نگاه کلی
کراتوز اکتینیک لکه‌ی سفت و پوسته پوسته‌‌ای روی پوست می‌باشد که ناشی از سال‌ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌باشد. این لکه معمولاً در صورت، لب‌ها، گوش‌ها، پشت دست‌ها، ساعد، پوست سر یا گردن وجود دارد.
نام دیگر این کراتوز، کراتوز خورشیدی می‌باشد که به آرامی بزرگ می‌شود و معمولاً هیچ علامت یا نشانه‌ای غیر از یک لکه یا نقاط کوچک روی پوست ندارد. تشکیل این لکه‌ها چندین سال به طول می‌انجامد و معمولاً ابتدا در افراد بالای ۴۰ سال دیده می‌شود.
علائم
علائم و نشانه‌های کراتوز اکتینیک عبارتنداز:
- لکه‌ای سفت، خشک یا پوسته پوسته که قطر آن معمولاً کمتر از ۲.۵ سانتی‌متر است
- لکه یا برآمدگی صاف تا قسمتی برآمده روی لایه بالایی پوست
- سطحی سفت و زخم مانند، البته در برخی موارد
- رنگ‌های متفاوت از صورتی، قرمز تا قهوه‌ای
- خارش یا سوزش در ناحیه آسیب دیده
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
تمیز لکه‌های سرطانی از غیرسرطانی می‌تواند مشکل باشد. پس بهتر است تغییرات جدیدی که در پوست فرد ایجاد شده است توسط پزشک ارزیابی شود- به خصوص اگر لکه یا زخم ادامه دار باشد، بزرگ شود یا خونریزی کند.
دلایل
کراتوز اکتینیک ناشی از مواجهه مکرر یا شدید با اشعه‌های فرابنفش خورشید یا دستگاه‌های برنزه کننده است.
عوامل خطرزا
هر کسی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود. اما افراد با شرایط زیر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند:
- افراد بالای ۴۰ سال
- زندگی در آب و هوای آفتابی
- سابقه قرارگیری مکرر در معرض نور شدید آفتاب یا سابقه آفتاب سوختگی شدید
- داشتن موی قرمز یا بلوند و چشم‌های آبی یا روشن
- افرادی که مستعد آفتاب سوختگی هستند
- سابقه ابتلا به کراتوز اکتینیک یا سرطان پوست
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف ناشی از شیمی درمانی، لوسمی، ایدز یا دارو درمانی ناشی از پیوند عضو
عوارض
اگر درمان سریع انجام گیرد، تقریباً همه‌ی لکه‌های ناشی از کراتوز اکتینیک می‌توانند پاک شوند یا قبل از تبدیل به سرطان پوست حذف گردند. اگر بدون درمان رها شود، برخی از این لکه‌ها ممکن است به سرطان سلول مکعبی تبدیل شود- نوعی سرطان که اگر زود تشخیص داده و درمان شود، مرگبار نیست.
با ۵ نشانه‌ی سرطان پوست آشنا شوید
تشخیص
اگر فرد مبتلا به کراتوز اکتینیک باشد، پزشک تنها با یک معاینه ساده به احتمال زیاد آن را تشخیص خواهد داد. اگر شکی وجود داشته باشد، وی آزمایش‌های دیگری مانند نمونه برداری از پوست، انجام خواهد داد. این نمونه برداری معمولاً توسط پزشک و در مطب وی پس از چندین تزریق انجام خواهد گرفت.
حتی پس از درمان، پزشک احتمالاً از فرد خواهد خواست تا پوست وی حداقل هر سال یک بار از نظر وجود علائم سرطان بررسی شود.
درمان
کراتوز اکتینیک برخی اوقات خود به خود ناپدید می‌شود، اما معمولاً پس از قرار گیری در معرض نور خورشید دوباره عود می‌کند. به دلیل اینکه نمی‌توان گفت کدام لکه یا زخم تبدیل به سرطان خواهد شد، لکه‌های کراتوز اکتینیک معمولاً برای پیشگیری برداشته می‌شوند.
دارو درمانی
اگرفرد لکه‌های متعددی دارد، بهتراست همه‌ی منطقه درگیر درمان شود. داروهایی که می‌تواند برای این کار تجویز شوند عبارتنداز:
- پماد فلورویوراسیل
- پماد ایمیکویمود
- ژل دیکلوفناک
این پمادها ممکن است برای چند هفته سبب قرمزی، پوسته پوسته شدن یا سوزش شوند.
فوتودینامیک درمانی
در درمان فوتودینامیک، پزشک محلولی شیمیایی را به ناحیه آسیب دیده می‌زند که آن را به نور حساس می‌سازد. سپس وی آن قسمت را در معرض نور مصنوعی قرار می‌دهد تا سلول‌های آسیب دیده پوست را از بین ببرد. عوارض جانبی این درمان شامل قرمزی، تورم و حس سوزش در طول درمان می‌باشند.
جراحی و شیوه‌های دیگر
اگر لکه‌های فرد اندک باشند، پزشک ممکن است آنها را بردارد. رایج‌ترین شیوه‌ها عبارتنداز:
- فریزکردن(کرایوتراپی): کراتوز اکتینیک می‌تواند توسط انجماد با نیتروژن مایع از بین برود. کرایوتراپی رایج‌ترین درمان می‌باشد. این روش تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد و می‌تواند در مطب پزشک انجام گیرد.
- تراشیدن(کورتاژ): در این شیوه، جراح با استفاده از وسیله‌ای به نام کورت سلول‌های آسیب دیده را می‌تراشد. این روش نیاز به بی‌حسی موضعی دارد.
