سندرم ولف-پارکینسون-وایت (WPW) به وجود مسیر الکتریکی اضافی بین حفرات فوقانی و تحتانی قلبی گفته می‌شود که باعث ضربان قلب تند می‌گردد. این مسیر اضافی از زمان تولد وجود دارد و نادر است.
اپیزودهای ضربان قلب سریع معمولاً تهدیدی برای حیات نیستند اما مشکلات قلبی جدی نیز می‌توانkد پیش بیاورند. درمان این عارضه توان توقف و پیشگیری از ضربان‌های تند را دارد. روشی برپایه‌ی کاتتر (ابلیشین) می‌تواند به صورت دائم مشکلات قلبی را تصحیح نماید.
بیشتر بیماران با مسیر الکتریکی اضافی تپش قلب سریع ندارند. این عارضه، الگوی ولف پارکینسون وایت نام دارد و تشخیص آن تصادفی است. با این که این الگو اغلب ضرری ندارد، شاید پزشک ارزیابی بیشتری را برای کودکانی با الگوی WPW که در ورزش‌های پرفشار شرکت می‌کنند، پیشنهاد دهد.
نشانه‌ها
در هر سنی، حتی زمان نوزادی، نشانه‌های WPW توان بروز دارند. این نشانه‌ها نتیجه‌ی ضربان قلب تند هستند و بیشتر اوقات در زمان نوجوانی یا دهه‌ی سوم زندگی خود را نشان می‌دهند. نشانه‌های شایع این سندرم از این قرارند:
- احساس داشتن ضربان قلب تند، لرزاننده و پرتپش
- سرگیجه یا سردرد و بیحالی
- تنگی نفس
- غش کردن
- خستگی
- اضطراب
اپیزودی از ضربان قلب بسیار تند می‌تواند به صورت ناگهانی شروع شده و چند ثانیه تا چند ساعت به طول بیانجامد. این اپیزودها توانایی تکرار شدن هنگام استراحت و فعالیت را دارند. کافئین یا محرک‌های دیگری مثل الکل شاید برای برخی افراد محرک باشند. با گذشت زمان، نشانه‌های سندرم در ۲۵ درصد افراد ناپدید می‌شود.
نشانه‌ها در موارد شدیدتر
تقریباً ۱۰ تا ۳۰ درصد از افراد با سندرم ولف پارکینسون وایت، گاه‌به‌گاه نوعی ضربان قلب نامنظم را تجربه می‌کنند که با نام فیبریلاسیون دهلیزی شناخته می‌شود. در این افراد، علائم و نشانه‌های WPW شاید شامل موارد زیر باشد:
- درد قفسه‌ی سینه
- تنگی قفسه‌ی سینه
- دشواری در تنفس
- غش کردن
نشانه‌ها در نوزادان
- رنگ‌پریدگی شدید
- بیقراری و تحریک‌پذیری
- تنفس سریع
- تغذیه‌ی ضعیف
زمان مراجعه به پزشک
شماری از عوارض وجود دارند که می‌توانند موجب ضربان قلب تند (آریتمی) شوند. تشخیص فوری و دقیق و مراقبت‌های مناسب بسیار مهم می‌باشد. هنگام مشاهده‌ی هر کدام از نشانه‌ها، مراجعه به پزشک عاقلانه است.
در صورت مشاهده‌ی هر یک از نشانه‌های زیر برای بیشتر از چند دقیقه با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
- ضربان قلب تند و نامنظم
- دشواری در تنفس
- درد قفسه‌ی سینه
دلایل
در افراد بیمار، این مسیر اضافی برای سیستم هدایتی قلب که موجب تپش قلب می‌شود از زمان تولد وجود دارد. تعداد کمی از بیماران حامل ژنی غیرعادی هستند. همچنین سندرم ولف پارکینسون وایت با برخی از نقایص قلبی مادرزادی، مثل ناهنجاری ابشتین در ارتباط می‌باشد.
غیر از حالت‌های مذکور، دانش ما در مورد علت ایجاد این مسیر اضافی اندک است. لازم به ذکر است که سندرم ولف پارکینسون وایت بیشتر در مردان بروز می‌کند.
سیستم هدایتی نرمال قلب
قلب انسان از چهار حفره تشکیل شده است؛ دو حفره‌ی فوقانی که دهلیز و دو حفره‌ی تحتانی که بطن نام دارند. ریتم قلب معمولاً با توده‌ای از بافت عضلانی اختصاصی در دهلیز راست (گره سینوسی) کنترل می‌شود. این گره سینوسی است که با تولید جریان‌های الکتریکی ضربان قلب را آغاز می‌کند.
این جریان‌های الکتریکی داخل دهلیزها حرکت کرده و موجب تخلیه‌ی خون آن‌ها به بطن‌ها می‌شود. این جریان سپس به خوشه‌ای از سلول‌ها به نام گره دهلیزی‌بطنی (AV) می‌رسد؛ در حالت نرمال این تنها مسیر برای عبور جریان از دهلیزها به بطن‌هاست. گره AV قبل از فرستادن سیگنال به بطن‌ها، سرعت آن را کم می‌نماید.
این تأخیر اندک به بطن‌ها اجازه می‌دهد تا به طور کامل از خون پر شوند. با رسیدن جریان‌های الکتریکی به بطن‌ها، انقباض عضلات خون را به ریه‌ها و سایر قسمت‌های بدن پمپ خواهد کرد.
