی از سطح خورشید برسد. این کاوشگر پیش از دستیابی به این هدف بزرگ، در نوامبر پیش رو، رکورد نزدیکترین فاصله ثبت شده از خورشید را پشت سر خواهد گذاشت.
کاوشگر ناسا در طی این مأموریت، از طریق سنجش بادهای خورشیدی به ردیابی جریان خروجی مداوم و فورانهای بزرگ و نامنظم از ذرات و مواد خورشیدی خواهد پرداخت که عاملی مؤثر در تعیین آب و هوای فضایی (space weather) است. بادهای خورشیدی با آن که نامرئی هستند اما اثر آن در قطبها به صورت شفق قطبی (aurora) قابل مشاهده است. این پدیدۀ زیبا گواهی از مقدار عظیم انرژی و ذراتی است که از سوی خورشید به درون اتمسفر ما جاری میشود.
مقاله مرتبط: ۵ مقصد برای دیدن شفق قطبی
هر چند باد خورشیدی توسط کاوشگرهای دیگری که در فاصلهای دورتر از خورشید قرار دارند، سنجیده شده؛ اما این نخستین اندازهگیری نزدیکی خواهد بود که بر روی ذرات خورشیدی پرانرژی با سرعتهای نزدیک به ۱.۸ میلیون مایل بر ساعت، انجام خواهد شد.
مقاله مرتبط: منشأ بادهای خورشیدی از کجاست؟
کاوشگر پارکر همچنین مجهز به مجموعه ابزار دیگری است که امکان مطالعه بر روی میدان مغناطیسی خورشید را فراهم خواهد نمود. با آن که اندازهگیری میدان مغناطیسی خورشید در سراسر طول این مأموریت انجام خواهد گردید، اما هیجانانگیزترین قسمت مربوط به آن در حوالی سال ۲۰۲۱ کلید خواهد خورد، درست هنگامی که کاوشگر وارد تاج خورشیدی میشود. این کاوشگر از نقطه آلفون (Alfven point) نیز عبور خواهد. نقطه آلفون جایی است که ذرات خورشیدی به سرعتهایی بالاتر از سرعت صوت دست یافته و از سطح ستاره گسیل میشوند.
کاوشگر ناسا پس از رسیدن به مقصد تعیین شده و ورود به قلمرو گرانشی خورشید در سال ۲۰۲۴، با سرعت ۴۳۰ هزار مایل در ساعت نسبت به زمین، حرکت خواهد کرد که بیشترین سرعت ثبت شده برای یک کاوشگر خواهد بود. با چنین سرعتی میتوان فاصله بین پاریس تا سیدنی را در دو دقیقه طی کرد.
علاوه بر آن، کاوشگر پارکر رکورد دیگری را نیز به نام خود ثبت خواهد کرد؛ چرا که اولین کاوشگری میباشد که به احترام یک شخص نامگذاری شده است. یوجین پارکر (Eugene Parker) برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ وجود بادهای خورشیدی را پیشبینی کرد، که درست یک سال قبل از رؤیت شدن این پدیده توسط کاوشگر لونا ۱ شوروی بود. سه سال بعد، کاوشگر مارینر ۲ ناسا پیشبینی پارکر را تأیید نمود.