نگاه کلی
عفونت بیضه (ارکیتیس) عبارت است از التهاب و عفونت یک یا هر دو بیضه. این عفونت معمولاً توسط عوامل باکتریایی یا ویروس سرخک ایجاد می‌شود.
عفونت باکتریایی بیضه می‌تواند ناشی از عفونت منتقل شونده از راه جنسی باشد، به خصوص گنوره‌آ یا کلامیدیا. عفونت باکتریایی بیضه اغلب ناشی از عفونت اپیدیدیم (لوله‌ای پیچ خورده در پشت بیضه است که اسپرم‌ها را حمل و ذخیره می‌کند) می‌باشد. به این موارد عفونت بیضه و اپیدیدیم می‌گویند.
عفونت بیضه موجب درد شده و می‌تواند باروری را نیز تحت تأثیر قرار دهد. دارو درمانی می‌تواند عفونت باکتریایی را درمان کرده و برخی از علائم عفونت ویروسی را رفع کند. اما رفع حساسیت کیسه بیضه به چندین هفته زمان نیاز دارد.
علائم
علائم و نشانه‌های عفونت بیضه معمولاً ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم در یک یا هر دو بیضه
- درد خفیف تا شدید
- حساس شدن یک یا هر دو بیضه، که ممکن است هفته‌ها به طول بیانجامد
- تب
- حالت تهوع و استفراغ
درد بیضه و درد کشاله ران گاهی به یک معنی به کار می‌روند. اما درد کشاله ران در چین پوستی بین ران و شکم رخ می‌دهد نه در بیضه‌ها. دلایل این دو درد متفاوت هستند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد دچار درد یا تورم در کیسه بیضه شود، به خصوص اگر شروع درد ناگهانی باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
شماری از بیماری‌ها می‌توانند سبب درد بیضه شوند و برخی از آنان نیاز به درمان سریع دارند. یکی از این موارد پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک می‌باشد که دردی مشابه درد عفونت بیضه ایجاد می‌کند. پزشک می‌تواند با انجام معاینه و چندین آزمایش علت درد را مشخص سازد.
دلایل
عفونت بیضه می‌تواند توسط عوامل باکتریایی یا ویروسی ایجاد شود.گاهی نیز علت بیماری نامشخص می‌باشد.
عفونت باکتریایی بیضه
اغلب عفونت‌های باکتریایی بیضه ناشی از عفونت اپیدیدیم هستند. عفونت اپیدیدیم معمولاً ناشی از عفونت‌های منتشره از مجاری ادراری و مثانه می‌باشد که به اپیدیدیم انتشار یافته‌اند.
در بیشتر موارد، عفونت ناشی از STI یا عفونت‌های منتقله از راه جنسی می‌باشد. اما در برخی موارد ناشی از ناهنجاری‌های مادرزادی مجاری ادراری یا داشتن سوند و لوازم پزشکی در آلت تناسلی می‌باشد.
عفونت ویروسی بیضه
عفونت ویروسی بیضه اغلب توسط ویروس سرخک ایجاد می‌شود. تقریباً یک سوم مردانی که پس از بلوغ با ویروس سرخک مواجه می‌شوند، معمولاً پس از ۷ تا ۸ روز به این عفونت دچار می‌شوند.
عوامل خطرزا
عوامل خطرزای عفونت بیضه منتقله از راه‌های غیرجنسی عبارتند از:
- ایمن نشدن در برابر سرخک
- ابتلا به عفونت‌های راجعه مجاری ادراری
- سابقه جراحی اندام‌های تناسلی یا مجاری ادراری
- ناهنجاری‌های مادرزادی مجاری ادراری
رفتارهای جنسی که می‌توانند منجر به عفونت‌های منتقله از راه جنسی شوند، فرد را در معرض خطر ابتلا به عفونت بیضه قرار می‌دهند. این رفتارها عبارتند از:
- شرکای جنسی متعدد
- رابطه جنسی با فردی که مبتلا به STI می‌باشد
- برقراری رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم
- سابقه ابتلا به عفونت STI
عوارض
عوارض عفونت بیضه عبارتند از:
- آتروفی یا کوچک شدن بیضه‌ها
- آبسه یا چرکی شدن کیسه بیضه
- عفونت‌های مکرر اپیدیدیم
- ناباروری: گاهی این عفونت می‌تواند منجر به ناباروری یا کاهش تولید تستوسترون شود. اما اگر تنها یک بیضه درگیر باشد، احتمال این عارضه کمتر است.
تشخیص
شروع معاینه با بررسی گره‌های لنفاوی بزرگ شده اطراف کشاله ران و نیز بزرگ شدگی بیضه، خواهد بود. پزشک همچنین بزرگ شدگی یا حساس شدگی پروستات را از طریق رکتوم بررسی خواهد کرد.
پس از آن پزشک ممکن است آزمایشات زیر را تجویز نماید:
غربالگری STI: سواب نازکی به انتهای آلت تناسلی وارد می‌کنند تا از ترشحات مجرای ادراری نمونه برداری کنند. این نمونه در آزمایشگاه از نظر وجود باکتری کلامیدیا و گونوره‌آ بررسی می‌شود.
آزمایش ادرار: نمونه‌ی ادراری از نظر ظاهر، غلظت و محتوی بررسی می‌شود.
سونوگرافی: این روش برای بررسی پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک به کار گرفته می‌شود. با سونوگرافی داپلر می‌توان عفونت بیضه را نیز تشخیص دهد.
اسکن هسته‌ای(رادیواکتیو) بیضه‌ها: در این شیوه تشخیصی یک ردیاب رادیواکتیو را به جریان خون وارد می‌کنند. سپس دستگاه اسکنر، جریان خون ورودی به بیضه‌ها را بررسی می‌کند که می‌تواند پیچ خوردگی یا عفونت را نشان دهد.
درمان
درمان این عفونت بسته به عامل ایجاد کننده متفاوت است.
درمان عفونت باکتریایی بیضه
برای درمان این نوع عفونت باید از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده شود. اگر بیماری ناشی از عفونت STI باشد، شریک جنسی فرد نیز باید درمان شود.
باید اطمینان حاصل گردد که فرد همه‌ی داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کند. حتی اگر علائم زودتر بهبود یابند، باید تا آخر مصرف شوند.
چندین هفته طول می‌کشد تا حساس شدگی بیضه رفع شود. استراحت، استفاده از بیضه بند، کیسه یخ و مصرف داروهای مسکن می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.
درمان عفونت ویروسی بیضه
هدف از این درمان رفع علائم می‌باشد. پزشک روش‌های زیر را توصیه می‌کند:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن
- استراحت در تخت‌خواب و بالا نگه‌داشتن کیسه بیضه
- کیسه یخ
اغلب افراد مبتلا به عفونت ویروسی بیضه پس از ۳ تا ۱۰ روز احساس بهبودی می‌کنند. گرچه رفع حساس شدگی چندین هفته طول می‌کشد.
درمان عفونت بیضه با علت نامشخص
پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدالتهاب تجویز کند.
