Hypagogenic jerk یا پرش‌های هیپنیکی، اسپاسم عضلانی ناخواسته است که در هنگام خواب اتفاق می‌افتد. Hypnogenic به معنای دوره‌ی انتقالی بین بیداری و خواب است. نام دیگر این حالت hypnic jerk یا sleep starts است.
اسپاسم عضلانی می‌تواند به صورت خودبه‌خودی رخ دهد یا توسط صدا، نور یا سایر محرک‌های خارجی القا شود. به گفته‌ی بعضی از افراد این حالت گاهی با توهم، رویاها، احساس سقوط، یا چراغ‌های روشن یا صدای بلندی که از داخل سر شنیده می‌شود، همراه است.
مقاله مرتبط: خوابگردها عملکرد بهتری در راه رفتن خودکار نشان می‌دهند
Sleep starts بسیار رایج است؛ بر اساس تحقیقات ۶۰ تا ۷۰ درصد افراد آن را تجربه می‌کنند. بسیاری از افراد متوجه این حالت خود نمی‌شوند مخصوصاً اگر این حرکت باعث بیدار شدن آنها نشود.
بعضی از دانشمندان بر این باورند که عوامل خاصی مانند استرس، اضطراب، خستگی، کافئین و محرومیت از خواب، می‌توانند فرکانس یا شدت پرش‌های هیپنیکی را افزایش دهند. گرچه پژوهش قطعی در مورد این موضوع وجود ندارد. فعالیت شدید فیزیکی و یا ورزش در عصر نیز می‌تواند افزایش‌دهنده‌ی این حالت باشد.
مقاله مرتبط: استرس می‌تواند دلیل بی‌خوابی‌هایتان باشد
چرایی پرش‌های هیپنیکی نیز مشخص نیست اما فرضیه‌هایی در این مورد وجود دارد.
علت وجود پرش‌های هیپنیکی
بر اساس اولین فرضیه، پرش‌های هیپنیکی بخشی طبیعی از فرآیند انتقال بدن از حالت هوشیاری به خواب است. در طی این فرآیند عصب‌ها به اشتباه می‌افتند.
یکی دیگر از ایده‌های محبوب، رویکرد تکاملی‌تری به پرش‌های هیپنیکی می‌دهد. بر اساس این فرضیه اسپاسم‌ها یک رفلکس پریماتی باستانی در پاسخ به استراحت عضلات در هنگام شروع خواب هستند. مغز اساساً به اشتباه این حالت استراحت را به عنوان سقوط از درخت تفسیر می‌کند! بنابراین باعث واکنش سریع عضلات می‌شود.
در اغلب موارد، پرش‌های هیپنیکی کاملاً طبیعی هستند و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. با این حال، اگر خود این پرش‌ها و اضطراب ناشی از وجود آنها، به طور قابل توجهی باعث اختلال خوابتان می‌شوند، باید با یک متخصص خواب در مورد نگرانی‌ها و اضطرابتان صحبت کنید.
