تست پاپ اسمیر یکی از بهترین متدهای تشخیصی سرطان سرویکس یا دهانه‌ی رحم است. در این مقاله خواهید آموخت که تست پاپ اسمیر چیست و پاپ اسمیر چگونه انجام میشود و همچنین با اصطلاحات به کار رفته در نتیجه‌ی این آزمایش آشنا خواهید شد.
تست پاپ اسمیر چیست
تست پاپ اسمیر که تحت آزمایش پاپ اسمیر یا تست پاپ نیز شناخته میشود، فرایندی برای تشخیص و ارزیابی سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) است. این پروسه شامل جمع آوری سلول از دهانه رحم یا سرویکس (بخش انتهایی و باریک رحم در بالای واژن) می‌باشد.
تشخیص زود هنگام سرطان دهانه رحم به کمک پاپ اسمیر شانس درمان را به مراتب افزایش می‌دهد. آزمایش پاپ اسمیر همچنین به کمک تشخیص تغییرات سلول‌های دهانه رحم، احتمال بروز سرطان در آینده را نیز پیش‌بینی می‌نماید.
آزمایش پاپ اسمیر برای چیست؟
این فرایند جهت شناسایی سرطان دهانه رحم در زنان انجام می‌گیرد. پاپ اسمیر بطور معمول همراه با تست لگنی انجام میشود. در زنان بالای ۳۰ سال، پاپ اسمیر ممکن است همراه با تست تشخیصی HPV انجام گردد. عفونت HPV به عنوان یکی از شایع‌ترین عفونت‌های انتقال جنسی، می‌تواند موجب تکوین سرطان دهانه رحم در برخی زنان شود.
چه کسانی به انجام آزمایش پاپ اسمیر نیاز دارند؟
زمان پیشنهادی برای انجام این تست و بازه‌های زمانی تکرار آن، توسط شما و پزشکتان تعیین می‌گردد. به‌طور معمول پزشکان انجام این تست را پس از ۲۱ سالگی پیشنهاد می‌کنند.
هر چند وقت یکبار باید تست پاپ اسمیر انجام شود؟
پزشکان بطور معمول انجام تست پاپ اسمیر برای زنان بین ۲۱ تا ۶۵ سال را هر ۳ سال یکبار پیشنهاد می‌کنند. در صورتی که آزمایش پاپ اسمیر همراه با تست HPV انجام شود، زنان بالای ۳۰ سال می‌توانند هر ۵ سال یکبار اقدام به آن نمایند. در صورت مشاهده ریسک فاکتور‌های خاص ممکن است پزشکتان انجام این تست را در دوره‌های زمانی کوتاه‌تر پیشنهاد نماید. این فاکتور‌های خطر عبارت‌اند از:
- در صورتی که پاپ اسمیر و یا سایر تست‌ها، سلول‌های پیش‌سرطانی را نشان داده باشند
- مواجهه با DES یا diethylstilbestrol پیش از تولد
- عفونت HIV
- سیستم ایمنی تضعیف شده به سبب پیوند عضو، شیمی درمانی و یا استفاده مزمن از دارو‌های کورتیکواستروئیدی
با پزشک خود درباره‌ی مزایا و ریسک انجام پاپ اسمیر گفتگو کرده و بهترین تصمیم را بر اساس شرایط خود اتخاذ نمایید.
چه کسی می‌تواند انجام پاپ اسمیر را متوقف سازد؟
در شرایط خاصی فرد و پزشک مربوطه می‌توانند انجام پاپ اسمیر را متوقف سازند. این شرایط شامل موارد زیر می‌باشد:
-
- بعد از برداشت رحم: پس از برداشت کامل رحم (hysterectomy) که در آن رحم و سرویکس به‌طور کامل از بدن فرد خارج می‌گردد، می‌توان انجام این تست را متوقف کرد. در صورتی که هیسترکتومی برای علتی جدای از سرطان انجام شده است، به‌طور مثال فیبروئید‌های رحمی، می‌توان انجام پاپ اسمیر‌های مداوم را ادامه نداد. با این حال در صورتی که رحم به علل آنکولوژیک و سرطانی خارج شده باشد، ممکن است پزشکتان انجام مداوم پاپ اسمیر را پیشنهاد نماید.
- سن بالا: پزشکان به‌طور معمول موافق عدم انجام پاپ اسمیر‌های مداوم در زنان بالای ۶۵ سال، که تست‌های سرطان دهانه رحم در آن‌ها منفی بوده هستند. در صورتی که فرد شرکای جنسی متعددی داشته باشد، ممکن است پزشکان انجام پاپ اسمیر را به‌طور مداوم توصیه نمایند.
