مغز افراد خجالتی یا درونگرا شاید دنیا را کاملاً متفاوت از دیگران پردازش میکند! تقریباً ۲۰% افراد با خصوصیتی شخصیتی به دنیا میآیند که “حساسیت ادراک حسی” نام دارد (sensory perception sensitivity). با ما همراه باشید.این ویژگی خود را با گرایش به مهار شدن یا حتی روان رنجورخویی (neuroticism) نشان میدهد. این خصوصیت را در کودکانی که زود گرم نمیگیرند، زود گریه میکنند، سؤالات عجیب و غریب میپرسند و یا تفکرات عمیقی دارند میتوان دید.
تحقیقات نشان میدهد که این افرادِ بسیار حساس همچنین دقت بیشتری به جزئیات دارند و در بخشهای خاصی از مغزشان که سعی در پردازش تصویری دارد، فعالیت بیشتری را نسبت به بقیهی افراد نشان میدهند.
نوع حساس
افراد با این ویژگیِ حساسیت بالا ترجیح میدهند تا تصمیمهای خود را طول بدهند، وقت زیادی لازم دارند تا واکنش خود را نسبت به اتفاقی نشان دهند و با کمی حرف زدن خسته میشوند. کسانی که این خصوصیت را دارا هستند همچنین به صداهای زیاد حساس اند و بیشتر تحت تأثیر کافئین قرار میگیرند. محققان در تحقیقی این افراد را نسبت به صدا و کافئین مورد آزمایش قرار دادند تا میزان دقت این افراد را بسنجند.
همچنین برای این کار ابتدا یک پرسشنامه توسط افراد پاسخ داده شد تا افراد حساس از بقیه بازشناخته شوند. سپس آنها در معرض صحنهای قرار گرفتند تا با بازپخش آن صحنه، تفاوتها را دریابند. میزان دقت و سرعت افراد در تشخیص تفاوتها اندازهگیری و در نهایت نیز از شرکتکنندگان اسکنهای MRI کاربردی تهیه شد.
افراد حساس مدت بیشتری را صرف نگاه کردن به صفحه میکردند، این اولین تفاوت بود. اسکنهای مغزی نیز نشان میداد که مناطق مرتبط با بینایی در این افراد بسیار فعالتر است. این مناطق برای دید معمولی به کار نمیروند، بلکه هنگام پروسههای عمیقتر مورد استفاده قرار میگرفتند.
نقش در تکامل
خصوصیت حساسیت در حداقل ۱۰۰ گونهی دیگر علاوه بر انسان نیز دیده میشود؛ از مگسها گرفته تا پریماتها. این نوع از شخصیت میتواند مزایایی در طول تکامل به وجود بیاورد. زیستشناسان با این موضوع موافقت کردهاند که در یک گونه وجود دو خصیصه باعث موفقیت آن برای بقا میشود؛ یکی این ویژگی است که در مورد آن حرف زدیم. وجود حساسیت بالا به جای عکسالعمل نابهجا بیشتر مغز را درگیر میکند. ویژگی دوم درمورد کسانی است که ریسکپذیزند؛ آنها به مکانهایی قدم میگذارند که کسی تاکنون نرفته. البته طبیعی است که همهی این افراد موفق نمیشوند ولی آنهایی که موفق شوند به شانس بقای گونه کمک زیادی خواهند کرد.
استراتژی افراد حساس وقتی کنشها زیاد یا سریع شوند دیگر مؤثر نخواهد بود. در این موقعیتها فرد نیاز به واکنش سریع دارد. وقتی با خطر روبهرو میشویم عکسالعمل باید در دست باشد تا در مغز! شاید همین مورد علت برخی مشکلات این افراد در اجتماع باشد.