سیستم هدایتی غیرعادی در سندرم ولف پارکینسون وایت
در سندرم ولف پارکینسون وایت، مسیر دیگری علاوه بر گره AV برای اتصال الکتریکی دهلیزها به بطن‌ها وجود دارد. وقتی هدایت از این طریق اتفاق می‌افتد، بطن‌ها پیش از موعد مقرر شروع به انقباض می‌کنند.
مسیر الکتریکی اضافی می‌تواند دو نوع کلی اختلال در ریتم به وجود بیاورد:
- جریان‌های الکتریکی بسته: در WPW، جریان‌های الکتریکی قلب هم از مسیر نرمال و هم از مسیر اضافی به سمت پائین حرکت می‌کنند که این اتفاق باعث می‌شود لوپی بسته از سیگنال‌ها به وجود بیاید. این عارضه (تاکیکاردی ورود مجدد AV) با نرخی بالا به بطن‌ها سیگنال ارسال می‌کند. در نتیجه، بطن‌ها با سرعت منقبض شده و ضربان قلب سریع ایجاد خواهند کرد.
- جریان‌های الکتریکی سازمان‌نیافته: اگر جریان‌های الکتریکی به طور صحیح در دهلیز راست شروع نشوند، شاید در دهلیزها به طور سازمان‌یافته‌ای جلو نرفته و سبب ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شوند. سیگنال‌های سازمان‌نیافته و مسیر اضافی در سندرم WPW تپش بطن‌ها را تندتر کرده و در نتیجه، بطن‌ها زمان کافی برای پر شدن خون در آن‌ها را نخواهند داشت.
عوارض
برای بسیاری از بیماران، سندرم ولف پارکینسون وایت مشکلی جدی پیش نخواهد آورد. با این حال عوارضی می‌توانند پیش بیایند و پیش‌بینی خطرات همیشه امکا‌ن‌پذیر نیست. اگر این عارضه بدون درمان رها شود و مخصوصاً اگر عارضه‌ی قلبی دیگری نیز وجود داشته باشد، شاید موارد زیر را تجربه کنید:
- دوره‌هایی همراه با غش کردن
- ضربان‌های قلب تند
- مرگ ناگهانی (این مورد نادر است.)
تشخیص
- الکتروکاردیوگرام (ECG): با حسگرهای کوچکی که به قفسه‌ی سینه و بازوها وصل می‌شوند، می‌توان سیگنال‌های الکتریکی را از قلب دریافت کرد. پزشک به الگوی این سیگنال‌ها دقت کرده و به وجود مسیری اضافه برای هدایت الکتریکی در قلب پی خواهد برد.
ECG قابل‌حمل: استفاده از چنین دستگاهی در خانه، اطلاعات بیشتری درباره‌ی ضریان قلب در اختیار پزشک قرار می‌دهد. یک هولتر مانیتور فعالیت قلب را در ۲۴ ساعت ثبت می‌کند. یک ایونت ریکوردر هم فعالیت قلبی را هنگام وقوع نشانه‌های ضربان قلب تند پایش می‌نماید.- تست الکتروفیزیولوژیک: لوله‌های نازک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) همراه با الکترودهایی در نوک آن‌ها از طریق یک رگ خونی به نواحی مختلفی از قلب فرستاده می‌شود. این الکترودها می‌توانند دقیقاً گسترش جریان‌های الکتریکی را در هر ضربان قلب نقشه‌بندی کرده و مسیر اضافی را شناسایی نمایند.
درمان
درمان این سندرم به چندین عامل بستگی دارد که شامل شدت و تناوب نشانه‌ها می‌شود.
اگر مسیر WPW وجود داشت ولی نشانه‌ای دیده نشد، احتمالاً نیازی به درمان نیست. اگر درمان نیاز بود، هدف، آهسته کردن ضربان قلب هنگام وقوع و پیشگیری از اپیزودهای آن در آینده است.
گزینه‌های درمانی عبارتند از:
- مانورهای واگال: این حرکت‌های ساده‌ی فیزیکی که شامل سرفه کردن، فشار وارد کردن مثل زمانی که حرکات روده‌ای وجود دارد و قرار دادن بسته‌ی یخ روی صورت است، عصبی را که به تنظیم ضربان قلب کمک می‌کند (عصب واگ)، تحت تأثیر قرار می‌دهد. امکان دارد پزشک برای آهسته کردن ضربان قلب چنین کارهایی را انجام دهد.
- دارودرمانی: اگر مانور واگال ضربان قلب را آهسته‌تر نکرد، استفاده از داروی آنتی‌آریتمی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. همچنین پزشک دارویی را برای پائین آوردن ضربان قلب تجویز خواهد کرد.
- کاردیوورژن: شاید پزشک از پدال یا پچ‌هایی روی قفسه‌ی سینه برای دادن شوک الکتریکی به قلب و کمک به بازیابی ریتم نرمال استفاده نماید. کاردیوورژن معمولاً پس از ناکارآمدی مانور واگال و دارودرمانی اعمال می‌شود.
- کاتتر ابلیشن رادیوفرکانس: لوله‌هایی نازک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) از طریق عروق قلبی به درون قلب هدایت می‌شوند. الکترودهای نوک این کاتترها می‌توانند با گرما مسیرهای الکتریکی اضافی را بسوزانند (ablate). ابلیشن رادیوفرکانس در بیشتر موارد سندرم WPW، مشکل را برای همیشه حل می‌کند.
