پسری در عین آسیب مرکز مغزی مرتبط با بینایی، میتواند اشیای نزدیک را به طور عادی ببیند. این بیمار تعجب پزشکان را برانگیخت! پسر استرالیایی ۷ ساله به نام BI، به فاصلهی کمی پس از تولد در اثر یک ناهنجاری متابولیک تحت عنوان نقص استیل کو A دهیدروژناز زنجیره متوسط، قشر بینایی اولیهی خود را از دست داده بود. ناهنجاری مذکور به معنای آن است که بدن افراد مبتلا قابلیت تولید انرژی از برخی اسیدهای چرب را ندارد. در اثر این امر، آسیب مغزی اتفاق میافتد.
در حالت طبیعی، عملکرد قشر بینایی اولیه برای میسر گشتن بینایی ضروری است؛ چرا که این ناحیه از قشر مغز، سیگنالهای الکتریکی دریافتی از چشمان را پردازش میکند. گفته میشود افرادی که دچار آسیب این ناحیه میشوند، به نابینایی یا کوری کورتیکال مبتلا هستند. اگرچه به گفتهی CarrilMundiñani از دانشگاه Monash ملبورن، BI به طور قابل توجهی از بینایی نسبتاً خوبی برخوردار است. او بدون هیچ مشکلی راه خود را پیدا کرده؛ بازیهای ویدئویی انجام داده و فوتبال بازی میکند.
مقالهی مرتبط: چگونه مغز افراد نابینا برای بهبود حسهای دیگر دوباره سازماندهی میشود؟
در تستهای متعددی که تیم Mundiñano بر روی این پسر اجرا کرد، BI مؤفق به کسب امتیازهای بالایی شد. در این تستها از او خواسته شد که نام اشیاء را ذکر کرده؛ رنگها را تشخیص داده و تصاویری از چهرههای افراد مختلف را از یکدیگر تمییز دهد. او حتی توانست چهرههای با حالت خوشحال، ترسیده و خنثی را از هم افتراق دهد. تنها مشکل اصلی در مورد بینایی BI، نزدیکبینی شدیدش بود. او از فاصلهی سه متری، تنها میتوانست ردیف اول چارت بینایی را به وضوح ببیند.
برخی افراد مبتلا به ضایعهی قشر بینایی، درجاتی از بینش ناخودآگاه را نشان میدهند. بدین معنا که برخی موانع را با وجود این که به صورت خودآگاه نمیبینند؛ اما میتوانند وجودشان را حس کرده و ردیابی کنند. به گفتهی Mundiñano، دید عادی خودآگاه برای اشیای نزدیک در عین نبود قشر بینایی، برای اولین بار در این پسربچه شناسایی شده است. او جزئیات مرتبط با این بیمار را هفتهی گذشته در مجمع علوم عصبی سیدنی مطرح کرد.
اسکن مغز نرمال در سمت چپ و اسکن مغز BI در سمت راست مشاهده میشود.
از دست دادن قشر بینایی در دو هفتهی اول زندگی، احتمالاً دلیل اصلی حفظ بینایی در این بیمار بوده است؛ چرا که در این برههی زمانی، مغز هنوز انعطافپذیر بوده و قابلیت انطباق بالایی دارد. تیم محققان با استفاده از اسکن مغزی متوجه شدند که ناحیهی دیگری از مغز این پسربچه، مسئولیت دیدن را بر عهده گرفته است. در واقع در مقایسه با سایر پسران همسن، دو ناحیهی نزدیک به قشر بینایی تحت عنوان پولوینار (pulvinar) و ناحیهی گیجگاهی میانی (middle temporal area) در مغز، ارتباط بیشتری با هم داشتند.
مقالهی مرتبط: رشد بینایی تا دهه چهل زندگی!
در حالت طبیعی، پولوینار در پردازش سیگنالهای حسی و ناحیهی گیجگاهی میانی در تشخیص حرکات دخالت دارد. آزمایشهای قبلی نشان میدهند میمونها نیز در صورت آسیب قشر بینایی اولیه در اوایل نوزادی، بسیاری از مهارتهای دیداری خود را حفظ میکنند. در آنها نیز این امر با ایجاد ارتباطات بیشتر میان پولوینار و ناحیهی گیجگاهی میانی توجیه میگردد. با کنار هم قرار دادن یافتههای این دو مطالعه، نتیجهی زیر حاصل میشود:
نبود قشر بینایی اولیه در اوایل دوران نوزادی، تغییر مسیر اطلاعات بینایی و پردازش توسط سایر مراکز مغزی را به دنبال دارد. در واقع، مغزهای جوانتر سریعتر با شرایط موجود تطابق مییابند.