سیتوس اینورسوس (اندام‌های داخلی آینه‌ای)

سیتوس اینورسوس (Situs Inversus) وضعیتی ژنتیکی است که در آن اندام‌های قفسۀ سینه و شکم در تصویری قرینه نسبت به موقعیت عادی قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال، دهلیز چپ قلب و ریۀ چپ در سمت راست بدن جای می‌گیرند. در حفرۀ شکمی، کبد بیشتر به جای سمت راست، در سمت چپ بدن و معده به‌جای سمت چپ در سمت راست بدن قرار می‌گیرد.

سیتوس اینورسوس حالتی بسیار نادر است و با اتکا به مقاله‌ای در ژورنال Heart Views، در حدود ۱ نفر در ۱۰،۰۰۰ نفر مشاهده می‌شود.

علل

سیتوس اینورسوس نتیجۀ یک وضعیت ژنتیکی اتوزوم مغلوب است. با توجه به این‌که اجماع مراحل ژنتیکی بسیاری برای ایجاد این بیماری ضروری است، این بیماری نادر می‌باشد.

این شرایط هم‌چنین در دوقلوهای “تصویر آینه‌ای” دیده می‌شود. این دسته از دوقلوها زمانی به دنیا می‌آیند که رویان، در دوران بارداری تقسیم شود. دوقلوهای تصویر آینه‌ای هم‌چنین می‌توانند در مواردی مانند دست غالب، خصایص نامتقارن و نیمکرۀ غالب مغز با یک‌دیگر در تضاد باشند.

انواع

سیتوس اینورسوس دو زیرمجموعۀ اصلی دارد: دکستروکاردی (Dextrocardia) و لووکاردی (Levocardia). در صورتی که نوک قلب در سمت راست باشد، فرد مبتلا به دکستروکاردی است. اگر قلب در سمت چپ باشد، فرد مبتلا به لووکاردی است، هرچند که موقیعت سایر اندام‌ها قرینه شده‌است.

براساس مقالۀ چاپ‌شده در ژورنال آناتومی و فیزیولوژی (Journal of Anatomy & Physiology)، لووکاردی عارضه‌ای نادر و اغلب همراه با سایر اختلالات قلبی است.

زیرمجموعۀ سیتوس امبیگوس (سیتوس مبهم/Situs Ambigous) است. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که اندام‌های مختلف در موقعیت‌های غیرطبیعی قرار می‌گیرند، اما نحوۀ قرارگیری آن‌ها با الگویی ساده قابل‌تعریف نیست.

علائم

با توجه به این که اندام‌ها می‌توانند در این بیماری عملکرد خود را داشته‌باشند، ممکن است فرد عارضه‌ای تجربه نکند.

سایر بیماران ممکن است اختلال عملکرد قلبی یا دیس‌کینزی اولیۀ مژک‌ها (Primary Ciliary Dyskinesia/PCD/سندرم مژک‌های بی‌حرکت) را تجربه کنند که باعث تجمع موکوس و مخاط در ریه‌ها می‌شود. این امر می‌تواند منجر به برونشیت مزمن و سینوزیت شود. افراد مبتلا به سیتوس اینورسوس و PCD را بیماران مبتلا به سندرم کارتاژنز (Kartagener syndrome) نیز می‌نامند.

تشخیص

پزشک می‌تواند با بررسی ارگان‌ها از طریق روش‌های زیر سیتوس اینورسوس را تشخیص دهد:

• تصویربرداری اشعۀ ایکس
• CT اسکن
• اسکن MRI
• سونوگرافی

با توجه به این که این وضعیت بسیار ناردر است و به‌ندرت با علائم همراه می‌شود، ممکن است فرد نسبت به ابتلا به آن آگاهی نداشته‌باشد و بیماری او تا زمان مراجعه به پزشک کشف‌نشده باقی بماند.

یکی دیگر از راه‌های تشخیص سیتوس اینورسوس زمانی است که پزشک به ضربان قلب بیمار گوش می‌دهد. ضربان قلب معمولاً در قسمت پایین قلب و در سمت چپ، بلندتر شنیده می‌شود.

اما در فرد مبتلا به سیتوس اینورسوس، ممکن است نوک قلب به سمت راست باشد، بنابراین ضربان قلب در آن سمت بلندتر خواهدبود. پزشکان می‌توانند از نتایج روش‌های تصویربرداری برای تعیین دقیق نوع سیتوس اینورسوس استفاده کنند.

درمان

در بسیاری از بیماران، سیتوس اینورسوس منجر به ایجاد علائم دیگری نمی‌شود. اگر فرد مبتلا به سیتوس اینورسوس عوارضی مانند نقص قلب داشته‌باشد، پزشک علائم را درمان خواهدکرد. معمولاً جراحی اصلاح موقعیت ارگان‌ها توصیه نمی‌شود. اطلاع از ابتلا به سیتوس اینورسوس از حیث انجام سایر روش‌های جراحی مهم است.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]