پژوهشگران بیوتکنولوژیست اخیراً موفق به طراحی پروتئین درمانی ویژهای شدهاند که توانایی هدفگیری گیرندههای سطح سلولهای مرتبط با برخی از بیماریها از جمله سرطان را دارا میباشد. امید میرود کشف این پروتئین ویژه به دلیل پتانسیل شناساسیی سلولهای ناسالم، کمک شایانی به تغییر و بهینهسازی روشهای درمانی بیماریها نماید.
پروتئین مورد بحث با نام ProAgio شناختهشده و با توسعه پروتئین ویژهای از انسان ساخته میشود. ProAgio باعث هدفگیری گیرندههای خلالغشایی ویژهای تحت عنوان «اینتگرینها» میگردد. این گیرندهها در میانکنشهای بینسلولی نقش بسزایی ایفا میکنند. اینتگرین مورد هدفِ ProAgio نیز با نام «integrin αVβ₃» شناختهشده و مدتهاست که کانون توجه دانشمندان میباشد. این گیرنده ویژه با انواعی از سلولهای غیرطبیعی که پتانسیل سرطانی شدن را دارند، در ارتباط است.
جفت اینتگرینی، αVβ₃، در بافتهای طبیعی به میزان زیادی بیان نمیگردد. در اغلب موارد مشاهده شده، بیان شدن این پروتئین همراه با انواع متفاوتی از شرایط پاتولوژیک بوده است. لذا هدف قرار دادن این گیرندهها و بررسی رفتار آن، روش مناسبی برای درمان بیماریهای مختلف خواهد بود.
با این وجود αVβ₃ها منحصر به سلولهای ناسالم نبوده و بطور معمول در سلولهای دیواره رگهای خونی جدید، ماکروفاژها و سلولهای استخوانی نیز یافت میگردد. اما همانطور که اشاره شد، فعالیت و تجمع این گیرندهها در تومورهای در حال متاستاز، به وضوح قابل مشاهده میباشد.
اخیراً دانشمندان با توسعه روشی درمانی که با فرآیندی تحت عنوان «اتصال لیگاند» (ligand binding) به مقابله با αVβ₃ پرداخته و سبب غیرفعالسازی آنها میگردند. با این حال به دلیل عدم کسب موفقیتهای لازم توسط این متد، پژوهشگران تصمیم به اتخاذ سایر روشها گرفتهاند. در این راستا دکتر Liu و تیم علمی ایشان به بررسی روشهای جایگزین پرداختهاند.
دکتر Liu در این باره اظهار داشت:
تیم ما سعی کردهاست تا از زاویهای دیگر به این موضوع بپردازد؛ ما با طراحی پروتئینی ویژه که توانایی اتصال به جایگاههای مختلف αVβ₃ را دارا میباشد روش خود را پیادهسازی کردیم. با اتصال پروتئین طراحی شده به جایگاه ویژه خود در گیرنده اینتگرینی، سلول به سرعت دچار مرگ برنامهریزیشده میگردد. اگر توانایی حذف سلولهای پاتولوژیک را داشته باشیم، در واقع توانایی توانایی مقابله کامل با بیماریها را خواهیم داشت!
به کمک مکانیسمی که جزئیات آن تاکنون بطور کامل بیان نشده است، ProAgio با فعالسازی آنزیم کاسپاز ۸ موجب القای آپوپتوز در سلول میگردد. به بیانی دیگر ProAgio سبب از بین رفتن سلولهایی که به دلیل تغییرات پروتئین سطحی خود مورد هدف آن قرار گرفتهاند، شده و خطر بالقوهی ایجاد سرطان را کاهش میدهد.
در بررسی صورت گرفته بر روی تومورهای موش، اثر ProAgio بسیار مؤثر بوده و سبب توقف رشد تومور و کاهش رگهای خونی آن میگردد. با این حال تغییری در رگهای خونی شکل گرفته مشاهده نمیشود.
با وجود اینکه تحقیقات صورت گرفته بر ProAgio به حیوانات آزمایشگاهی محدود میباشد، اما مکانیسم کلی درمان، نویدبخش تکامل چشمگیر راههای مقابله با سرطانها خواهد بود.
نتایج این پژوهش در ژورنال Nature منتشر شده است.