بسیاری از ما داروهای بانسخهی متفاوتی استفاده میکنیم ولی آیا میدانستید که ترکیب برخی از این داروها با یکدیگر میتواند بسیار خطرناک باشد؟!
متأسفانه این موضوع زمانی روشن میشود که اثرات مخرب خود را آشکار کرده باشد. اکنون محققان دانشگاه کلمبیای نیویورک با استفاده از دیتای علمی روشی را بررسی میکنند که بتوان با استفاده از آن از ترکیبات مضر دارویی جلوگیری کرد.
آنتی بیوتیکی به نام سفتریاکسون تحت نام تجاری Rocephin و دارویی برای سوزش معده که لانسوپرازول نام دارد وقتی به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرند برای قلب خطری به همراه ندارند ولی اگر با هم مصرف شوند میتوانند موجب ریتمهای نامنظم قلبی و حتی مرگ شوند!
دانشمندان امیدوارند با ایجاد یک بانک اطلاعاتی مثالهای بیشتری همانند چیزی که بیان کردیم پیدا کنند، قبل از این که افراد بیشتری آسیب ببینند. آمار استفاده از داروهای نسخهدار برای دهههاست که افزایش یافته است. طی تحقیقی که سال گذشته فقط در سطح ایالات متحده انجام شده بود، ۶۰% از مردم داروهایی مصرف میکردند که تهیهی آنها نیاز به نسخهی پزشک دارد و ۲۰% هم به طور همزمان از دو نوع از این داروها استفاده داشتند. حال این موارد به غیر از آمار داروهای بدون نیاز به نسخه است که در همهی خانهها به وفور یافت میشود!
بسیاری از این داروها عوارض جانبی دارند و سالانه هزاران مرگ را رقم میزنند. وضع در مورد موضوع مورد بحث ما حتی بدتر هم هست؛ یکی دیگر از ترکیباتی که پتانسیل کشندگی دارد مخلوطی از آنتیبیوتیک Bactrim و وارفارین (تنگکنندهی عروق) میباشد. استفادهی همزمان از این دو دارو میتواند موجب خونریزی داخلی شود. داروهای دیگری هم وجود دارند که نباید با برخی مکملها استفاده گردند؛ مثل داروهای قلب و St. John’s wort.
برای جلوگیری از چنین خطراتی دانشمندان شروع به بررسی نشانههای معمول از برهمکنش این داروها کردهاند تا اطلاعاتی جامع راجع به آن گردآوری کنند. آنها نزدیک به دو میلیون از گزارشها را که در بانک اطلاعاتی سازمان غذا و داروی آمریکا بود بررسی کردند. با طراحی الگوریتمهایی در این اقیانوس اطلاعاتی، ماهیهایی هم به صید شدهاند! مثلاً یکی از این موارد همان عدم استفادهی همزمان از ceftriaxone–lansoprazole است که شانس ابتلا به نوعی بیماری قلبی را ۱.۴ برابر افزایش میدهد. دلیل این اتفاق هم با بررسیهای آزمایشگاهی یافت شد؛ ترکیبی از داروهای مذکور پروتئینهای کانالی hERG را در قلب که فعالیت الکتریکی وابسته به آنهاست مسدود میکند.
اهمیت گزارشهای پزشکی در این مورد از این جهت است که با وجود داروهای بیشماری که امروزه در دسترس اند، مطالعهی برهمکنش همهی آنها تقریباً غیرممکن است ولی این گزارشها نوعی سرنخ به محققان میدهند. کیس بعدی این گروه نیز مربوط به ایجاد هموروئید داخلی در اثر استفاده از ترکیبات دارویی است.