فاکتور‌های خطر
پاپ اسمیر روشی ایمن برای ارزیابی و تشخیص سرطان دهانه رحم است. با این حال انجام این تست نیز آسان نیست. در برخی موارد ممکن است که پاپ اسمیر نتیجه‌ی منفی کاذب نشان دهد. منفی کاذب بدان معناست که با وجود سلول‌های غیرطبیعی این تست وضعیت بیماری را طبیعی ارزیابی نماید. عواملی که ممکن است سبب ایجاد نتیجه‌ی منفی کاذب گردند عبارت‌اند از:
-
- جمع‌آوری تعداد ناکافی سلول
-
- تعداد کم سلول‌های غیرطبیعی
- پوشیده شدن سلول‌های غیرطبیعی با خون و یا سلول‌های التهابی
با وجود آن‌که احتمال تشخیص داده نشدن سلول‌های غیرطبیعی نیز وجود دارد، اما زمان به‌نفع شماست؛ سلول‌های دهانه رحم برای سرطانی شدن به چندین سال زمان نیاز دارند. در صورتی که یک تست موفق به تشخیص سلول‌ها نگردد، می‌توانید با انجام در پاپ اسمیر بعدی آن‌ها را تشخیص دهید.
چگونه برای پاپ اسمیر آماده شویم؟
برای اطمینان از اثربخشی بیشینه‌ی پاپ اسمیر، موارد زیر را مقدم بر انجام آزمایش خود رعایت کنید:
-
- از مقاربت، استفاده از هرگونه داروی مرتبط با واژن، فوم‌های اسپرم‌کش و هرگونه کرمی به مدت ۲ روز پیش از انجام پاپ اسمیر خودداری کنید.
- سعی کنید در دوره‌ی قاعدگی پاپ اسمیر انجام ندهید. با وجودی که امکان انجام تست در این دوره نیز فراهم می‌باشد؛ اما بهتر است زمان دیگری را برای آن انتخاب کنید.
پاپ اسمیر چگونه انجام میشود ؟
در پاسخ سوال این که پاپ اسمیر چگونه انجام میشود باید گفت، فرآیند این تست بسیار ساده است. پاپ اسمیر در کلینیک پزشکتان انجام شده و تنها چند دقیقه زمان خواهد برد. ممکن است برای شروع تست از شما درخواست شود تا لباس‌های خود را درآورید؛ سپس بر روی پشت خود خوابیده و در حالی که زانو‌هایتون خم شده پای خود را باز نمایید. به این حالت، وضعیت لیتوتومی گفته میشود. پاهای‌تان در وسیله‌ای به نام رکاب موقعیت خود را حفظ خواهد کرد.
پزشک با استفاده از وسیله‌ای به نام اسپکولوم (speculum) واژن را باز خواهد کرد. این وسیله دیواره‌های واژن را از یکدیگر دور می‌کند تا پزشک به‌راحتی دهانه رحم شما را مشاهده نماید. قرار دادن اسپکولوم ممکن است سبب ایجاد حس فشار در ناحیه لگن گردد. سپس پزشک به‌کمک وسیله‌ای اقدام به برداشت نمونه از سلول‌های دهانه رحم خواهد کرد. این وسیله ممکن است برسی نرم و یا وسیله‌ای بنام اسپاجولا (spatula) باشد. این مرحله معمولاً با درد همراه نیست.
پس از انجام پاپ اسمیر
پس از انجام تست می‌توانید سایر فعالیت‌های روزانه‌ی خود را بدون هیچ مشکلی ادامه دهید. بسته به نوع پاپ اسمیر انجام شده پزشک سلول‌های جمع‌آوری شده را به نگه‌دارنده‌ای حاوی مایع نگه‌دارنده منتقل می‌کند (پاپ اسمیر مایع). همچنین ممکن است این نمونه به اسلایدی شیشه‌ای انتقال یافته و مورد بررسی قرار گیرد (پاپ اسمیر سنتی). این نمونه‌ها سپس به آزمایشگاه برده شده تا با توجه به خصوصیات سلول‌ها، سرطانی، پیش سرطانی و یا سالم بودن آن‌ها مورد ارزیابی قرار گیرند.
تحلیل نتیجه پاپ اسمیر چگونه انجام میشود ؟
پاپ اسمیر ممکن است هشداری برای حضور سلول‌های مشکوک، به‌منظور انجام آزمایشات بیشتر باشد.
پاپ اسمیر عادی | پاپ اسمیر نرمال
در صورتی که تنها سلول‌های طبیعی در حین بررسی نتایج پاپ اسمیر مشاهده شوند، جواب تست پاپ اسمیر منفی خواهد بود. در این حالت نیازی به بررسی‌های بیشتر تا زمان پاپ اسمیر بعدی نیست.
