نگاه کلی
سلولیت عفونت پوستی باکتریال شایع و بالقوه خطرناکی است. پوست درگیر متورم و قرمز شده و اغلب هنگام لمس گرم و دردناک است.
سلولیت اغلب پوست قسمت پایینی پا را درگیر می‌کند اما می‌تواند در صورت، بازو و دیگر نواحی نیز رخ دهد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که یک شکستگی یا پارگی در پوست ایجاد شده و به باکتری اجازه ورود دهد.
در صورت عدم درمان عفونت می‌تواند به گره‌های لنفی و جریان خون انتشار یافته و به سرعت مرگبار شود. این بیماری به طور معمول انتقال فرد به فرد ندارد.
علائم
علائم و نشانه‌های احتمالی محتمل سلولیت که اغلب در یک طرف بدن رخ می‌دهند عبارتنداز:
- ناحیه قرمزی از پوست که تمایل به پهن شدن دارد
- تورم
- حساس شدن
- درد
- گرمی
- تب
- نقاط قرمز
- بثورات
- گود افتادن پوست
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
تشخیص و درمان سریع سلولیت بسیار مهم است زیر می‌تواند به سرعت در تمام بدن انتشار یابد.
در موارد زیر باید به اورژانس مراجعه کرد:
- فرد دچار راش پوستی قرمز، متورم و حساسی باشد یا راشی که به سرعت تغییر می‌کند
- فرد تب داشته باشد
اگر فرد دچار شرایط زیر شود باید همان روز به پزشک مراجعه کند:
دچار راشی قرمز، متورم، حساس و گرم باشد اما همراه تب نباشد
دلایل
سلولیت زمانی رخ می‌دهد که باکتری، اغلب استافیلوکوک و استرپتوکوک، از طریق یک شکستگی یا خراش وارد پوست شود. شیوع یک عفونت استافیلوکوکی خطرناک‌تر به نام استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین(MRSA)در حال افزایش است.
گرچه سلولیت می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد اما اغلب قسمت‌های پایینی پا را درگیر می‌کند. باکتری با احتمال بیشتر از مناطق آسیب پذیرتر مانند محل جراحی، برش، زخم سوراخ، پای ورزشکاران یا درماتیت نفوذ می‌کند.
نیش جانواران می‌تواند سلولیت ایجاد کند. باکتری همچنین می‌تواند از طریق نواحی خشک و پوسته ریزه یا پوست متورم وارد شود.
عوامل خطرزا
چندین عامل فرد را در معرض خطر سلولیت قرار می‌دهند:
جراحت: هر گونه بریدگی، شکستگی، سوختگی یا خراش می‌تواند محل عبوری برای باکتری باشد.
ضعف سیستم ایمنی: بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند مانند ایدز، دیابت و لوسمی فرد را بیشتر مستعد عفونت می‌کند. داروهای خاصی نیز می‌توانند این کار را انجام دهند.
بیماری‌های پوستی: بیماری‌هایی مانند اگزما، پای ورزشکاران و زونا می‌توانند شکافی در پوست ایجاد کنند و محلی برای ورود باکتری فراهم نمایند.
تورم مزمن دست و پا(لنفادم): این بیماری گاهی به دنبال جراحی می‌باشد.
سابقه سلولیت: داشتن سابقه سلولیت از قبل می‌تواند فرد را در معرض خطر ابتلای دوباره قرار دهد.
چاقی: داشتن اضافه وزن یا چاقی خطر سلولیت را افزایش می‌دهد.
عوارض
دوره‌های مکرر سلولیت می‌تواند به سیستم درناژ لنفاوی آسیب زده و سبب تورم مزمن اندام درگیر شود.
به طور نادر، عفونت می‌تواند به لایه عمقی بافت به نام پوشش فاسیایی منتشر شود. فاشئیت نکروزان نمونه‌ای از یک عفونت بافت عمقی است. این عارضه یک اورژانس شدید است.
تشخیص
پزشک با احتمال فراوان تنها با نگاه کردن به پوست می‌تواند سلولیت را تشخیص دهد. در برخی موارد، وی آزمایشاتی را برای افتراق بیماری‌های دیگر تجویز خواهد کرد.
درمان
درمان سلولیت اغلب شامل تجویز آنتی بیوتیک خوراکی است. ۳ روز پس از شروع درمان، باید به پزشک مراجعه کرد و وی را از پاسخ به درمان مطلع ساخت. فرد باید داروها را تا زمانی که پزشک تعیین کرده مصرف کند که اغلب ۵ تا ۱۰ روز و در برخی موارد تا ۱۴ روز طول می‌کشد.
در اغلب موارد، علائم و نشانه‌های سلولیت پس از چند روز ناپدید می‌شوند. در شرایط زیر فرد باید در بیمارستان بستری شده و آنتی بیوتیک وریدی دریافت کند:
- علائم و نشانه‌ها به آنتی بیوتیک خوراکی جواب ندهد
- علائم و نشانه‌ها شدید باشند
- تب بالایی داشته باشد
گاهی پزشک دارویی تجویز می‌کند که هم روی استرپتوکوک و هم روی استافیلوکوک اثر دارد. مصرف منظم و مداوم دارو تا زمان تعیین شده توسط پزشک بسیار اهمیت دارد حتی در صورتی که فرد احساس بهتری داشته باشد.
همچنین پزشک توصیه خواهد کرد تا پا بالاتر نگه داشته شود تا بهبودی زودتر رخ دهد.
شیوه زندگی و درمان خانگی
این اقدامات را می‌توان برای کمک به کاهش هر گونه درد و تورم انجام داد:
قرار دادن حوله‌ای مرطوب و خنک روی ناحیه درگیر برای احساس تسلی
از پزشک خواسته شود تا داروهای مسکن برای کاهش درد تجویز کند
ناحیه درگیر بالاتر نگه داشته شود
پیشگیری
اگر سلولیت عود کند پزشک آنتی بیوتیک‌های پیشگیرانه تجویز خواهد کرد. برای کمک به پیشگیری از سلولیت و دیگر عفونت‌ها بهتر است این اقدامات روی پوست زخمی انجام گیرد:
- زخم با آب و صابون شسته شود
- استفاده از کرم یا پماد محافظت کننده
- زخم با باند پوشانده شود
- مراقب علائم عفونت شد
افراد مبتلا به دیابت و دیگر کسانی که خونرسانی اندام در آنان پایین است باید اقدامات بیشتری انجام دهند. مراقبت خوب از پوست شامل موارد زیر است:
- پا از نظر ظاهری روزانه بررسی شود
- پا را مرطوب نگه داشت
- ناخن‌ها به طور مرتب کوتاه کرد
- مراقب دست و پا بود
- عفونت‌های سطح پوست باید سریعاً درمان شوند