پاپ اسمیر غیرعادی | جواب پاپ اسمیر مثبت
در صورتی که سلول‌های غیرطبیعی در حین بررسی پاپ اسمیر مشاهده گردند، جواب تست پاپ اسمیر مثبت خواهد بود. با این حال جواب مثبت پاپ اسمیر به‌معنای ابتلا به سرطان دهانه رحم نیست. این‌که نتیجه‌ی مثبت نشان‌دهنده‌ی چه موردی است، به نوع سلول‌های غیرطبیعی مشاهده شده بستگی دارد. در اینجا برخی از اصطلاحاتی که پزشکتان ممکن است به‌آن‌ها اشاره کند مورد بررسی قرار گرفته‌اند:
ascus در پاپ اسمیر یعنی چه ؟
ایا ascus خطرناک است ؟
سلول‌های سنگفرشی آتیپیک با ماهیت نامشخص (ASCUS)
سلول‌های سنگفرشی از نظر ساختاری سلول‌هایی نازک و تخت هستند و سطح دهانه رحم سالم را می‌پوشانند. در ASCUS، پاپ اسمیر ناهنجاری‌هایی را در سلول‌های سنگفرشی آشکار می‌سازد. با این حال این تغییرات نشانه‌ای مطمئن از سلول‌های پیش‌سرطانی نیستند. با استفاده از روش پاپ اسمیر مایع، پزشک به بررسی نمونه به‌منظور وجود یا عدم وجود ویروس‌هایی که موجب تکوین سرطان می‌گردند، می‌پردازد. این ویروس‌ها شامل انواع پاپیلوما‌های انسانی یا HPV می‌باشند.
در صورتی که حین بررسی ویروسی با ضریب خطر بالا مشاهده نگردد، سلول‌های غیرطبیعی مشخص شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار نخواهند بود. در صورت وجود ویروس‌های خطرناک نیاز به ارزیابی بیشتر خواهد بود.
ضایعه‌ی بین اپیتلیالی سنگفرشی
اصطلاح ضایعه‌ی بین اپیتلیالی سنگفرشی به‌منظور اشاره به سلول‌های پیش‌سرطانی جمع‌آوری شده توسط پاپ اسمیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که درجه از نوع پایین باشد -به این معنا که اندازه، شکل و سایر ویژگی‌های سلول‌ها نشان از وجود ضایعه‌های پیش‌سرطانی دارند- سلول‌های مورد ارزیابی سال‌ها با سرطانی شدن فاصله دارند. در صورتی که درجه آن از نوع بالا باشد، احتمال تکوین سرطان از آن سلول‌ها بسیار بالاتر خواهد بود. همچنین بررسی‌های تشخیصی بیشتری در این شرایط مورد نیاز است.
سلول‌های غده‌ای آتیپیک
سلول‌های غده یا گلاندولار، وظیفه‌ی ترشح موکوس را بر عهده دارند. این سلول‌ها در مدخل سرویکس و رحم رشد می‌کنند. سلول‌های تولید کننده موکوس ممکن است غیرطبیعی به‌نظر رسیده و در عین حال سرطانی بودن آن‌ها به‌طور قطع مشخص نباشد که به آن سلول‌های غده‌ای آتیپیک گفته میشود. ارزیابی‌های بیشتری به‌منظور تشخیص منشأ ناهنجاری سلول‌های غیرطبیعی مورد نیاز خواهد بود.
سرطان سلول سنگفرشی یا آدنوکارسینوما
این بدان معناست که سلول‌های جمع‌آوری شده از طریق پاپ اسمیر به قدری غیرطبیعی‌اند که پاتولوژیست با قطعیت به سرطانی بودن آن‌ها اظهار داشته است.
سرطان سلول سنگفرشی به سرطانی که از سلول‌های پوشاننده‌ی واژن یا دهانه رحم منشأ می‌گیرد اطلاق می‌گردد. آدنوکارسینوما به سرطان برخاسته از سلول‌های گلاندولار که مسئول تولید موکوس هستند اشاره دارد. در صورت مشاهده این‌گونه سلول‌ها پزشک دستور انجام ارزابی فوری را بدهد. در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه‌ی پاپ اسمیر پزشک همچنین ممکن است درخواست انجام کولپوسکوپی (colposcopy) را بکند. پزشک با کولپوسکوپی به بررسی بافت واژن، سرویکس و لب‌های خارجی می‌پردازد. همچنین ممکن است به‌منظور ارزیابی، نمونه‌گیری‌هایی از بافت نواحی غیرطبیعی (بیوپسی) انجام گیرد.
دقت تست پاپ اسمیر در چه حد است؟
نتایج تست پاپ اسمیر بسیار دقیق و قابل اتکا است. انجام این تست تا میزان ۸۰ درصد سبب کاهش نرخ ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم شده است.
